به   گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان فارس، ویژه برنامه گرامیداشت لسان الغیب شیرازی با عنوان «رند عالم سوز» توسط محفل ادبی قند پارسی اداره کل کتابخانه هاس عمومی فارس، ۲۲ مهرماه به صورت مجازی و با سخنوری دو حافظ پژوه استان و شعرخوانی جمعی از شاعران شیرازی برگزار شد.

امیرهمایون یزدانپور، دبیر محفل ادبی قند پارسی در ابتدای این نشست با بیان اینکه مهرماه با نام حافظ شناخته می شود، گفت: پاییز، بهار عارفان است و حافظ عارفی وارسته است. هر ساله در این ایام نه تنها در شیراز و ایران بلکه در جای جای دنیا گرامیداشت این شاعر بزرگ برگزار می شود و این برازنده شاعر شکرسخن شیرازی است.

«وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم»

مجید اسکندری، استاد دانشگاه و حافظ پژوه شیرازی در این نشست ضمن گرامیداشت یاد لسان الغیب شیرازی به بررسی عنوان رند و مکتب رندانه حافظ پرداخت و گفت: نگرش رندانه، شعر حافظ را جهانی کرده است. حافظ نه به واسطه غزل های عاشقانه و نه به دلیل ورود به حوزه عرفان، به این مقام دست نیافته است؛‌ بیشتر اشعار حافظ، غزل رندی است تا جایی که به صراحت می گوید: «شعر رندانه گفتنم هوس است» و این دلیل جاودانگی او است.

وی اضافه کرد: واژه رند تا زمان حافظ بار معنایی مثبتی نداشت؛ هنوز هم رند در زبان عموم معانی زیرک و حیله گر دارد، اما حافظ مکتب رندانه را بنا می کند و به این واژه جان دوباره و معنای مثبت می بخشد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه حافظ به رندی خود مفتخر است و دیگران را به رندی دعوت می کند، افزود: ویژگی های رندی در جای جای دیوان حافظ متبلور است. از زبان او می توان رند را شناخت و او را درک کرد. انسان رند مورد نظر حافظ بیش از هر چیز به عاشقی شهره است. «منم که شهره شهرم به عشق ورزیدن»

وی ادامه داد: رند، بت شکن است. بدبین نیست و در پی نیک نامی نمی رود. انسان رند وفادار است و سرخوش. پیرو پیر میکده است. به دنبال راه نجات است و از راهنما مدد می جوید و سرانجام راه نجات را در عشق ورزیدن می یابد. رند از زیبایی های باغ عالم بهره می برد و به رحمت خداوند امیدوار است. رند دیوان حافظ در نهایت از مقام محبی به مقام محبوبی می رسد. حافظ با مکتب رندی عقل را عاشق و او را هدایت می کند و می گوید: «مشورت با عقل کردم گفت حافظ می بنوش/ ساقیا می ده به قول مستشار مؤتمن»

«ساختار سازی» در شعر حافظ به اوج می رسد

حبیب الله حسینی میرآبادی، شاعر و حافظ پژوه شیرازی در نشست «رند عالم سوز» به بررسی ساختار های شعر حافظ پرداخت و گفت: شمول و گستردگی نگرش حافظ حیرت آور است. دو جریان فرهنگ و ادب ما یعنی تغزل و شعر عاشقانه و جریان عظیم عرفان، در شعر حافظ به هم می رسند؛ همچنین شعر حافظ ایهام پرور و فرهنگ مند است؛ اما در کنار این دو خصیصه، باید به حوزه مفاهیم شعر حافظ توجه کنیم. لسان الغیب شیرازی در دیوان خود مضامین و مفاهیم متکثری را گنجانده است. در ۵۰۰ غزل به بیش از ۲۰۰ مضمون پرداخته شده است.

میرآبادی با تأکید بر اینکه «ساختار سازی» در خدمت محتوا در شعر حافظ به اوج می رسد، گفت: در هنر اگر محتوا و جوهر زیبایی، در ساختار مناسب خود نباشد، حق مطلب ادا نمی شود؛ هنرمند باید ساختار مناسب برای محتوای خودش بسازد و این نشان پروردگی هنری ذهن او است که برای هر مضمون چه ساختاری برگزیند.

وی تصریح کرد: ساختارمندی در کنار مکتب رندانه شعر حافظ را برجسته کرده است. برای مثال در بیت «بگیر طره مه چهره‌ای و قصه مخوان/ که سعد و نحس ز تاثیر زهره و زحل است» با رندی جبر مطلق و اختیار مطلق را در بیتی می آورد و با ساختار سازی زبانی خود، مفهومی دو پهلو به بیت می بخشد که هم به معنای قبول اختیار است و هم پذیرش جبر. از این دست ابیات در شعر حافظ بسیار است.

گفتنی است، شاعران و ادیبان شهر راز در ادامه این نشست با خوانش اشعاری از حافظ و سروده های خویش به این شاعر پرآوازه شیراز ادای احترام کردند:

برخیز بیا به آسمان گوش کنیم/ این لحظه و آن لحظه فراموش کنیم

یک شب بنشینیم کنار حافظ/ دفتر بگشاییم و غزل نوش کنیم