به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نشست تخصصی بین‌المللی «یایلیق» که به بررسی جایگاه عفاف و حجاب در شعر و ادبیات ایران، قفقاز و آناطولی اختصاص داشت، شنبه ۲۷ دی‌ماه سال‌جاری با حضور نورسته ابراهیم‌آوا رییس شورای زنان حزب اسلامی آذربایجان، زهرا جانکان کارشناس ارشد گویش‌ها و ادبیات ترکی معاصر، مهدی میرزا رسول‌زاده دبیر محفل ادبی شمس عطار اردبیلی، گولاره مونس عضو اتحادیه کانون نویسندگان جمهوری آذربایجان و میهن کریمی شاعر و مترجم زبان و ادبیات ترکی آذربایجانی به میزبانی اردبیل و به صورت مجازی برگزار شد که حاضران طی سخنانی به بررسی جایگاه عفاف و حجاب در شعر و ادبیات ایران، قفقاز و آناطولی پرداختند.
همچنین در این نشست مجازی آیت الله سید حسن عاملی، نماینده ولی فقیه در استان اردبیل و همچنین مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهادکتابخانه‌های عمومی کشور نیز به عنوان مهمان ویژه حضور داشتند و به سخنرانی پرداختند.
همنشینی زیبای شعر و مقوله عفاف و حجاب
مهدی رمضانی در ابتدای این نشست مجازی ضمن تسلیت فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و ایام فاطمیه(س) طی سخنانی گفت: امروز نشست تخصصی «جایگاه عفاف و حجاب در شعر و ادبیات ایران، قفقاز و آناطولی» را برگزار می‌کنیم، ابداعی که اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل، به خرج داده تا دو شاخص مهم و اثرگذار را توامان تبیین کند: شعر، که سخن دل‌های بیدار هنرمندان است و موضوع حائز اهمیت عفاف و حجاب که شعار و شعور زن مسلمان است.
وی با اشاره به جایگاه ویژه شعرا در جامعه گفت: شاعران متعهدی که زبان گویای اخلاق و معنا بوده اند، همواره، از دریچه ذوق و بضاعت هنری شان به مضامین مهم اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نگریسته‌اند و فرم و قالب را برای بیان صمیمانه اصول و ارزش‌ها به خدمت گرفته اند. شعر، زبان اندیشه و وجه غالب فرهنگ نزد ایرانیان است. مردمِ فرهنگ‌دوستِ ایران با شعر زندگی کرده اند. شاعران ایران زمین نیز منادیان اخلاق، پاکی و معنا بوده اند و مضامین بسیار در این باره پرورده اند.
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد افزود: شاعران آگاه ایرانی، در سایه نگاه دینی و مهرآمیزشان به زن، از شعر به عنوان دستمایه ای برای ترویج عفاف و حجاب سود جسته‌اند. نگاه شاعرانی چون حافظ، سعدی، نظامی و شهریار به موضوع پوشش و حجاب برای پژوهشگران و شعرخوانان آشناست. استاد محمد حسین شهریار در بیتی گفته است: «دارد متاع عفت از چار سو خریدار/ بازار خود فروشی این چار سو ندارد».
توجه به اهمیت ابلاغ مفاهیم اجتماعی با زبان شعر
رمضانی با اشاره به جایگاه و اهمیت ویژه شعر در برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی گفت: امروزه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، ضمن خدمت‌رسانیِ کتابخانه ای به مخاطبان و اعضا از طریق ۳ هزار و ۵۱۱ کتابخانه عمومی، می کوشد با بهره‌مندی از توانایی شاعران و تأسیس محافل ادبی، کتابخانه‌های عمومی را به پایگاه فرهنگی و اجتماعی بَدل کند و از زبان دل‌نشین و آشنای شعر برای ترویج مفاهیم ایمانی و ارزشی بهره بگیرد. در این مسیر، توجه به فرهنگ عفاف و حجاب، همان طور که در شمار مسائل الهی و دغدغه مردم و مسئولان دلسوز است، برای نهاد کتابخانه ها نیز واجد ارزش های والای الهی است.
وی در ادامه موضوع عفاف و حجاب را از جمله مسائل مهم در فرهنگ اصیل اسلامی- ایرانی دانست و گفت: عفاف و حجاب، مفهومی چندوجهی و دارای ابعاد فرهنگی، اخلاقی، اعتقادی و اجتماعی است. در مکتب انسان‌ساز اسلام، اصلاح جامعه در گرو تقوای زنان است. زن مربی بشر است و می‌تواند با تربیت صحیح فرزند، امتی را تعالی بخشد. جایگاه والای این گوهر آفرینش اقتضا می‌کند که در صدف حجاب قرار گیرد تا ارزش‌هایش حفظ شود. از همین روست که خداوند پوشش دینی را بر او واجب فرموده است.
عفاف و حجاب در آینه قرآن، احادیث و روایات
رمضانی افزود: بر اساس آموزه‌های اسلام، هم زنان و هم مردان، باید در پوشش و رفتار و گفتار، بایدها و نبایدهایی را رعایت کنند. در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده است که حیا ۱۰ جزء دارد که ۹ جزء آن در زنان و یک جزء آن در مردان است. درست است که زنان بار اصلی حیا و عفت را بر دوش دارند، اما وظیفه اخلاقی مردان در این زمینه نادیده گرفته نشده است.
وی با اشاره به آیاتی از کلام‌الله مجید گفت: قرآن، پیش از آنکه به زنان دستور رعایت حجاب داده باشد، به مردان امر کرده که حجابی مقابل چشمانشان قرار دهند. آیه ۳۰ سوره نور، به صراحت بر حجاب چشم و عفت مردان تأکید کرده و می‌فرماید: «(ای رسول) به مردان مؤمن بگو چشم هایشان را (از نگاه ناروا) بپوشند و اندامشان را محفوظ بدارند که این بر پاکیزگی (جسم و جان) آنان سزاوارتر است و خدا به هر چه کنید کاملاً آگاه است».
لزوم هم‌افزایی بیشتر برای حفظ نظام اخلاقی خانواده
معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد یادآور شد: رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز، به تأسِّی از آیات و روایات، در بیان مقام رفیع زن در اندیشه الهی و اهمیت و ضرورت حجاب فرموده اند: «امروز پرچم استقلالِ هویّتی و فرهنگیِ زنان در دست زنان ایرانی است. امروز بانوان ایرانی با حفظ حجاب، استقلال هویّتی و فرهنگی خودشان را دارند اعلام می کنند و به دنیا صادر می کنند؛ یعنی دنیا سخن جدیدی دارد می شنود. زن می تواند در میدان های اجتماعی حضور فعّال داشته باشد».
وی افزود: این تأکیدات نشان می دهد که حجاب، در مقیاسی فراتر از پوشش ظاهری، همواره در فرهنگ اسلامی و ایرانی مورد توجه بوده و رعایت آن نه‌تنها برای فرد مایه آرامش و امنیت دانسته شده، بلکه برای جامعه نیز موجب تحکیم بنیان خانواده، کاهش طلاق و سایر آسیب‌های اجتماعی بوده است.
رمضانی بر موضوع برنامه‌ریزی میان‌مدت و دراز مدت برای ترویج مناسب فرهنگ حجاب و عفاف تأکید کرد و گفت: علاوه بر وظایفی که همه دستگاه‌های فرهنگی، اجتماعی، رسانه‌ای و هنری بر عهده دارند، لازم است از همه ظرفیت‌های مردمی در مسیر ترویج این ارزش نیز استفاده شود. همچنین با توجه به تأثیرِ بعضاً مخربِ فضای مجازی بر نظام اخلاقی خانواده، به ویژه بر الگوهای پوشش، برنامه‌ریزی به منطور کنترل و توسعه سواد رسانه‌ای، بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.
فعالیت‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با محوریت عفاف و حجاب
وی در ادامه به بیان برخی از اقدامات صورت گرفته در نهاد در حوزه عفاف و حجاب پرداخت و گفت: ما در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که نهادی صددرصد فرهنگی است، نگرشی کاملاً فرهنگی به مقوله عفاف و حجاب داریم و تا کنون اقداماتی چون خرید منابع برتر در موضوع عفاف و حجاب و موضوعات اخلاقی برای کتابخانه‌های عمومی و از این طریق، حمایت مادی و معنوی از نویسندگان این حوزه، تهیه و توزیع پوسترهای معرفی کتاب، تدوین بسته‌های مطالعاتی، برگزاری مسابقات کتابخوانی، تشکیل گروه‌های مطالعاتی، برگزاری نشست‌های فکری ـ فرهنگی، جلسات نقد و پرسش و پاسخ با موضوع عفاف و حجاب را به انجام رسانده‌ایم.
وی افزود: معرفی کتاب های برتر در این موضوع در صفحات مجازی کتابخانه‌ها و گروه های ترویج کتابخوانی، برگزاری نمایشگاه های عکس و فضاسازی کتابخانه‌های عمومی متناسب با این موضوع، آشنا کردن کودکان با فرهنگ عفاف و حجاب از طریق برنامه هایی چون شعرخوانی، قصه‌گویی و نقاشی، برگزاری جلسات مشاوره و سخنرانی با هدف پاسخ‌گویی به شبهات مربوط به حجاب و ادله عقلی و نقلی در اثبات آن و منافع حجاب و مضرات بی‌توجهی به آن، برگزاری مراسم جشن تکلیف دختران در کتابخانه با اهدای کتاب‌های مناسب و جذاب از عمده‌ترین اقدامات صورت گرفته در این زمینه بوده است.
رمضانی در پایان سخنان خود ضمن تقدیر از برگزار کنندگان و حاضران در این نشست مجازی گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور همواره به فرهنگ غنی منطقه آذربایجان و نویسندگان محترم این خطه توجه ویژه داشته و معرفی ارزش‌های ادبی و فرهنگی آن را از وظایف خود می‌داند. امیدواریم این رخداد فرهنگی به همین جلسه متوقف نشود و این قبیل برنامه‌های مشترک فرهنگی توسعه یابد و هنرمندان فخیم همواره خود را مسئول بدانند که با قلم غرّا و کلام بلیغ و فصیح خود، از موضوعات مهم فرهنگی همواره حمایت کنند.
