به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس، تعطیلی کتابخانه‌های عمومی به علت شیوع کرونا اگرچه دسترسی اعضا به منابع کتابخانه‌های عمومی را موقتاً محدود کرده است، اما نه تنها باعث تعطیلی کتابخوانی نشده، بلکه برای علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی و اهل علم، فرصتی برای مطالعه بیشتر فراهم آورده است.
حلقه ارتباط کتابداران و اعضای فعال تنگ‌تر شده است
محمدرضا ابراهیمی، مسئول کتابخانه عمومی ابوریحان شیراز که در سال ۱۳۹۸ به‌عنوان مسئول کتابخانه نمونه کشوری انتخاب شده است،گفت: تعطیلی فیزیکی کتابخانه‌ها، اگر چه باعث تعطیلی بخش امانت و سالن مطالعه شده اما بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی کتابخانه‌ها با بهره‌گیری از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به شیوه‌ای متفاوت ادامه یافته و در برخی از زمینه‌ها و از برخی جنبه‌ها نیز مؤثرتر و پررنگ‌تر شده است.
وی اضافه کرد: کتابخانه عمومی ابوریحان شیراز پیش از این با استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از اعضای فعال کتابخانه و علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی را گرد هم آورده و ارتباط مؤثر با آنان را سازمان‌دهی کرده بود و شرایط پیش‌آمده سبب افزایش ارتباطات مجازی و تنگ‌ترشدن حلقه ارتباط کتابداران و اعضای کتابخانه شده است. از سوی دیگر، ارزش کارکرد اجتماعی کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان باشگاه‌های اجتماعی که شاید پیش از این آنچنان به چشم نیامده بود، نزد مخاطبان برجسته شده و این موضوع از اظهار دلتنگی اعضا برای حضور در کتابخانه و شرکت در برنامه‌های آن و استقبال از شبکه‌های اجتماعی کتابخانه هویدا است.
وی با تصریح اینکه کتابخانه ابوریحان در مدت تعطیلی کتابخانه‌ها و پیگیری انجام فعالیت‌ها در فضای مجازی، تاکنون اقدامات بسیاری را انجام داده است، گفت: آگاهی‌رسانی درباره اخبار، فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی و آموزشی کتابخانه‌های عمومی و دیگر نهادهای فرهنگی، به‌اشتراک‌گذاری گزیده‌کتاب‌ها، معرفی و نقد کتاب‌ها و نویسندگان، به‌اشتراک‌گذاری مطالب ارزنده و آموزنده و انجام گفت‌وگوی سازنده و همچنین به اشتراک‌گذاری فعالیت‌های فرهنگی و هنری اعضای کتابخانه ازجمله این برنامه ها بوده است.
ابراهیمی اضافه کرد: تهیه و انتشار مطالب مختلف علمی، آموزشی، فرهنگی و هنری در زمینه‌های مختلف با موضوعاتی همچون معرفی کتاب، دانش و اندیشه، شعر و ادب، تندرستی و پیشگیری از بیماری کرونا، شناخت جهان هستی، نقاشی و کاردستی، تربیت کودک، روابط اجتماعی و...؛ آگاهی‌رسانی درباره «جشنواره کتابخوانی رضوی» و معرفی منابع آن، و دیگر رویدادهای فرهنگی؛ برگزاری پویش «هابکو کتاب» و نقاشی و کاردستی کودکان و نوجوانان با موضوعات «نوروز» و «کرونا را شکست می‌دهیم»؛ مباحثه و گفت‌وگوی اعضای فعال کتابخانه درباره کتاب‌های خوانده‌شده در قالب «حلقه مطالعه کتابخانه ابوریحان»؛ گردآوری و سامان‌دهی کمک‌های اعضای کتابخانه به نیازمندان؛ راه‌اندازی صفحه کتابخانه در وب‌گاه «آپارات» و انتشار ویدیوهای فرهنگی و آمورزشی در آن؛ تهیه و انتشار ویدیوهای معرفی کتاب در شبکه‌های اجتماعی و تهیه و ارسال مستمر کتاب‌های رایگان الکترونیک برای اعضای کتابخانه و دیگر مخاطبان در پیام‌رسان‌های مختلف را از جمله اقدامات این کتابخانه در ایام تعطیلی اجباری بوده است.
فعالیت کتابخانه در فضای مجازی سبب معرفی بیشتر خدمات کتابخانه شده است
در همین راستا افسانه مظفری، مسئول کتابخانه نمونه کشوری در سال ۱۳۹۸ و مسئول کتابخانه کوثرنور شهرستان نی ریز گفت: کتابخانه عمومی کوثر نور که از سال ۱۳۸۷ دایر است، علاوه بر خدمت رسانی به اعضا و مراجعین، کانونی برای انجام فعالیت های متنوع فرهنگی ویژه کودکان، نوجوانان و بزرگسالان است. فعالیت های کتابخانه منحصر و محدود به فضای کتابخانه کوثر نور نیست و در طول سال، با حضور در مدارس، مراکز نگهداری کودکان شبه خانواده بهزیستی، مدرسه استثنایی، روستاها و مناطق محروم، فعالیت های ترویجی مختلفی ویژه این گروه ها نیز انجام می دهیم.
مظفری در خصوص روزهای تعطیلی کتابخانه‌ها عنوان کرد: از زمان شیوع کرونا، فعالیت های کتابخانه را از طریق دو گروه «کتابخانه عمومی کوثرنور» و «کودکانه کتابخانه کوثرنور» در فضای مجازی که از چند سال پیش ایجاد شده بودند، ادامه دادم و برنامه هایی همچون نشست کتابخوان، «برگی از یک کتاب؛ معرفی و اشتراک بخشی از کتاب همراه با ارسال فایلpdf برخی از کتاب ها»، «سفر به اعماق کتابخانه؛ تور علمی معرفی بزرگان و مشاهیر»، «کارگاه زمین سبز؛ آموزش شیوه های مراقبت از محیط زیست»، بازیافت و تفکیک زباله به کودکان و نوجوانان، کارگاه آموزش مهارت های زندگی «فرزندپروری، تغذیه سالم و ...» به عنوان فعالیت های انجمن مطالعاتی زنان خانه دار عضو کتابخانه عمومی کوثرنور، «سرزمین قصه ها؛ قصه گویی برای کودکان»، ایستگاه خلاقیت و سرگرمی و ... در این گروه ها انجام می شود که تجربه بسیار دلنشینی برایم بود.
این کتابدار برگزیده کشوری ادامه داد: به منظور جذب حداکثری اعضا و علاقه مندان به مشارکت در دهمین جشنواره کتابخوانی رضوی، فایل های صوتی شعرخوانی، قصه گویی و معرفی منابع جشنواره را به این گروه ها و گروه های کلاسی مدارس ارسال و اعضا را به شرکت در این جشنواره کشوری دعوت می کنم.
فعالیت های کتابخوانی ویژه ناشنوایان در فضای مجازی ادامه دارد
شمیم پرنور، کتابدار کتابخانه عمومی حسینیه اعظم شهر لار نیز با اشاره به فعالیت‌های بخش کودک این کتابخانه، درباره اقدامات خود برای حفظ ارتباط اعضا در دوران تعطیلی کتابخانه‌ها گفت: برنامه‌های اجرا شده در کتابخانه در سال‌های اخیر باعث شد تا اعضا به خصوص کودکان و نوجوانان ارتباط عمیقی با کتابخانه برقرار کنند و والدین کتابخانه را به عنوان محلی برای حضور فرزندان خود بدانند.
وی با تصریح اینکه شیوع بیماری کرونا و تعطیلی کتابخانه‌ها ممکن بود ارتباط کتابخانه ها و اعضا را کم رنگ کند، گفت: ما به هیچ وجه نمی‌خواستیم این اتفاق باعث جدایی بچه‌ها از کتاب و کتابخانه شود. به همین دلیل در گروهی که از قبل در یکی از پیام‌رسان‌ها داشتیم، شروع به تبلیغات برای ارائه خدمات کتاب‌محور به شکل جدید کردیم.
این کتابدار در ادامه به برنامه‌هایی از کتابخانه که قابلیت اجرا و ارائه در فضای مجازی را داشت، اشاره کرد و گفت: بر این اساس فایل‌های صوتی، تصویری و ویدئویی از برنامه‌های کتابخانه و همچنین برنامه‌های مورد نیاز اعضا و والدین در این روزها، تهیه و ارسال کردیم. برنامه‌هایی چون معرفی جشنواره کتابخوانی رضوی و منابع جشنواره، پویش نقاشی «ما کرونا را شکست می‌دهیم»، پویش «هر خانه یک کتابخانه»، قصه‌گویی، کاردستی و همچنین ارسال کتاب‌های الکترونیک برای اعضای بزرگسال و همچنین مادران عضو کتابخانه.
پرنور ادامه داد: هر روز دو قصه، آموزش کاردستی و نقاشی تولید و ارسال می شود و بچه‌ها با شوق فراوان بلافاصله تصویر کاردستی و نقاشی‌های خود را برای ما ارسال می‌کنند که همه این ها را در صفحه مجازی کتابخانه به اشتراک می‌گذاریم. همچنین در ایام که مادران زمان بیشتری را در خانه با بچه می‌گذرانند، برخی نکات روان‌شناسی و نحوه برخورد با بچه‌ها برای آن ها ارسال می‌شود.
این کتابدار در ادامه درباره یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های کتابخانه عمومی حسینیه اعظم لار نیز توضیح داد: کتابخانه عمومی حسینیه اعظم بخش ویژه ناشنوایان دارد و به عبارتی در کتابخانه میزبان کانون ناشنوایان لار هستیم و با آن ها همکاری می‌کنیم. فعالیت‌ها و برنامه‌های ارائه شده در این بخش، آن را به پاتوقی برای بچه‌های ناشنوا تبدیل کرده بود که پس از تعطیلی کتابخانه‌ها، فعالیت‌های آن ها نیز به فضای مجازی منتقل شد و در برنامه‌ای مشخص برای این عزیزان نیز آموزش استاندارد زبان اشاره و قصه‌گویی ارسال می‌کنیم.
این روزها جریان کتابخوانی تعطیل نیست
مریم قائدی، مسئول کتابخانه عمومی شهید محمد علی‌پور شهرستان لامرد نیز در گفتگو با روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی فارس با تصریح اینکه فعالیت های فرهنگی وکتابخوانی کتابخانه‌های عمومی همچنان در فضای مجازی برای اعضا پا برجا است، گفت: اگر چه ویروس کرونا تعطیلی اجباری کتابخانه ها را رقم زده اما این روزها جریان کتابخوانی تعطیل نیست و ما تمام تلاشمان را برای کتابخوانی و ارتباط با اعضای کتابخوان در خانه‌هایشان و با روش‌های مختلف انجام می دهیم .
وی ادامه داد: تبلیغ و ترویج مطالعه و کتابخوانی در فضای مجازی را از طریق شبکه های اجتماعی در گروه‌های فعال فرهنگی از جمله گروه‌های معلمان و گروه‌های درس دانش آموزان و تشکیل گروه مختلف از جمله کودکان کتابخانه، کارگاه آموزشی کتابخانه، تشکیل گروه کانون فرهنگی مسجد و کتابخانه ویژه ماه مبارک رمضان انجام می شود.
قائدی ادامه داد: برگزاری جشنواره ها و مسابقات با معرفی کتاب های خواندنی در فضای مجازی می تواند یکی از راه های موثر در جذب مردم به کتابخوانی باشد. کتابداران کتابخانه های عمومی توانستند این اوقات تلخ قرنطینگی را به لحظاتی خوش برای اعضای کتابخوان جامعه تبدیل کنند.
به گفته این کتابدار اگر بتوانیم برنامه ریزی خوب و مناسبی در فضای مجازی داشته باشیم، چه بسا این فضا می تواند موجب تحولات مثبت و شگرفی در فرهنگ مطالعه جامعه شود و به رشد فرهنگ و سرانه مطالعه در کشور کمک کند. اگر به شیوه درست و منطقی از این فضا برای ترویج فرهنگ مطالعه و گرایش به سمت کتاب و معرفی کتاب های مختلف استفاده کنیم این فضا یک فرصت طلایی برای کتابخوان کردن عموم است.
کتابخوانی بی مرز است و در شرایط غیرحضوری، پرقدرت به راه خود ادامه می‌دهد
عرفانه رزمگیر، مسئول کتابخانه عمومی ابن سینا ارد، شهرستان گراش نیز با اشاره به برخی از فعالیت‌های فرهنگی این کتابخانه، درباره اقدامات صورت گرفته در این روزهای کرونایی بیان کرد: در این روزها که به جهت حفظ سلامت همگانی جامعه، کتابخانه‌ها تعطیل است، پرونده‌ی کلمات با وجود تعطیلی کتابخانه‌ها بسته نمی‌شود و با توجه به اینکه کتابخوانی هیچ محدودیتی را بر نمی تابد ما آن را به شیوه های گوناگون تعاملی با رده های سنی مختلف و در موضوعات مختلف همچنان ادامه می‌دهیم.
رزمگیر تصریح کرد: از مهم‌ترین و جامع‌ترین فعالیت‌های مجازی از لحظه تعطیلی کتابخانه، اطلاع رسانی در خصوص جشنواره کتابخوانی رضوی بوده است که در تعامل با گروه‌های بسیج، مدارس و دانش‌آموزی به صورت ارسال فایل پی‌دی‌اف منابع مربوطه انجام شد. این فعالیت، در راستای اشاعه و ترویج فرهنگ منور رضوی و مطالعه کتاب های مرتبط با سیره پاک ائمه معصومین(ع) علی الخصوص امام رضا(ع) صورت پذیرفته است.
وی ادامه داد: تشویق کودکان برای ارسال کاردستی‌ها و سرگرمی‌ها و نقاشی‌هایشان در ارتباط با پویش « ما کرونا را شکست می دهیم» برای کتابدار و افزایش روحیه‌ی شاد و مثبت در والدین از جمله بازخوردهای دریافتی بوده است .