به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، «شیوا یاری»، که از ۱۴ سال پیش در نهاد کتابخانههای عمومی کشور مشغول است و هم‌اکنون به‌عنوان کارشناس‌مسئول بودجه و منابع درآمدی اداره‌کل کتابخانههای عمومی استان کرمانشاه فعال است، در رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی نیز تحصیل کرده و از دانشگاه تهران مدرک دکتری اخذ کرده است. او در شماره دوم از دوره ۳۰ فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانههای عمومی به همراه محمدامین بهرامی، مدیرکل کتابخانههای عمومی استان کرمانشاه، مقاله‌ای با عنوان «نقش کتابخانههای عمومی روستایی در توانمندسازی و توسعه جامعه روستایی» نگاشته است. او در نتیجه‌گیری مقاله عنوان می‌کند که کتابخانههای عمومی روستایی، که از عوامل توسعه جامعه محسوب می‌شوند و در این پژوهش اثبات کرده که در توانمندسازی روستاییان و توسعه همه‌جانبه روستا نقش مهمی ایفا می‌کنند، می‌توانند در بالا بردن آگاهی و بینش فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی روستا، نشان دادن نقش پررنگ و تأثیرگذار کتاب در مقایسه با اینترنت، و تثبیت نقش کتابخانه به عنوان پایگاه اجتماعی-فرهنگی روستا گام مؤثری بردارند.
یاری در پاسخ به چرایی و اهمیت پرداختن به این موضوع، با تأکید بر نقش و اهمیت کتابخانههای عمومی روستایی در جوامع محلی خود و سطح اثرگذاری آنان در توانمندسازی روستاییان، ادامه داد: کتابخانههای عمومی روستایی مکانی ایده‌آل برای حمایت و تشویق توسعه جامعه هستند. این بدنه فکری، زمینه‌ساز ایجاد تغییرات مثبت در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی روزمره مردم، حفظ محیط‌زیست و بهبود کیفیت زندگی مردم است. یافته‌های این پژوهش علاوه بر نشان‌دادن جایگاه مهم این کتابخانه‌ها در توسعه جامعه، می‌تواند به عنوان نقشه راه کتابخانههای عمومی روستایی در توسعه همه‌جانبه خدمات و برنامه‌های خود و اثرگذاری بیشتر آنها در توسعه روستاهایشان مورد استفاده قرار گیرد. دیگر اینکه در جستجوهایی که داشتیم متوجه شدیم در این حوزه، پژوهشی در ایران به‌ویژه با رویکرد مدنظر ما انجام نشده و جای خالی آثاری از این دست که عملکرد کتابخانههای روستایی ایران را در توسعه جوامع خود نشان دهد، خالی بود. برایمان مهم بود در قالبی علمی و مستند نشان دهیم که کتابخانههای عمومی روستایی ایران نه‌تنها عملکرد پایین‌تری از کتابخانههای روستایی کشورهای دیگر ندارند، بلکه حتی در این زمینه نسبت به بسیاری از کشورها بهتر و گسترده‌تر هم عمل کرده‌اند.
وی درباره ایده مقاله و چگونگی مشارکت در نگارش آن، اظهار داشت: ایده مقاله از جناب آقای بهرامی بود. یکی از موضوعات مورد توجه و مهم برایشان کتابخانههای روستایی است. سال گذشته در روز ملی روستا و عشایر همایشی با همین موضوع در استان کرمانشاه برگزار کردیم و بعد هم به این نتیجه رسیدیم که پژوهشی علمی با این موضوع انجام دهیم.
این دانش‌آموخته علم اطلاعات و دانش‌شناسی، در مواجهه با پرسشی مبنی بر رویکرد پژوهشی این مقاله و چگونگی رویارویی با مشکلات حین پژوهش، تصریح کرد: چون به دنبال اطلاعاتی فراتر از پیش‌فرض‌های ذهنی خودمان و شناخت مناسب و جامعی از وضعیت تحت مطالعه بودیم، رویکرد کیفی و روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی مرسوم را انتخاب کردیم. دادهها با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته گردآوری شدند. مشارکتکنندگان شامل مسئولان کتابخانههای عمومی روستایی استان کرمانشاه بودند که همکاری خوبی با ما داشتند و از این طریق هم از آنها تشکر می‌کنیم. خوشبختانه مشکل جدی در جمع‌آوری اطلاعات نداشتیم.
وی درباره نقش پژوهش‌های علمی و روش‌های کاستن از مشکلات و کاستی‌های عملی در محیط‌های کتابخانه‌ای، گفت: قطعاً تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی بر پایه داده‌های علمی و پژوهش‌های انجام شده، نتایج بسیار بهتری را به دنبال دارد و این امر در تمام دینا هم مرسوم است. کتابخانههای عمومی هم از این امر مستثنا نیست؛ اما دو نکته را باید مدنظر قرار داد: در درجه اول اعتقاد مسئولان امر به پژوهش و بهره‌گیری آنها از یافته‌ها و نتایج پژوهش‌هاست و نکته بعدی اینکه، پژوهش‌های مورد استفاده، به‌درستی اجرا شده باشند که یافته‌هایشان قابل اتکا باشد.
یاری در پایان، هدف اصلی مقاله را نشان دادن نقش و اهمیت کتابخانههای عمومی روستایی در توانمندسازی و توسعه جامعه روستایی دانسته و تأکید کرد: داده‌های به‌دست آمده نشان داد که این کتابخانه‌ها جوامع محلی خود را از طریق ارائه خدمات، فعالیت‌ها و برنامه‌های متنوع و متعدد خود، توانمند و به توسعه روستاها کمک کردند (البته با توجه به رویکرد پژوهش ما، جهت تعمیم نتایج، نیاز به بهره‌گیری از رویکرد کمی و روش‌های پژوهش کمی است)؛ در کنار این هدف، قصد داشتیم که نشان دهیم کتابخانههای روستایی ایران حتی شاید فعال‌تر از کتابخانههای روستایی در بسیاری از کشورهای دیگر در توسعه روستاها باشند که بررسی پیشینه موضوع در دنیا و مقایسه آن یا یافته‌های پژوهش خودمان این مورد را هم نشان داد و مورد دیگر اینکه می‌خواستیم در قالبی علمی، مکتوب و ماندگار نقش کتابخانههای عمومی روستایی ایران را در ابعاد مختلف توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و توسعه‌پایدار نشان دهیم؛ به‌ویژه در پی نشان دادن این موضوع بودیم که فعالیت کتابخانههای عمومی صرفاً در حوزه توسعه فرهنگی نیست و این کتابخانه‌ها به عنوان پایگاهی اجتماعی و حتی اقتصادی و محل رجوع همه اهالی روستا در زمینه‌های مختلف عمل کرده‌اند.
برای دسترسی و مطالعه این مقاله و سایر مقالات شماره ۱۱۴ فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانههای عمومی اینجا را ببینید.