به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور به نقل از فارس، کتابخانه مرکزی پارک شهر در سفره خانه سنتی واقع در محوطه پارک شهر تهران در منطقه سنگلج، از محله‌های قدیمی تهران افتتاح شد.
کتابخانه یاد شده تا پیش از سال ۱۳۴۰ در محل سابق دفتر پارکشهر بود. در این سال با همکاری شرکت ملی نفت ایران، کتابخانه‌ای با حدود سه هزار و ۸۰۰ جلد کتاب گشایش یافت.
۳ سال بعد کلنگ زدن ساختمان جدید، کتابخانه با زیر بنای دو هزار و ۸۳۰ متر مربع در ضلع جنوب غربی پارکشهر به زمین زده شد و در آبان ۱۳۵۰ به محل کنونی آن انتقال یافت.
کتابخانه تا سال ۱۳۵۲ توسط سازمان کتابخانه‌های عمومی شهر تهران وابسته به شهرداری تهران اداره و اعتبار آن از ۱.۵ درصد درآمدهای شهرداری تأمین می‌شد.
از اواخر ۱۳۵۲ اداره کتابخانه مرکزی بر عهده وزارت فرهنگ و هنر و بعد از آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است. بودجه آن نیز از سوی این وزارتخانه تأمین می‌شد.
از سال ۱۳۷۳ تا سال ۱۳۸۴ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران، کتابخانه پارک شهر و سایرکتابخانه‌های عمومی استان تهران را اداره و از سال ۱۳۸۴ اداره آن به نهاد کتابخانه‌ها واگذار شد.
بخشها و تجهیزات جدید کتابخانه پس از عملیات عمرانی
از آنجا که امکان گسترش و افزایش بنا با توجه به ملاحظات سازمان میراث فرهنگی وجود نداشت، در طراحی صورت گرفته سعی شد بیشترین بهره‌برداری از فضای موجود صورت گرفته و تمام بخش‌های آن بر اساس استانداردهای کتابخانه‌ای طراحی شد.
از این رو پس از عملیات عمرانی، برخی از بخش‌های کتابخانه از حیث کمیت و کیفیت تجهیزات و ارائه خدمات دستخوش تغییر شد:
طبقه ۱-:
▪ سالن‌های مطالعه بانوان و آقایان: با طراحی و تجهیزات جدیدبه ترتیب به ۲۴۷ و ۳۱۵ مترمربع افزایش یافته است. تا پیش از عملیات عمرانی این مساحت به ترتیب ۲۰۱ و ۴۸۲ مترمربع بود.
▪ دو نمازخانه برای بانوان و آقایان: با متراژ ۱۶ مترمربع
▪ سرویس‌های بهداشتی بانوان، آقایان و معلولین: با متراژهای ۱۶، ۱۹ و ۳ متر مربع
▪ اتاق مسئول کتابخانه با متراژ ۱۰ متر مربع
▪ نصب و اجرای آسانسور ارتباطدهنده بین طبقه ۱- و همکف و همچنین تعبیه تأسیسات موتورخانه‌ای در فضایی با متراژ ۱۲۲ مترمربع
طبقه همکف:
▪ گیت و کانتر پذیرش و اطلاعات در فضایی با متراژی در حدود ۱۱ متر مربع در قسمت ورودی اصلی
▪ بخش جدید پیش ثبت نام به منظور جلوگیری از ایجاد ازدحام، تکریم مراجعین و مکانیزه کردن ثبت نام
▪ بخش جدید جستجو و امانت منابع اطلاعاتی با متراژ ۲۲ متر مربع و با طراحی کانتر خاص به منظور ارائه خدمات مناسب و درخور مراجعان
▪ مخزن مرجع و کتابهای غیرفارسی(عربی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و روسی): با انتقال از طبقه ۱- به طبقه همکف و با افزایش متراژ به ۳۵۵ مترمربع، و نیز تعبیه تعداد ۱۸۰ قفسه کتاب با طراحی منحصر به فرد و با ظرفیت بالغ بر ۷۲ هزار نسخه کتاب
▪ بخش جدید محققین فردی: با متراژ ۴۸ مترمربع، برای استفاده پژوهشگران در قالب اتاقهای انفرادی مطالعه با خدمات ویژه از قبیل فضای انحصاری، اینترنت پر سرعت بیسیم و....
▪ بخش مستقل و جدید پایگاه‌های اطلاعاتی: با متراژ ۵۰ مترمربع، با امکان برقراری دسترسی به پایگاه‌های معتبر داخلی و خارجی و جستجو و بازیابی متن کامل مقالات و اطلاعیابی از جدیدترین دستاوردهای علمی و پژوهشی برای پژوهشگران
▪ بخش جدید نشریات: با متراژ ۲۵ متر مربع در مجاورت بخش پایگاه‌های اطلاعاتی با امکان دسترسی مراجعان به محتوای دیجیتال نشریات
▪ بخش مستقل کودک: با انتقال از طبقه ۱- به طبقه همکف و با طراحی منحصر به فرد و با متراژ ۱۲۷ مترمربع
▪ بخش مستقل نابینایان: با متراژ ۲۲ مترمربع و فراهم نمودن تجهیزات مخصوص نابینایان
▪ بخش مستقل سالن جلسات: استانداردسازی و نوسازی این بخش با متراژ ۱۶۴ مترمربع
▪ بخش خدمات فنی کتابخانه‌ای و آمادهسازی منابع اطلاعاتی:با انتقال از طبقه ۱- به طبقه همکف و با متراژ ۱۶ متر مربع
▪ بخش آبدارخانه: با انتقال از طبقه ۱- به طبقه همکف و با متراژ ۱۱ مترمربع
▪ اتاق سرور مرکزی: در فضایی با متراژ ۱۲ مترمربع
عملیات عمرانی
این بنا که طی ۵۰ سال گذشته از ابتدای تاسیس تا کنون، با برخی تعمیرات سطحی به ارائه خدمات کتابخانه‌ای به مراجعه‌کنندگان می‌پرداخت، در نهایت طی سال‌های گذشته با مشکلات زیرساختی مختلفی اعم از لولهکشی آب، فاضلاب، گاز، سیمکشی برق، تأسیسات سرمایشی و گرمایشی و... روبه‌رو شد و همواره مورد اعتراض کاربران و اعضا کتابخانه بود.
از سال ۱۳۸۳ که کتابخانه عمومی پارکشهر زیر نظر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور قرار گرفت، بحث ضرورت بازسازی و تعمیر بنای قدیمی این کتابخانه همواره مطرح بود. اما از یک سو عدم تأمین اعتبارات لازم و از سوی دیگر ملاحظات سازمان میراث فرهنگی که این بنا را دارای ارزش میراثی می‌دانست، باعث به تعویق افتادن تعمیرات اساسی در این بنای ۵۰ ساله شد. اما در سال ۱۳۹۳ با توجه به گشایش اعتباری که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از محل دریافت نیم‌درصد شهرداری‌ها ایجاد کرد، تصمیم بر آن شد که بعد از ۵۰ سال تعمیرات اساسی با حفظ اصالت و ارزش تاریخی روی بنای کتابخانه انجام شود.
طی مکاتبه با سازمان میراث فرهنگی و اخذ مجوز مرمت و بازسازی بنای کتابخانه عمومی پارکشهر، در تاریخ ۱۸ بهمن ۹۳ طراحی‌های لازم در بحث مقاوم‌سازی برای میزبانی شایسته از مردم و مراجعه‌کنندگان به این کتابخانه، توسط کارشناسان اداره کل عمرانی نهاد صورت گرفت و طرح مذکور میان شرکتهایدارای صلاحیت‌های لازم به مناقصه گذاشته شد، و در نهایت کار مرمت و بازسازی آن از تاریخ ۲۸ تیر ۹۵ به پیمانکار برنده مناقصه واگذار شد.
اما با توجه به طولانی شدن روند بازسازی و مرمت کتابخانه و انحراف از برنامه زمانبندی پروژه و اخطارهای مکرر به پیمانکار در خصوص تکمیل کتابخانه، تصمیم به فسخ قرارداد با پیمانکار اولیه گرفته شد و قرارداد همکاری با پیمانکار جدید برای اتمام پروژه منعقد گردید که بر این اساس از طریق همکاری مسئولان شهرداری منطقه، عوامل پارکشهر و مسئولان میراث فرهنگی، کار بازسازی و مرمت کتابخانه ادامه پیدا کرد.
دلایل انجام عملیات عمرانی
• به دلیل قدمت بنا، عرشههای سقفهای گنبدی و کاشیهای منحصربهفرد دیوارههای دچار ریختگی و آسیبهای جدی شده بود.
• عدم مقاوم‌سازی برای مقابله با نیروهای جانبی، در طول سالیان گذشته بر اثر فشارهای جانبی ناشی از زلزله، دچار برخی گسستگیها در اتصالات سازهای و ریختگی در سقفها شده بود.
• عبور کانال آب و سطح بالای آب زیرزمینی در منطقه و رعایت نشدن سیستم زهکشی مناسب، نشستهایی در کف ایجاد کرده که منجر به بروز ترک در دیوارههای ساختمان شده بود.
• بر اساس مذاکرات و توافقات صورت گرفته در سنوات گذشته با سازمان مدیریت بحران، مقرر گردیده بود، سازه بهصورت ویژه مقاوم‌سازی شود تا در هنگام بروز حوادث طبیعی و شرایط بحرانی از فضای داخلی کتابخانه به عنوان مکانی امن برای عموم استفاده شود.
• فرسودگی تجهیزات و فضای موتورخانه و نیز نبود سیستم اطفاء حریق شرایط غیرایمنی را برای کتابخانه ایجاد کرده بود.
• به علت تغییر در سیستم ارائه خدمات کتابخانه‌ای و چیدمان و اداره مخزن اصلی به صورت باز، که میبایست قابل دسترسی برای عموم مراجعین باشد، لازم بود مخزن به طبقه همکف انتقال پیدا کند. به همین دلیل سالن‌های مطالعه به طبقه زیرین انتقال و مساحت مخزن در طبقه همکف نیز افزایش یافت.
ویژگیهای عملیات عمرانی
۱. از جمله سختیها و دشواریهای پروژه، حفظ حجم و ساختار کلی و نمای ساختمان مطابق با نظرات کارشناسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود که همه تعمیرات و جانمایی تجهیزات و تاسیسات با تایید و نظارت سازمان مذکور صورت پذیرفت. ضمن اینکه بر اثر آسیبهایی که در طول سالیان گذشته بر اثر زلزله و... به بدنه و کاشیهای نما وارد شده بود، مرمت نما ضروری به نظر میرسید.
۲. با توجه به تغییرات عمده در فضاها و نیاز به افزایش بخش‌های جدید در کتابخانه، شادابسازی و بهینهسازی فضاها بهصورت طراحی نوین و مهندسیشده انجام گرفت که در نتیجه بخش‌های نابینایان، فهرستنویسی، محققین فردی و پایگاه داده اطلاعات به کتابخانه افزوده شد. همچنین برای سهولت استفاده اعضای جانباز و معلول از امکانات مجموعه، تمامی کفها، همسطح و رمپ استاندارد و آسانسور هیدرولیکی پیشرفته، ساخته و اجرا شد. بخش کودک کتابخانه نیز بهصورت انحصاری و با زیر ساختهای کامل جهت تجهیزات آموزشی و فرهنگی، طراحی شد.
۳. سرمایش و گرمایش کتابخانه که در گذشته با مشکلات زیادی مواجه بود، به بهترین سیستمهای روز دنیا تجهیز گردید.
۴. سیستم تأسیسات الکتریکی کتابخانه که تماماً فرسوده، خطرناک و مغایر با استانداردهای مقررات ملی ساختمان بود، تعویض گردید و جهت بهینهسازی، از ادوات فوقِ کم مصرف استفاده شد. همچنین با توجه به اینکه سیستم قبلی کتابخانه فاقد برق اضطراری بود، یک دستگاه دیزل ژنراتور جهت استفاده در مواقع قطعی برق، خریداری و نصب شد.
۵. با توجه به رویکرد ایمنی و جلوگیری از بروز خطرات جبرانناپذیر احتمالی، کتابخانه به سیستم اطفا حریق مرکزی و خروجیهای اضطراری مطابق با مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان و با تأییدیه و مشاوره سازمان آتش نشانی تجهیز گردید.
۶. تجهیزات کتابخانه‌ای اعم از صندلی، میز مطالعه و قفسههای کتابخانه بهصورت خاص و ویژه برای کتابخانه مرکزی پارکشهر طراحی و ساخته شده و مورد بهره برداری قرار گرفت.
بودجه اختصاص دادهشده
در سال ۱۳۹۳ با توجه به گشایش اعتباری که نهاد کتابخانه‌هایعمومی کشور از محل دریافت نیم‌درصد شهرداری‌ها ایجاد کرد،تصمیم بر آن شد که بعد از ۵۰ سال تعمیرات اساسی با حفظاصالت و ارزش تاریخی روی بنای کتابخانه انجام شود. به این ترتیب پس از انجام مناقصه و تعیین پیمانکار برای انجام عملیات عمرانی و تجهیز کتابخانه، این امر با بودجهای بالغ بر ۱۵۲ میلیارد ریال انجام شد.
بازگشایی کتابخانه
پس از انجام عملیات مرمت، مقاوم‌سازی و تجهیز کتابخانه مرکزی پارکشهر از سال ۱۳۹۵، این کتابخانه همزمان با هفته دولت در ۵ شهریور ۱۳۹۸ بازگشایی شد و آماده خدمترسانی فرهنگی ـ اجتماعی به تمام علاقهمندان و فرهیختگان است.
در ادامه عکسی از کارت عضویت جعفر ابراهیمی از اهالی قلم کشور منتشر می‌شود.
انتهای پیام/