به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور در گفتگو با روزنامه ایران به تشریح نحوه همکاری نهاد و سازمان سینمایی پرداخت. متن کامل این گفتگو در ادامه آمده است.
تلاش برای همگانی شدن فرهنگ کتابخوانی از آن دست اقداماتی است که به عزمی همگانی نیاز دارد؛ نکته ای که دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور بر آن تاکید دارد. مهدی رمضانی در همین رابطه به تازگی نشستی با محمد خزایی، رئیس سازمان سینمایی داشته است. در گپ وگفت امروزمان با این مسئول فرهنگی جزئیاتی از همکاری هایی را که در پی این دیدار حاصل شده و قرار است از هفته کتاب آغاز شود، می خوانید.
آقای رمضانی به تازگی نشست مشترکی با رئیس سازمان سینمایی داشته اید که اطلاعات چندانی درباره توافقات صورت گرفته در آن منتشر نشده؛ در پی این تعامل، علاقه مندان کتاب و سینما شاهد انجام چه اقداماتی خواهند بود؟
قبل از همه بگذارید به این نکته مهم اشاره کنم که ترویج کتابخوانی و کمک به شناساندن موقعیت کتابخانه ها امری نیست که انجامش به تنهایی از عهده نهاد کتابخانه های عمومی یا هر ارگان و نهاد دیگری ساخته باشد. گسترش کتابخوانی نیازمند شکل گیری مجموعه ای از فعالیت های فرهنگی است که تحقق آن یک همراهی همه جانبه و عزمی همگانی از سوی نهادها و ارگان های موثر در این مساله را طلب می کند. بی شک هم نهاد کتابخانه های عمومی و هم سازمان سینمایی برخوردار از ظرفیت هایی هستند که برای طرف مقابل در دستیابی به اهداف شان موثر خواهد بود. در تعاملات اینچنینی هدف ما کمک گرفتن از ظرفیت های دیگر سازمان ها برای ترویج هر چه بیشتر فرهنگ کتابخوانی است. گفت وگویی که با محمدخزایی و همکاران ایشان انجام شد هم برای تقویت نقاط مشترک مان است، بویژه که بین نهاد با سازمان سینمایی شاهد وجود نقاط مشترک و از طرفی گره هایی هستیم که تقویت و در صورت نیاز برطرف کردنشان، ما را به سوی برخورداری از جامعه ای کتابخوان تر هدایت می کند. البته این گفته من متکی بر اهداف مان در نهاد است، وگرنه این هم افزایی قطعا فوایدی هم برای سازمان سینمایی و در راستای تحقق خواسته های آنان دارد.
اما نگفتید که قرار بر انجام چه کارهای مشترکی گذاشته اید؟
در این جلسه نکات خوبی از سوی طرفین مطرح و بنای انجام اقدامات مختلفی گذاشته شد؛ از جمله تبدیل برخی سالن های اجتماعات کتابخانه های عمومی به سالن های سینمایی، البته فقط آنهایی که ظرفیت چنین کاری را دارند. موضوع دیگری که مورد استقبال قرار گرفت و می تواند در نقش پلی میان ادبیات و سینما باشد بحث اقتباس برای نگارش فیلمنامه است؛ در این زمینه هم کارهای مشترکی انجام خواهیم داد. البته همچنان برنامه هایی که پیش تر در نهاد کتابخانه ها و برای تعامل بیشتر میان این نهاد با سازمان سینمایی آغاز شده اند را هم دنبال خواهیم کرد.
شما در راستای تحقق اهداف خود از چه ظرفیت هایی در سازمان سینمایی و مجموعه های تحت مدیریت آن بهره مند خواهید شد؟
استفاده از همراهی هنرمندان برای ترویج و توسعه کتاب و کتابخوانی یکی از نکات جدی است که در همین جلسه مطرح شد. البته با توجه به میزان اثرگذاری چهره های شاخص هنری در میان مردم، با این روش حتی می توان برای معرفی کتابخانه ها نیز بهره گرفت. مجموع این محورها توسط طرفین به اشتراک گذاشته و توافق هایی برای شروع اقدامات لازم انجام شده است، این برنامه ریزی ها قبل از هر اقدامی نیازمند بررسی های کارشناسی شده از سوی طرفین است. بخشی از آنها به سازمان فارابی بازمی گردد و بخشی هم در همراهی با موسسه سینماشهر محقق می شود. در این بین حتی ایده هایی در ارتباط با چگونگی برگزاری جشنواره فیلم فجر هم مطرح شده، مذاکراتمان برای انجام کارهایی هرچه موثرتر همچنان ادامه خواهد داشت. در این بین تلاش و خواسته ما این است که بیش از همه در بحث اجرایی هم افزایی داشته باشیم تا شاهد شکل گیری مجموعه اقداماتی مشترک و موثر باشیم. از این مساله نمی توان صرف نظر کرد که پایه و اساس عموم فعالیت های فرهنگی کتاب است که در همه شاخه های هنری، از سینما گرفته تا تئاتر و حتی هنرهای تجسمی مشهود است. نکته دیگری که در خلال مباحث همین جلسه مطرح شد، تلاش برای تقویت کتاب ها و منابع اطلاعاتی مرتبط با بخش سینما در کتابخانه های عمومی بود.
اینکه برخی سالن های نهاد به سالن سینمایی تغییر کاربری بدهند به معنای محدود شدن فضای کتابخانه ای نیست؟
به هیچ وجه. اتفاقا در دنیای مدرن امروز، کتابخانه های عمومی از کاربری تک منظوری فاصله گرفته و به مجتمع های فرهنگی چندمنظوره تبدیل شده اند. کتابخانه های مدرن، ارائه کننده مجموعه ای از خدمات فرهنگی هستند و تنها به کتاب محدود نمی شوند. این از جمله راهکارهای خوب برای جلب تعداد بیشتری از مردم به سوی کتابخوانی است. احداث سالن سینمایی در کنار کتابخانه ها اقدام مهمی است چراکه تشویقی برای سوق دادن مردم به کتابخوانی است. به عنوان نمونه کتابخانه مشهد با حدود ۱۳ هزار متر مربع فضا هم برخوردار از سالن مطالعه و مخازن منابع مکتوب است و هم سالن اجتماعات، آمفی تئاتر، گالری و... دارد. تنها به این روش است که می توان کتابخانه ها را به موقعیت فرهنگی و هنری اثرگذاری در مناطق مختلف استان ها و شهرها تبدیل کرد.
اشاره ای به بحث اقتباس سینمایی از آثار مکتوب کردید، نهاد که مولف و صاحب امتیاز کتاب ها نیست! اینجا بحث آثاری در میان است که نویسنده شان دیگر زنده نیست و... یا هدف تان این است که سراغ نوشته های معاصر در تعامل با خالقان آنها بروید؟
ما بنای تولید نداریم. هدف مان مشورت با اهالی هنر و فعالان این عرصه از جمله سازمان سینمایی است، اما اگر وارد فضای تولید شویم بی شک رعایت حقوق مادی و معنوی صاحبان آثار برای مان اصل مهمی خواهد بود. در شرایط فعلی بیش از همه به دنبال تقویت فعالیت های این حوزه و کمک به برقراری تعامل و همکاری های بیشتر میان اهالی سینما و ادبیات هستیم. در خلال این همکاری ها می توان دست به تالیف فیلمنامه هایی زد که سبب رونق هرچه بیشتر سینما و ادبیات شوند.
از عزم سازمان سینمایی برای معرفی کتاب و کتابخانه نیز صحبت کردید، این هدف قرار است از طریق ورود مباحث مورد نظر به فیلم های سینمایی رخ بدهد؟ بخصوص که حضور کتاب و ترویج کتابخوانی آن طور که باید و شاید جایی در ساخته های سینمایی مان ندارد!
اینجا چند نکته مطرح است؛ یکی اینکه عنصر کتاب به فرایند تولید فیلم های سینمایی وارد شود؛ آن هم به شکلی اثرگذار و نه شعارزده یا تصنعی. به عنوان نمونه وقتی که شخصیت فیلم به بن بست و مشکل برمی خورد مهم ترین مرجع وی برای بهبود شرایط و حل مساله اش مراجعه به کتاب باشد. البته پرداخت های ملموس تر و ساده تری هم می توان داشت، اینکه فلان کاراکتر فیلم وقتی عصبی یا غمگین می شود سراغ مطالعه برود و آن طور خودش را آرام کند، درست مثل وقتی که برخی برای آرام شدن به موسیقی یا نقاشی پناه می برند. تحقق بخش عمده ای از این هدف به فیلمنامه نویسان و توجه شان و قسمت مهم دیگری هم به خواست کارگردانان بازمی گردد. نهادینه شدن فرهنگ کتابخوانی و درک ضرورت آن چیزی نیست که یکی دو ماهه محقق شود؛ برای نهادینه کردن آن باید گام های اینچنینی برداشت. در بحث لوکیشن هم می توان توجه مخاطبان را به کتابخانه ها جلب کرد که ما در این زمینه هم آمادگی همکاری داریم. توجه به جای خالی کتاب در ساخته های سینمایی باید به یک مطالبه جدی تبدیل شود که در این بین شما اهالی رسانه نیز می توانید نقش مهم و اثرگذاری ایفا کنید.
گویا قرار شده سراغ چهره های سینمایی هم بروید، از همراهی اینها به چه طریقی کمک خواهید گرفت؟
بهره مندی از همراهی چهره های محبوب که کلام و رفتارشان بر افکار عمومی اثرگذار است مشوقی برای ترویج کتابخوانی خواهد بود. بنای استفاده از کمک افراد شناخته شده را در همه حوزه ها داریم، از سینمایی ها و تئاتری ها گرفته تا چهره های مردمی عرصه هایی نظیر ورزش و حتی سیاست. امید همراهی این عزیزان را برای گسترش کتابخوانی را داریم چراکه کتاب از جمله موضوعاتی است که نقطه مشترک علاقه مندی همه مان، فارغ از تعلقات سیاسی و فکری به شمار می آید. در ارتباط با چهره های هنری، سازمان سینمایی قول همکاری داده که امیدواریم شروع آن هفته کتاب باشد.
مشابه برنامه ریزی های پیش رو در همکاری با سازمان سینمایی را برای تلویزیون و رسانه ملی هم دارید؟
بله. البته نه فقط برای تلویزیون، در ارتباط با سایر رسانه ها هم تصمیم به شکل گیری و انجام مجموعه اقدامات مشترکی داریم؛ در این بین می توان به معاونت هنری و معاونت قرآنی اشاره کرد. در این زمینه تنها به دنبال جلب همراهی سازمان ها و تشکل های فرهنگی نیستیم، بلکه به یک عزم و همراهی همگانی برای پیشروی به سوی جامعه ای هرچه کتابخوان تر نیاز داریم. به مرور زمان و در پی دستیابی به هر یک از اهداف مان حتما دست به اطلاع رسانی خواهیم کرد.
برای هفته کتاب چه برنامه هایی دارید؟
بگذارید جزئیات آن را کمی بعدتر اعلام کنیم. نهاد کتابخانه های عمومی کشور هم یکی از اعضای فعال هفته کتاب است، البته وظیفه اصلی برپایی و مدیریت این هفته ذیل فعالیت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعریف شده است. شاید برخی بگویند که این هفته هنوز آن طور که باید مردمی نشده اما به این هم توجه داشته باشید که فعالیت های هفته کتاب وقتی مردمی می شوند که طی تمام سال، شاهد اقداماتی مداوم و جدی برای ترویج مطالعه باشیم. البته من منکر تلاش هایی که تا به امروز صورت گرفته نیستم، منتهی تاکید دارم که این کارها نباید فقط به یک هفته و یک مناسبت محدود شود. حداقل در نهاد کتابخانه های عمومی کشور که ما تلاش بسیاری برای گسترش فعالیت های ترویجی به خرج می دهیم، شاید از جهت اطلاع رسانی قدری مهجور باشیم و ضعف هایی متوجه مان باشد. با این حال به شکل جدی و مداوم در این زمینه مشغول خدمات رسانی به مردم هستیم؛ اتفاقی که طی سفرهای استانی نتایج آن را به عینه دیده ام.
گفتنی است، این گفتگو ۱۶ آبان ماه ۱۴۰۱ در شماره ۸۰۴۶ روزنامه ایران منتشر شد. اینجا ببینید.