به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان، آیین بزرگداشت علامه علی اکبر دهخدا با حضور پرویز اذکایی، محقق، نویسنده و پژوهشگر در کتابخانه مرکزی همدان برگزار شد.
پرویز اذکایی، نویسنده، محقق و پژوهشگر در این آیین درباره علی‌اکبر دهخدا، اظهار داشت: شادروان علی اکبر دهخدا، داستان نویس، شاعر، روزنامه نگار، طنز پرداز و مبارز سیاسی در سال ۱۲۵۸ شمسی در محله سنگلج تهران به دنیا آمد. او در مدرسه علوم سیاسی درس خواند و دستیار محمدعلی فروغی شد.
وی در تشریح زمانه و زندگی دهخدا بیان کرد: دهخدا از فرزندان مشروطیت است و در این عصر رشد و پرورش یافت. در دوران استبداد صغیر و پس از به توپ بستن مجلس، دهخدا به اروپا مهاجرت کرد. علی‌اکبر دهخدا در نشریه صور اسرافیل همراه سه شهید عصر مشروطه یعنی ملک متکلمین، میرزا جهانگیرخان روزنامه صور اسرافیل و سید جمال‌الدین واعظ همدانی اصفهانی بود.
اذکایی گفت: کتاب چرند و پرند، مجموعه آثار دهخدا در روزنامه نشریه صور اسرافیل است. این آثار سبک ادبی خاصی را در ادبیات فارس پدید آورد و و ژانر طنز ایران شد که پس از دهخدا دیگران هم آن را دنبال کردند. البته پیش از دهخدا آثار ادبی به صورت کلاسیک مانند کلیات عبید زاکانی و سوزنی سمرقندی وجود داشت، اما نثر دهخدا یکی از تحولات و پیدایش‌های ژانر ادبی در دوران مشروطیت محسوب می‌شود. طنز تنها فعالیت ادبی دهخدا نبود، بلکه وی در سایر عرصه‌های ادبی چون شعر نیز دستی داشت. ملک الشعرای بهار، تصنیف زیبای مرغ سحر را الهام گرفته از شعر دهخدا به نام مرغ سحر سروده است.
وی افزود: پس از خلع محمدعلی شاه، انقلابیون به کشور باز می‌گردند که دهخدا نیز یکی از آن ها بود. دهخدا همراه با سردار اسعد بختیاری وارد ایران می‌شود و به صورت ناشناخته به ایل بختیاری می‌رود. در آنجا مجال پیدا می‌کند به مطالعه آثار کلاسیک ایران بپردازد. همزمان شروع به یادداشت نویسی و فیشبرداری از آثار و لغات و مثل‌ها می‌کند که کتاب امثال و حکم در چهار جلد به تحریر در می‌آید و از آثار برجسته ادب فارسی می‌شود.
وی تصریح کرد: دهخدا فیش برداری را ادامه می‌دهد و میلیون ها فیش از لغات مفرد استخراج می‌کند. این پایه لغت‌نامه می‌شود و باقی عمر مرحوم دهخدا صرف ساماندهی این اثر می‌شود. تعداد فیش یا برگ ریزه‌های مرحوم دهخدا به بیش از چهار میلیون می‌رسد و بزرگ ترین خدمت به زبان فارسی به حساب می‌آید. این لغت نامه شامل همه موارد از جمله اصطلاحات، فرهنگ نام مکان ها، مشاهیر و اشخاص برجسته علم و ادب ایران و اسلام می‌شود.
اذکایی ادامه داد: لغت نامه به همت وزیر فرهیخته معارف آن زمان میرزا یحیی خان اعتمادوله قراگوزلو همدانی که حدود هفت سال وزیر معارف بود، به چاپ می‌رسد. در سال ۱۳۲۵ هم در مجلس به تصویب رسید که چاپ لغت نامه دهخدا در قالب یک موسسه ادامه یافته و از فضلا، ادبا و دانشمندان آن زمان برای تکمیل و تدوین باقی لغت‌نامه استفاده شود.
وی خاطرنشان کرد: مرحوم دهخدا حاضر نشد که برای لغت نامه خود مقدمه بنویسد و پس از ایشان محمد معین داماد ایشان کار را ادامه داد و افرادی چون احسان یارشاطر، سعید نفیسی، علی نقی منزوی، جلال همایی، ایرج افشار مقدمه این اثر بزرگ را به نگارش درآوردند.
