به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به نقل از ایرنا، فراخوان شرکت در مسابقه ملی «طراحی کتابخانه عشایری» به منظور ارائه طراحی کتاب‌خانه‌ای قابل حمل برای خدمات‌رسانی به مردم شریف عشایر کشور، به همت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و با مشارکت فب‌لب ایران، منتشر شده و در حال برگزاری است.
زهیر متکی، استادیار معماری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی و از داوران مسابقه ملی «طراحی کتابخانه عشایری» طی گفتگویی درباره ضرورت و لزوم برگزاری این مسابقه با توجه به اقلیم و زیست‌بوم عشایری گفت: موضوع طراحی کتابخانه عشایری به عنوان یک مسابقه ملی، از نظر من از سه جنبه حائز اهمیت است. جنبه اول مقوله برنامه ریزی و طراحی کتابخانه‌ها، به معنای فراهم آوردن فضایی برای رفتارهای متناسب با کتاب خواندن، علاقه‌مندی پیدا کردن با مطالعه، تعاملات مرتبط با مطالعه و کنش های مطالعه محور و همچنین مکانی معنادار برای مطالعه، یک موضوع ضروری است و من بسیار خوشحال هستم که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در حال پرداختن به این موضوع و ابعاد مختلف آن است.
وی با بیان اینکه «در جهان امروز موضوع کتابخانه چیزی فراتر از جعبه‌ای برای مطالعه است» افزود: در واقع کتابخانه مکانی است که هم انگیزش کتابخوانی را به همراه دارد، واجد محرک های محیطی مطالعه است و هم طیف متنوعی از فعالیت‌های مرتبط است که گونه‌های مختلفی از منابع اعم از کتاب، محتوای چند رسانه‌ای، مطالعه مجازی و ارتباطات برخط را در برمی‌گیرد. سوال مهم این است که در زمانه ای که حالات تازه ای از کتابهای صوتی، گوشی های هوشمند و تب لت ها جهت مطالعه وجود دارد، هنوز ضرورت ها و قابلیت های فضایی خواندن چقدر پابرجاست؟ بنابر این خود موضوع کتابخانه نیاز به بازخوانی مجدد و ارائه روایت‌های تازه در موقعیت‌های مختلف از سوی طراحان دارد که این جنبه، برگزاری این مسابقه را بسیار با اهمیت می‌کند.
متکی ادامه داد: جنبه دوم به موضوع طراحی و ساخت مایه های آن مربوط است به این معنی که ما خود ظرف و مظروف فضای مطالعه و ساخت آن بر هم اثرگذار هستند. به طوری که ما در تجارب معماری جدی و معماران بزرگ جهان می‌توانیم این عنایت ویژه را ببینیم که هر کدام از آنها یک زبان تازه‌ای از طراحی فضاهایی چون کتابسرا، کتابکده و یا فضای مطالعه و البته زبان ساختی آن دارند.
مسئول هماهنگی‌های بین‌المللی دانشکده معماری و شهرسازی درباره پیوند طراحی و کتابخانه گفت: به نظر می‌رسد که خود این ماهیت و رویه طراحی وقتی با مکانی به نام کتابخانه مواجه می‌شود، واجد ویژگی‌های خاص می‌شود. طراحی وقتی بناست محرک مطالعه شود، احتمالا رویه‌های متفاوتی را طی می‌کند. بنابر این هم موضوع طراحی به معنی عمل طراحانه و هم مکان کتابخانه دو موضوعی هستند که شایسته عنایت ویژه هستند.
متکی در ادامه وجه «عشایری» را جنبه سوم این مثلث یا سه گانه مسابقه عنوان کرد و گفت: ما می‌دانیم که عشایر فارغ از اهمیت فرهنگی و تاریخی خود در واقع داستان یک شیوه و سبک زندگی هستند. در واقع عشایر نماینده رفتاری مهم به نام کوچیدن هستند. کوچیدنی که در مقیاس‌های کوچک تر خود در معماری و شهرسازی ما وجود داشته است. ما همواره به نوعی این آهنگ کوچیدن را در زندگی خودمان می‌توانستیم داشته باشیم و در کشور ایران که اساسا محل، مأمن و مکان اقوام کوچنده مختلفی بوده، این موضوع اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.
این استادیار معماری دانشکده معماری شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی افزود: پس به نظر می‌رسد که کوچ کردن، کوچیدن، حرکت کردن و سبک بار بودن بخشی از کهن الگوی ایرانیان در این فلات بزرگ آریایی بوده است. به این دلیل پرداختن به موضوع عشایر را از این جنبه واجد شرایط دوچندان می‌دانم. چراکه این موضوع در دل خود مفهوم گذر کردن و گذرا بودن، رخت اقامت در محلی افکندن و ضمنا از آن محل رخت بربستن را دارد. این موقتی بودن نه به معنای کم اهمیت بودن، بلکه به معنای این است که بتوانید بیشترین ارتباط و بهره را در یک زمان کوتاه از یک محیط داشته باشید و یک تعامل جدی محیطی را لمس کنید.
متکی تأکید کرد: این موضوعی نیست که تنها برای عشایر ما حائز اهمیت باشد؛ بلکه وقتی این شیوه موقتی و رفتارهای گذرا وقتی با موضوعی مثل مکانی برای مطالعه کردن به هم می‌آمیزد، می‌تواند در بسترهای مختلف اعم از فضای شهر موضوعی درخور توجه باشد. بنابر این این سه گانه طراحی، کتابخانه و عشایر می‌تواند دریچه تازه‌ای برای روایتی از نو برای معماری ما ارائه کند و امیدوارم اهالی طراحی کشور در رشته‌های مختلف بتواند یک جریان درون زایی از ایده های طراحانه را فراهم کند تا خروجی این مسابقه ملی به ارائه یک خدمت نوین و بزرگ فرهنگی به جامعه عشایری کشور منجر شود.