به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نخستین جلسه شورای سیاستگذاری «نظام جامع آماری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور» سه‌شنبه ۲۹ آبان ماه با حضور اشکان شباک، مدیر گروه داده‌پردازی پژوهشکده آمار ایران و مجری «طرح پژوهشی نظام آماری نهاد»، عباس مرادی، کارشناس پژوهشی گروه داده‌پردازی پژوهشکده آمار ایران و همچنین علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد، امین متولیان، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد، اسماعیل شفاعی، معاون مالی و اداری نهاد و حسن حسنی، رئیس گروه آمار نهاد، برگزار شد.
در این نشست علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با تقدیر از اقدامات صورت گرفته در تدوین این طرح پژوهشی، گفت: اقداماتی که نهادهای مختلف در عرصه فرهنگ انجام می‌دهند را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ یک دسته برنامه‌های فرهنگی، تبلیغی و ترویجی هستند که علی رغم داشتن اثراتی مثبت بر مخاطبان، ماندگاری بسیار زیادی ندارند؛ اما دسته دوم این فعالیت‌ها که به جنبه‌های پایدار مربوط می‌شود، خود داردای دو بخش است؛ یک بخش ایجاد زیرساخت‌هایی مانند موزه، مسجد، کتابخانه و مدرسه است و بخش دیگر اقداماتی که ساختارهایی را در یک سازمان، نظام‌مند و تثبیت می‌کند و طرح نظام جامع آماری در نهاد، یکی از این اقدامات است.
وی افزود: همکاران من در دوره جدید مدیریتی نهاد تلاش کرده‌اند که علاوه بر اماکن ماندگاری که در نهاد به عنوان کتابخانه وجود دارد که تا انتهای سال جاری نیز ۴۰ کتابخانه دیگر به آن اضافه خواهد شد، بتوانیم یک ساختار، مقررات و نظامی برقرار کنیم که به تثبیت، گسترس و تحکیم فعالیت‌های ماندگار نهاد در آینده، منجر شود. راه رسیدن به این موضوع نیز اتکا به علم، فناوری، دانش و اطلاعات است که بر همین اساس این گونه اقدامات پژوهشی در اولویت‌های نهاد قرار گرفته است.
همکاری با پژوهشکده آمار برای تدوین نظام جامع آماری
حسن حسنی در ابتدای این نشست با با ارائه گزارش مختصری از روند دعوت از پژوهشگران به منظور تدوین و اجرای نظام جامع آماری، گفت: از نیمه دوم سال ۹۵ تصمیم بر آن شد که بررسی ویژه‌ای در وضعیت آماری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور انجام دهیم که طی این بررسی‌ها به خطاهایی در دقت داده‌ها، به روز بودن داده‌ها، روش جمع‌آوری داده‌ها، تعریف سطح دسترسی به داده‌ها، عدم تعریف محرمانگی داده‌ها، وجود سلیقه در انتشار داده‌ها، موازی‌کاری، عدم تعاریف یکسان در حوزه آمار و خطاهایی از این دست، برخوردیم.
رئیس گروه آمار نهاد افزود: بر این اساس طی فراخوانی از همه محققان و پژوهشگران فعال در حوزه آمار درخواست کردیم که پروپوزال‌های خود را در زمینه تدوین نظام جامع آماری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، برای ما ارسال کنند که در نهایت پس از بررسی‌های صورت گرفته، این کار به پژوهشکده آمار سپرده شد که تدوین آن در سه فاز صورت گرفت.
وی با اشاره به مراحل تدوین نظام جامع آماری نهاد گفت: فاز اول از این پژوهش به شناخت وضعیت موجود آماری نهاد اختصاص داشت و پس از آن فاز طراحی وضعیت مطلوب نهاد به انجام رسید و در نهایت در فاز سوم یک برنامه گذار، برای حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب طراحی شد که طبق ماده شش نظامنامه تهیه شده، برگزاری این جلسه اولین گام برای این حرکت بوده است.
پیشرو بودن نهاد در مدرن‌سازی نظام جامع آماری
در ادامه این مراسم اشکان شباک، مجری «طرح پژوهشی نظام جامع آماری نهاد»، طی سخنانی گفت: این پروژه را با توجه به اعلام نیازی از حدود یک سال و نیم پیش از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ارائه شد، در پژوهشکده آمار ایران آغاز کردیم که با توجه به علاقه، همکاری و دقت نظر همکاران مرتبط در نهاد، می‌توانم بگویم که این پروژه یکی از بهترین پروژه‌های صورت گرفته در پژوهشکده آمار بوده است.
مدیر گروه داده‌پردازی پژوهشکده آمار ایران افزود: طی دو سال اخیر بحثی با عنوان مدرن‌سازی در نظام آماری کشور مطرح شده که در راستای این مدرن‌سازی و نوین‌سازی همه دستگاه‌های اجرایی که در یک نظام ملی آمار کار می‌کنند باید شکل متفاوتی نسبت به گذشته داشته باشند که برخی مسئولان دولت نیز با ابلاغیه‌هایی بر این موضوع تأکید کردند. بر این اساس سال گذشته ما برنامه ملی سوم توسعه آمار را ذیل برنامه ششم توسعه تهیه و تدوین کردیم که کلیات آن سال گذشته تصویب شد و به تازگی تفضیلات این برنامه نیز مصوب شد که به زودی به همه دستگاه‌های اجرایی ابلاغ خواهد شد.
وی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور را از دستگاه‌های پیشرو در تدوین و استقرار نظام جامع آماری در کشور دانست و گفت: خوشبختانه نهاد در کنار چند سازمان معدود، از دستگاه‌های پیشرو در این عرصه است که پیش از ابلاغ این برنامه، اقدام به تدوین نظام جامع آماری کرده که به زودی نیز وارد فاز اجرایی آن خواهد شد. طبیعتا استقرار این نظام تکالیفی بر عهده دستگاه‌های اجرایی می‌گذارد که تهیه و اجرای برنامه‌های آموزشی و پژوهشی در حوزه آمارهای رسمی، استقرار نظام کیفیت آمارهای رسمی با همکاری مرکز آمار ایران و پایش و ارزیابی عملکرد دستگاه خود در قالب نظام مدیریت کیفیت، برخی از این تکالیف هستند.
ویژگی‌ها و اصول کلی حاکم بر نظام جامع آماری نهاد
شباک در ادامه با اشاره به ارائه کلیات نظام جامع آماری، درباره مهمترین ویژگی‌های این نظام گفت: ایجاد ارتباط منظم و منسجم بین نظام جامع درون سازمانی با نظام جامع تهیه شده، استانداردسازی تعاریف، مفاهیم و روش‌ها با امکان قابلیت تبادل اطلاعات، یکسان کردن تعاریف، مدیریت جریان اطلاعات و ایجاد یکپارچگی بالای سازمانی، بکارگیری اطلاعات مکانی در تولید و انتشار آمار نهادی، تدوین و ارائه دوره‌ای آمارنامه‌های نهاد، تمرکز بیشتر بر ارتقاء سامانه‌های آماری، به‌روز بودن داده‌ها و پردازش و خلاصه‌سازی داده‌ها از جمله ویژگی‌های نظام جامع آماری در نهاد و سایر دستگاه‌ها است.
مجری «طرح پژوهشی نظام جامع آماری نهاد» تدوین این نظام را بر پایه اصولی مشخص عنوان کرد و گفت: بی‌طرفی در تولید، امکان دسترسی برابر، رفع موازی‌کاری، رعایت اصول محرمانگی، تحلیل و پیشگیری از برداشت نادرست، رعایت اصول اخلاقی، پاسخگویی و شفافیت، رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی در حوزه آمار، هماهنگی با تمام برنامه‌های توسعه کشور و پوشش کامل متغیرهای آماری مورد نیاز، از جمله اصول کلی حاکم بر نظام جامع آماری در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بوده است.
وی مراحل تدوین این نظام را در سه فاز عنوان کرد و گفت: شناخت وضعیت موجود و طراحی وضعیت مطلوب دو فاز ابتدایی این پروژه بودند که طی آن مطالعه ساختار نهاد، تدوین کلیات نظام جامع آمار نهاد، تدوین نظام نامه آمار نهاد و همچنین روش‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی این نظام جامع، تدوین شد و در نهایت فاز سوم این پروژه که به «تحلیل فاصله» اختصاص داشت، انجام گرفت و در نهایت نظامنامه آمار نهاد کتابخانه های عمومی کشور در چهار بخش، ۶۰ ماده و ۳۶ تبصره و همچنین ۲۴ دستورالعمل و روش اجرایی تدوین و ارائه شد.
تشکیل شورای سیاستگذاری اولین گام مدیریت آمار نهاد
شباک موضوع مدیریت آمار را یکی از موضوعات اساسی در اجرای نظام جامع آماری نهاد عنوان کرد و گفت: در این نظامنامه منظور از مدیریت آمار، واحد سازمانی مسئول آمار است که مشخصا دارای پست‌های سازمانی با عنوان‌های مرتبط خواهد بود که به به طور کلی در سه سطح تعریف می‌شود؛ سطح یک مدیریت آمار به معاونت‌های ستادی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و حوزه دبیرکل نهاد مربوط می‌شود، سطح دو مدیریت آمار، به ادارت کل استانی نهاد و سطح سه مدیریت آمار، به ادارت شهرستانی نهاد مربوط می‌شود.
مدیر گروه داده‌پردازی پژوهشکده آمار ایران، تشکیل شورای سیاستگذاری آمار را اولین رکن مدیریت آمار در نهاد عنوان کرد و گفت: شورای سیاستگذاری آمار نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به منظور تدوین و تصویب سیاست‌ها و استراتژی‌های کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت برنامه‌های نظام جامع آمار نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و نظارت بر حسن اجرای آن تشکیل می‌شود که اعضاء آن متشکل از دبیرکل نهاد به عنوان رئیس شورا، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد، به عنوان دبیر شورا، سایر معاونین ستادی نهاد، مدیر آمار نهاد، مدیران آمار ادارت سه استان منتخب نهاد و دو نفر از صاحب‌نظران و اعضای هیئت علمی به انتخاب دبیرکل نهاد هستند.
وی افزود: شورای سیاستگذاری آمار نهاد دارای پنج مأموریت اصلی است که طراحی و باز طراحی فرایندها و تولید داده‌ها و اطلاعات آماری؛ هماهنگی و یکپارچه‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی، پایگاه‌های داده، انبار داده و سیستم جامع اطلاعاتی؛ انتشار و تحلیل داده‌ها و اطلاعات آماری؛ مهندسی نظام آمار و برنامه‌ریزی، پایش عملکرد و دبیرخانه شورای سیاستگذاری آمار نهاد این وظایف را تشکیل می‌دهند.
شباک یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در این نظام را بحث مدیریت منابع انسانی و زیرساخت‌ها عنوان کرد و گفت: آموزش‌هایی برای افرادی که قصد فعالیت در مدیریت آمار را دارند، در قالب برنامه جامع آموزشی پیش‌بینی شده که نهاد نیز می‌تواند دوره‌های مدنظر خود را در کنار این برنامه اجرا کند. موضوع کنترل و تضمین کیفیت، روش‌های اجرایی و دستورالعمل‌ها و تحلیل شکاف از دیگر مباحثی است که در این طرح پژوهشی به آن پرداخته شده است.
تشکیل کارگروه‌های سه‌گانه آمار در نهاد
در ادامه این نشست عباس مرادی، کارشناس پژوهشی گروه داده‌پردازی پژوهشکده آمار ایران، با اشاره به تشکیل کارگروه‌های سه‌گانه در مدیریت آمار نهاد، گفت: منظور از کارگروه در این نظام یک موجودیت فرابخشی سازمانی است. بدین معنی که افراد مورد نظر برای همکاری در یک کارگروه از میان واحدهای مختلف سازمان انتخاب شده و با ابلاغی که توسط مدیران مسئول ذی‌ربط برای آنها صادر می‌شود، به عضویت کارگروه درآمده و به فعالیت مشغول خواهند شد.
وی افزود: در ساختار پیشنهادی این نظامنامه برای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سه کارگروه کلی با عنوان «کارگروه آمار لایه یک»، «کارگروه آمار لایه دو» و «کارگروه آمار لایه سه» تعریف شده است. این کارگروه‌ها برای تسهیل روابط و فعالیت‌های مربوط به نظام‌آماری نهاد، میان مدیریت آمارها طراحی شده‌اند. بر این اساس وظیفه کارگروه آمار لایه یک، تسهیل ارتباط میان مدیریت آمار نهاد و مدیریت آمار سطح یک؛ وظیفه کارگروه لایه دو، تسهیل ارتباط بین مدیریت آمار هر معاونت نهاد و مدیریت‌های آمار ادارات کل استان و وظیفه کارگروه آمار لایه سه، تسهیل ارتباط بین مدیریت آمار ادارات کل استان و مدیریت آمار ادارات شهرستان‌ها تعریف شده است.
وی تصریح کرد: به این ترتیب به دور از هرگونه موازی کاری و تولید آمارهای متفاوت و متناقض، واحد مدیریت آمار یک آمار صحیح بر پایه روش‌های اصولی در اختیار دبیرکل نهاد قرار می‌دهد و ایشان می‌توانند آمارهای لازم را به معاونت‌های مربوطه ارجاع دهند.
مصوبات شش‌گانه نخستین جلسه شورای سیاستگذاری
برگزاری ادامه این نشست با شش مصوبه از سوی جلسه شورای سیاست گذاری نظام جامع آماری همراه بود که بر این اساس مققر شد مدیران کل ۳ استان قم، مازندران و همدان به مدت یکسال به عضویت «شورای سیاست گذاری نظام جامع آماری نهاد درآمدند. همچنین اشکان شباک، مجری طرح و مدیرگروه پردازش داده‌ها و اطلاع رسانی پژوهشکده آمار ایران نیز به عضویت «شورای سیاست گذاری نظام جامع آماری نهاد» درآمد.
بر اساس این مصوبات مقرر شد ۳ نفر به عنوان رابط آماری معاونت‌ها و حوزه دبیرکل تا دهم آذر ماه معرفی شوند و در بندی دیگر مقرر شد اصلاح ساختار آماری در چارت سازمانی، توسط معاونت برنامه‌ریزی برای طرح در هیات امنای نهاد پیشنهاد شود. همچنین ضمن تصویب عناوین و ساعت آموزش ویژه مدیران و کارشناسان نهاد، بنا شد تا با همکاری مرکز آمار ایران و پژوهشکده آمار نسبت به برگزاری دوره تا نیمه دی ماه ۹۷ اقدام شود. تصویب کلیات دستورالعمل‌ها و روش‌های اجرایی «نظام جامع آماری نهاد» نیز از دیگر مصوبات این نشست بود.