زهره‌سادات باقری مسئول کتابخانه عمومی قلم‌چی شهر سه‌قلعه‌ی شهرستان سرایان (استان خراسان‌جنوبی) در گفتگو با پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به جذابیت‌های طرح «مأموریت کتابخانه من» عنوان کرد: طبعاً برای یک من به عنوان یک کتابدار، داشتن برنامه‌ای راهبردی و اختصاصی که بتواند خدمات کتابخانه محل خدمتش را با توجه به ویژگی‌ها، ملاحظات و نیازهای مخاطبان و شهروندانش اداره کند، مشارکت در طرح‌هایی مثل «مأموریت کتابخانه من» ایده‌ای جالب و جذاب است.
وی افزود: از آنجا که از هر فرصتی برای برجسته‌سازی کتابخانه و تلاش برای جذب کمک‌ها، افزایش عضو و ارتقای سطح کمی و کیفی در کتابخانه استفاده می‌کنم. حضور در این طرح برای کتابخانه ما به عنوان یکی از معدود مراکز فرهنگی فعال در منطقه‌ای کم‌برخوردار که از حیث منابع و نیرو نیز در مضیقه است یک فرصت بزرگ بود.
این کتابدار با اشاره به مختصات فرهنگی شهر سه‌قلعه خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین ملاحظات در شهر ما عدم حضور کتاب در سبد فرهنگی خانواده‌ها است. چه‌آنکه وقتی فراخوان‌هایی مثل «اهدای کتاب به کتابخانه» در سطح شهر برگزار می‌شود این کمبود به وضوح خودش را عیان می‌کند. در سوی دیگر نیز ما علی‌رغم همکاری‌های نهاد همواره در تأمین منابع محدودیت‌های خاص خودمان را داشته‌ایم؛ گاهی از طریق ارتباط با ناشران و تعاملات در فضای مجازی با آنها و تشریح شرایط کتابخانه و منطقه موفق به دریافت عناوین جدید برای کتابخانه می‌شویم و در بسیاری از موارد دیگر نیز با مساعدت‌های نهاد بخش وسیعی از کمبودهایمان در این حوزه را ترمیم می‌کنیم. گستردگی منابع و ارتقای تنوع در عناوین می‌توانند عواملی اثرگذار و مهم در ترغیب بیشتر کودکان و نوجوانان به کتابخانه باشند.
وی همچنین اضافه کرد: توزیع اسباب‌بازی از سوی نهاد یکی از همیاری‌های بسیار اثرگذار در سالهای اخیر بوده که باعث شده بخش کوک کتابخانه رونق دوچندانی را شاهد باشد. در شرایطی که شمار روستاهای اطراف کتابخانه قابل‌توجه است و امکانات فرهنگی شهر ضعیف، ورود به تصمیم‌گیری و اعمال اثر در اوقات فراغت کودکان و نوجوانان شهر یک اولویت و ضرورت فرهنگی به شمار می‌رود. به همین خاطر نه‌تنها کتاب و مجلات بلکه تفریحات فرهنگی و حتی اسباب‌بازی از جمله عناصر فوق‌العاده مهم در برنامه‌ریزی مناسب برای این گروه سنی است.
باقری با یادآوری شرایط ویژه کتابخانه و فعالیت‌هایش در یک سال گذشته بیان داشت: در ماه‌های دشوار گذشته هرچند با فکر و ایده‌های متنوع تلاش کردیم تا برای کودکان و نوجوانان خوراک فرهنگی مناسب تدارک ببینیم و به کمک ابزارهایی مثل فضای مجازی کتاب را به خانه‌های آنها ببریم اما همچنان نمی‌توانیم جایگزینی قطعی برای خود کتابخانه به عنوان فضای فرهنگی موثر بیابیم. بازخوردها و استقبال‌ها همیشه از طرح‌های ما در فضای مجازی خوب و قابل‌قبول بوده اما طبیعتاً با بازگشایی مجدد کتابخانه‌ها بهتر می‌توانیم تأثیرات عینی را در آنها شاهد باشیم.
وی افزود: در شرایط پیش‌آمده فعلی که کودکان و نوجوانان به ندرت از خانه‌ها بیرون می‌روند و مجبور هستند بیشتر اوقات خود را در منزل سپری کنند، تفریحات و سرگرمی‌های فرهنگی و گذران وقت خصوصاً در فصل تابستان به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و مطالبات آنها و خانواده‌هایشان مبدل شده است.
این کتابدار در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره به اشتیاق کودکان و نوجوان شهر سه‌قلعه از خدمات کتابخانه‌ای، گفت: بچه‌های شهر سه‌قلعه همیشه به کتاب و کتابخانه علاقه نشان داه‌اند، بطوریکه میزان استقبال آنها حتی در یک سال و نیم گذشته که فعالیت‌های کتابخانه با محدودیت‌هایی همراه بود نیز کاسته نشده. گاهی برخی از عناوین پرطرفدار کتابخانه که پیش‌تر از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی معرفی و تبلیغ شده‌اند آنچنان پشت سرهم به امانت می‌روند که تا مدت‌ها رنگ قفسه به خود نمی‌بینند. کتاب‌هایی که داشته‌ایم که حتی تا ۳۰۰ بار نیز به امانت رفته‌اند. همه اینها نشان از دلبستگی عمیق کودکان و نوجوانان این منطقه با کتاب و این مکان فرهنگی است. همین افزایشی بودن آمار و استقبال از بخش کودک و نوجوان عاملی مهم برای بازاندیشی دوباره در خصوص نیازهای این گروه سنی در طرح کتابخانه من بوده است.
باقری با اشاره به تمهیدات کتابخانه عمومی قلم‌چی در طرح «مأموریت کتابخانه من» تصریح کرد: کتابخانه عمومی قلم‌چی در این طرح عمده تمرکز و توجه خود را همچنان روی مهم‌ترین گروه سنی شهر سه‌قلعه و اصلی‌ترین طیف مراجعین خود (کودکان و نوجوانان) قرار داده است. در واقع همیشگی‌ترین متقاضیان امانت کتاب و فعال‌ترین اعضای ما آنها هستند. از طرفی دیگر محرومیت‌های فرهنگی شهر و کمبودهای مرتبط با آن، لزوم جذب جامعه گسترده‌ای از کودکان و نوجوانی که از خدمات کتابخانه استفاده نمی‌کنند و یا کمتر به این مکان فرهنگی مراجعه می‌کنند را ایجاب می‌کرد و همین یکی از محوری‌ترین دلایلی بود که مأموریت خود در طرح کتابخانه من را بر این مبنا تنظیم کردیم.
وی در ادامه افزود: یکی از اقدامات مدنظر ما در این طرح با توجه به شرایط همه‌گیری ویروس کرونا در سطح عمومی، تشکیل کانالی در فضای مجازی ویژه کودکان و نوجوانان است. در این کانال ما تلاش کردیم به مرور تمام کتاب‌های مرتبط با گروه‌های سنی آنها را معرفی کنیم تا هر مراجع پیش از آمدن به کتابخانه و دریافت کتاب مدنظرش برای امانت، آشنایی کاملی با عنوان موردنظرش پیدا کند.
باقری در پایان با تقدیر از برگزاری این طرح بیان داشت: اجرای طرح «مأموریت کتابخانه من» به وضوح تأثیراتش را در کتابخانه‌ها و مراجعانش خواهد گذاشت؛ طرحی پویا که آزادانه می‌تواند با توجه به خصوصیات، ویژگی‌ها و نیازهای مخاطبین و اعضاء برای کتابخانه برنامه‌ریزی متناسب داشته باشد. کارگردانی این طرح به دست کتابدارانی که بواسطه تجربه‌شان با نیازها، علاقه‌مندی‌ها و دغدغه‌های اعضاء و مردم شهر و محله‌ای که کتابخانه در آن واقع شده آشنا هستند می‌تواند از اتلاف وقت و هدر رفتن ظرفیت‌های بالقوه کتابخانه‌ها و خدماتش جلوگیری کند. امیدوارم در ادامه نیز شاهد استمرار برگزاری طرح‌های سازنده‌ای مثل طرح «مأموریت کتابخانه من» از سوی نهاد باشیم.
