چهارشنبه ۵ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۳:۰۲

یادداشت معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی درباره شعار بیست و نهمین نمایشگاه کتاب؛

کتابخانه‌ها، نمایشگاهی به وسعت ۱۲ ماه سال

محمد اله‌ياري فومني

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد، در یادداشتی که خبرگزاری ایرنا منتشر کرد با اشاره به نامگذاری سال ۹۵ به نام خواندن؛ خواندن را عنصر اصلی در ترویج گفتمان کتابخوانی دانست و افزود تبلیغات، فروش، توزیع و تولید در خدمت اصل «خواندن» است.

به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محمد اله‌یاری فومنی معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد روز دوشنبه سوم خرداد در یادداشتی که خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) آنرا منتشر کرده با اشاره به بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و شعار آن: «فردا برای خواندن دیر است»، مسئولان فرهنگی کشور را به توجه بیشتر نسبت پتانسیل کتابخانه‌های عمومی در فراهم ساختن دسترسی عادلانه مردم به کتاب و نمایشگاه‌ کتاب‌هایی به وسعت دوازده ماه سال در سراسر کشور دعوت کرد.

متن کامل یادداشت معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد در خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) به شرح زیر است:


بسمه تعالی


«فردا برای خواندن دیر است»

                                                   
       "محمد اله‌یاری فومنی"


نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به پایان رسید و با همه شیرینی‌ها و سختی‌ها، منزل جدیدش در شهر آفتاب را تجربه کرد. جابجایی مکان نمایشگاه و برگزاری برای اولین بار در یک مکان جدید، سختی‌های فراوانی دارد که از این بابت باید به دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگاه خدا قوت گفت. رسانه ملی نیز همراهی خوبی نمود و نمایشگاه با اقبال خوب مردم مواجه شد. این اقبال نوید خوبی بود برای ناشران عزیز و شرافتمند کشور و امیدوارم نتیجه یک سال زحمات خود را در بهار کتاب دیده باشند.

آنچه سبب نگارش این سطور از سوی حقیر شد انتخاب شعار نمایشگاه از سوی متولیان برگزاری نمایشگاه است. "فردا برای خواندن دیر است" شعاری بود که مسؤولان برگزاری نمایشگاه برای این دوره انتخاب نمودند. معمولاً برای انتخاب شعار نمایشگاه وقت زیادی صرف می‌شود و با بررسی جنبه‌های مختلف از میان شعارهای مختلف، یک شعار با لحاظ کردن جمیع جهات به عنوان شعار اصلی نمایشگاه انتخاب می‌شود.

در نمایشگاه کتاب تهران گردش اقتصادی و مالی قابل توجهی صورت می‌گیرد، به این اعتبار شاید پرداختن به مسأله "اقتصاد نشر" از نظر عده‌ای در شعار نمایشگاه حائز اهمیت می‌بود. همچنین اعتبار این که نمایشگاه محل تجمع ناشران کشور و واگذاری امور اجرایی نمایشگاه به تشکل‌های صنفی نشر است، شاید پرداختن به شعار نمایشگاه از زاویه "ناشران و صنوف" می‌توانست در شعار نمایشگاه مدنظر قرار گیرد. از زاویه‌ای دیگر نمایشگاه‌های کتاب مسکّن و مرهمی بر ضعف شبکه‌های فراگیر توزیع کتاب در کشور هستند و همیشه یکی از دلایل توجیهی برگزاری نمایشگاه‌ها، دسترسی عادلانه‌تر و فراگیر مردم به کتاب ذکر می‌شود، لذا شاید به باور عده‌ای شعار نمایشگاه می‌توانست به این موضوع بپردازد. از منظری دیگر، عده‌ای بر این باورند که به دلایل مختلف مردم در کشورمان با کتاب قهر هستند و لذا حضور علاقمندانه مردم در نمایشگاه را به نوعی آشتی با کتاب تلقی می‌کنند و معتقدند پرداختن به شعار نمایشگاه می‌توانست از این منظر باشد. در همین راستا معمولاً دست‌اندرکاران نمایشگاه و سیاستگذاران حوزه فرهنگی علاقمندند حضور مردم در نمایشگاه بصورت خانوادگی باشد. لذا شاید پرداختن به موضوع خانواده در شعار نمایشگاه می توانست مورد توجه قرار گیرد.

همانگونه که ملاحظه می‌کنید از هر یک از جنبه‌های فوق می‌شود و می‌شد به انتخاب شعار نمایشگاه پرداخت.  و البته جنبه‌ها و وجوه دیگری که در این سطور ذکر نشد. حال سؤال اصلی این است که دست‌اندرکاران نمایشگاه در جلسات مختلف و متعدد پیرامون موضوع شعار نمایشگاه و حتماً بررسی و مرور همه جنبه‌های فوق، چرا موضوع "خواندن" را به عنوان واژه اصلی یا به تعبیری، عنصر اصلی گفتمانی برگزاری نمایشگاه انتخاب کردند؟

برداشت حقیر این است که برگزاری نمایشگاه، تبلیغات فراوان رسانه‌ها برای حضور مردم و در کنار آن شور و شوق ناشران و همه تلاش دست‌اندرکاران حوزه فرهنگ و متولیان امر، از این همه فعالیت و صرف بودجه، تقویت "امر خواندن" در کشور است. و باور متولیان این عرصه این بوده است در ترویج گفتمان کتابخوانی، مسأله "خواندن" متغیر یا عنصر اصلی این منظومه است و سایر عناصر این منظومه مانند تبلیغات، فروش، توزیع، ترویج، تولید و... همه در خدمت داّل مرکزی این منظومه یعنی "خواندن" است. و به تبع، خواندنی که پیامدش میل به مطالعه کتب سودمند و مطالعه هدفمند باشد.

حقیر انتخاب موضوع "خواندن" در شعار اصلی نمایشگاه را به فال نیک می‌گیرم و همه عزیزان را به این موضوع توجه می‌دهم که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از اواسط سال ۹۴ برای تعیین مسیر حرکت خود در سال ۹۵ جلسات برنامه‌ریزی متنوعی را تشکیل داد و سال ۹۵ را در نهاد، "سال خواندن" نامگذاری نمود. انتخابی که با بررسی جوانب مختلف مسائل حوزه کتاب و کتابخوانی صورت گرفت و تلاش می‌شود سمت و سوی فعالیت‌های حوزه کتابخانه‌های عمومی در این سال با محوریت مسأله خواندن باشد. خواندنی که ان شاء الله اگر محقق شود چرخه تولید، انتشار و توزیع کتاب را تقویت  می‌نماید.

در سالی که متولیان برگزاری نمایشگاه و سیاستگذاران حوزه کتاب یعنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ناشران، تشکل‌های صنفی نشر، شهرداری تهران و... همپای دست‌اندرکاران حوزه کتابخانه‌های عمومی همگی به اهمیت مسأله "خواندن" اذعان نموده‌اند، چشم‌ها را بشوییم و نگاه متفاوت‌تری به کتابخانه‌های عمومی نمائیم. همگان از حضور بیشتر مردم در کتابخانه‌ها سود می‌برند. گسترش کتابخانه‌های عمومی نقایص شبکه توزیع فراگیر و مویرگی در سراسر کشور را پوشش می‌دهد و دسترسی عموم مردم به کتاب را عادلانه‌تر می‌سازد. به یاد داشته باشیم که "کتابخانه‌ها، نمایشگاهی به وسعت دوازده ماه سال" هستند.