گلنار توری مسئول کتابخانه عمومی امام صادق(ع) شهرستان نظرآبادِ استان البرز در گفتگو با پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به جرقه‌های ابتدایی تصمیم به مشارکت در طرح «مأموریت کتابخانه من» عنوان کرد: همیشه دوست داشتم تأثیرات مثبت تجاربم را به نوعی در روند کاری‌ام در کتابخانه لحاظ کنم و در فکر مجالی بودم تا از این طریق، هم رضایت درونی‌ام را متبلور و هم حس مثبت و مفید بودن در کاری که انجام می‌دهم را به صورتی محسوس لمس کنم.
توری با اشاره به برنامه‌های فرهنگی نهاد در سالهای اخیر یادآور شد: فعالیت‌های فرهنگی نهاد باعث شده تا نه‌تنها من بلکه همه همکاران کتابدارانم در سرتاسر کشور بتوانند استعدادها و توانمندی‌هایشان را بروز دهند. این برنامه‌ها و فعالیت‌ها بهترین مسیر برای اجرای آن دسته از ایده‌ها و توانایی‌هایی است که در سالهای گذشته در خلال کارمان کسب و ذخیره کرده‌ایم و چه‌بسا گاهی از ظرفیت‌های نهفته آن بی‌خبر و یا مجالی برای بروزشان نداشته‌ایم.
این کتابدار با سابقه، با اشاره به فراخوان این طرح در آبان‌ماه سال گذشته بیان داشت: وقتی برای نخستین‌بار با فراخوان طرح «مأموریت کتابخانه من» مواجه شدم انگار که اسباب تحقق یکی از دغدغه‌های همیشگی‌ام فراهم شده باشد بسیار خوشحال و مسرور شدم. این طرح یکبار دیگر به همه ما یادآور می‌کرد که کتابخانه‌ها در عین تشابهات فراوان‌شان، تفاوت‌ها و ویژگی‌های خاص خودشان را نیز دارند و لزوماً شبیه یکدیگر نیستند.
وی در ادامه افزود: توجه به ویژگی‌ها و خصوصیات مشترک در کار کتابداری؛ از علاقه و ارادت قلبی به این حرفه فرهنگی گرفته تا درجه بالای همدلی و کمک به مراجعین به کتابخانه، می‌تواند بسته به مختصات هر کتابخانه تفاوت‌های خاص خودش را داشته باشد. این افتراقات از سلیقه اعضاء و مراجعین گرفته تا نحوه خدمات‌دهی به آنها متفاوت و متنوع است. طرح «مأموریت کتابخانه من» نیز دقیقاً به دنبال تدوین راهی موثر برای تقویت و ارتقای همین تفاوت‌ها در هر کتابخانه است. شعف فراوان من پس از آگاهی از برنامه‌ریزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در اجرای این طرح، نختسین انگیزه برای پیوستن به این مأموریت فوق‌العاده ارزشمند بود.
توری با برشمردن مراحل ابتدایی مشارکت در قالب این طرح، گفت: در همان ابتدای کار و برای تهیه و تنظیم کاربرگ‌های ارائه شده در این طرح، شش ساعت زمان گذاشتم و پس از خواندن راهنمای اعلام شده و معادل‌سازی برخی از بخش‌ها با امورات بومی و ترکیب شهری که در آن مشغول به کار هستم، موفق به شناسایی و ارتباط با ذی‌نفعان موردنظر در اجرای این طرح شدم. در ادامه وقتی کاربرگ‌های تحویل داده شده از سوی کتابخانه ما در فهرست انتخاب‌شدگان نهایی قرار گرفت، بی‌درنگ کار را آغاز کردیم. مثل یک امتحان مهم که برای شرکت در آن زمان زیادی نداشتیم، با تکیه بر مشاوره‌ها و آموزش‌ها، خودمان را مهیای این آزمون بزرگ کردیم و تجربیات چندین ساله‌مان در کتابداری را به مثابه نیروی محرکه به کار بستیم و عیارمان را به بوته آزمایش گذاشتیم.
وی اضافه کرد: در آغاز کار، یک شعاع مسافتی به وسعت ۲هزار متر را پیرامون کتابخانه لحاظ و تلاش کردیم تا جمعیت خدمت‌پذیر اطراف کتابخانه را شناسایی کنیم. در این راه از نقشه گوگل گرفته تا همکاری با فرمانداری نظرآباد بهره گرفتیم و چشم‌انداز مناسبی را برای بهترین، باکیفیت‌ترین و پربازده‌ترین خدمت پی‌ریزی کردیم.
کتابدار کتابخانه عمومی امام صادق(ع) نظرآباد در ادامه این گفتگو به مرحله پژوهش میدانی برای طرح این کتابخانه اشاره کرد و عنوان کرد: مرحله بعد شناخت از طریق طراحی امکان پرسش و پاسخ میدانی با گروه خدمت‌گیر بود؛ همان‌هایی که به هر دلیلی به کتابخانه نمی‌آمدند. علت‌سنجی از این طیف یک چالش بسیار خوب و در عین‌حال مهم را پیش روی ما می‌گذاشت. آشنایی با افرادی که با خدمات کتابخانه آشنا نیستند و چه‌بسا در زمره شهروندانی هستند که به تعبیری با کتابخانه‌ها بیگانه و حتی قهر هستند به کمک گام‌های علمی و ظرفیت‌هایی که طرح «مأموریت کتابخانه من» در اختیار ما گذاشت یک دستاور بسیار مهم برای ما در کتابخانه عمومی امام صادق(ع) بود.
وی افزود: انگار که ما از فراز آسمان به زمین نگاه می‌کردیم و پس از یافتن گره‌ها و نقاط کلیدی، آرام‌آرام روی آنها دقیق‌تر و متمرکز می‌شدیم. شبیه تلسکوپی شده بودیم که با زوم کردن بر روی بهترین اقدامی که کتابخانه‌مان می‌توانست برای ارائه بهترین بازدهی و رضایت حداکثری داشته باشد، امکان طراحی نقشه موفقیت را پیدا کرده بودیم.
توری خاطرنشان کرد: کتابخانه عمومی امام صادق(ع) نه‌تنها در پارک اصلی نظرآباد که در مرکز این شهر دایر است. از طرف دیگر در شعاع ۲هزار متری کتابخانه، نه‌تنها کتابخانه‌ای دیگر وجود ندارد بلکه فضای مشابه دیگری نیز در دسترس شهروندان نیست. وقتی این نکات را با سابقه فعالیت ۳۲ ساله آن لحاظ کردیم، متوجه شدیم که فرصتی ایده‌آل برای شروع برنامه‌ریزی در اختیار داریم.
وی همچنین یادآور شد: سرانجام با سرفصل‌های آموزشی و مشورتی کارشناسان دفتر برنامه‌ریزی نهاد، انتخاب‌مان را انجام دادیم و یکی از مهم‌ترین طیف‌های ممکن را برای طرح‌مان برگزیدیم: بانوان.
توری در تشریح دلایل انتخاب گروه هدف کتابخانه عمومی امام صادق(ع) گفت: با اینکه کتابخانه ما پیش از این نیز همواره پذیرای حضور بانوان محصل، مادران خانه‌دار و زنان شاغل بود اما تمرکز ویژه ما در این طرح بر این گروه به عنوان قشری موثر در جامعه متمرکز شد. نمی‌توان نادیده انگاشت که مادران، همسران و خواهران، بخشی از مهم‌ترین گروه‌های حاضر در جامعه هستند و ارتقای فرهنگی آنها، بی‌گمان زمینه‌ساز رشد ارتباطات فردی و اجتماعی در سطوح مختلف خواهد بود.
وی افزود: نقش زنان در ارتقای سطح رفاه، آموزش و خدمت‌رسانی در خانواده‌ها انکارناپذیر است و پژوهش در مورد نیازهای آنها به ما نشان داد که چه ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای تعریف کردن خدمات گوناگون فرهنگی و اجتماعی برای آنها در کتابخانه داریم.
این کتابدار با تأکید بر استفاده از تجربه موفق طرح یکی از کتاب‌فروشی‌های نظرآباد در تدوین استراتژی طرح کتابخانه من از سوی کتابخانه امام صادق(ع) بیان داشت: مروری بر تجربه موفق فعالیت کافه کتابی در یکی از کتاب‌فروشی‌های شهر ما را ترغیب کرد تا این طرح را با اصلاحات و ملاحظات متناسب با کتابخانه، برگزار کنیم. با توجه به محدودیت‌هایمان، طرح را به فضای همجوار کتابخانه منتقل کردیم و با تعبیه سایه‌بان و میز و درنظر گرفتن شرایط مناسب آب و هوا در بیش از نیمی از روزهای سال، کلید برگزاری جلسات در این موقعیت را زدیم.
وی همچنین اضافه کرد: نزدیک بودن کتابخانه با مصلی، مزار شهدای گمنام و میدان ورزش صبحگاهی بانوان در پارک در کنار مجاورت با فضایی که در آن بانوان خانه‌دار اغلب از آن برای فروش فرآورده‌های خانگی و ارائه صنایع‌دستی استفاده می‌کردند این امکان را به ما داد تا بهترین شرایط را برای ارتباط با آنها و ترغیب برای همراهی‌شان با کتاب در اختیار داشته باشیم.
توری در ادامه صحبت‌هایش افزود: در کنار تمام برخورداری‌ها و امتیازاتی که انتخاب بانوان به عنوان گروه هدف در طرح‌مان پیش‌رویمان گذاشت، اهل گفتگو بودن و تمایل آنها به معاشرت و فعالیت‌های گروهی و اصطلاحاً دورهمی، ایده تغییر ساختاری کافه کتاب به کافه سخن را برای ما ممکن ساخت. دعوت ما از زنان برای حضور در کافه سخن، یادآوری این واقعیت بود که مطالعه کتاب می‌تواند در نحوه گفتار و ارتباطات خانوادگی، کاری و تحصیلی کمک‌های فراوانی به آنها کند. اعتماد به نفس، ارتقای سخنوری در پرتو کتابخوانی یکی از مهم‌ترین دستاوردهایی بود که می‌توانستیم از طریق کافه سخن به این گروه بیافزاییم. برای شروع نیز تلاش کردیم از مضامین و کتاب‌هایی با خوانش و درک آسان‌تر بهره بگیریم و در عین‌حال تلاش کنیم رفته‌رفته سلیقه و ذائقه مطالعاتی آنها را ارتقاء دهیم و مسیر صحیحِ یافتن حوزه‌های مطالعاتی مفید و مورد نیازشان را برایشان هموار سازیم.
این کتابدار در بخش پایانی این گفتگو با یادآوری هدف کتابخانه عمومی امام صادق(ع) در طرح «مأموریت کتابخانه من» یادآور شد: آنچه کتابخانه ما در این طرح انجام می‌دهد؛ تلاش برای نهادینه کردن فرهنگ هم‌زیستی با کتاب و برقراری کتابخانه به عنوان مکانی فرهنگی و اجتماعی برای شهروندان است.
توری در پایان با تقدیر از نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در اجرای این طرح، عنوان کرد: تشکر ویژه می‌کنم از نهاد که در قالب این طرح یکبار دیگر نشان داد که به دغدغه‌های کتابداران ارج می‌نهد و احترام می‌گذارد. اعطای فرصت حضور کتابخانه‌ها در این طرح یعنی احترام به دانسته‌های کتابداران و اعتماد به تجربه‌های آنان و فروتنی در مقابل این سنگربانانِ کتابخانه‌ها به عنوان پل‌های ارتباطی با اقشار مختلف مردم. تردیدی ندارم که این درک و دوراندیشی نهاد در خوب ماندن حال کتابداران تأثیرات فراوانی خواهد گذاشت.
