به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، هشتمین نشست فوق‌العاده شورای معاونین نهاد سه‌شنبه ۲۰ آذر ماه، با حضور محمدعلی طالبی، سرپرست استانداری یزد، مهدی خانی‌زاده، فرماندار بهاباد، علیرضا مختار پور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، دوست‌فاطمی‌ها، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان یزد، اعضای شورای معاونین نهاد و جمعی از مسئولان استانی یزد، در شهرستان بهاباد این استان، برگزار شد.

هم‌افزایی دستگاه‌ها برای مدیریت آسیب‌های اجتماعی

امین متولیان، معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد در این نشست، با اشاره به اهداف برگزاری نشست‌های شورای معاونین در شهرهای دارای اولویت‌های اجتماعی، گفت: چند سالی است که مسئله آسیب‌های اجتماعی به عنوان یکی از دغدغه‌های جدی کشور و نظام مطرح شده است؛ به طوری که رهبر معظم انقلاب با صرف وقت، جلسات منظمی را با حضور روسای قوا و وزرای ذیربط و مسئولان دستگاه‌های کلان برگزار می‌کنند تا معضل آسیب‌های اجتماعی مدیریت شود و به سرانجام برسد.

وی افزود: در حال حاضر سازمان اجتماعی وزارت کشور به عنوان سازمان پیشرو و پیشانی مدیریت آسیب‌های اجتماعی در کشور، سایر دستگاه‌ها را در این زمینه مدیریت می‌کند. بر این اساس برنامه‌هایی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌های فرهنگی پیش‌بینی شده که یکی از هدف‌گذاری‌ها، تعیین و تشخیص ۳۱ شهرستان به عنوان مناطق دارای اولویت به لحاظ ارتقای سلامت اجتماعی بوده است که شهرستان بهاباد استان یزد نیز یکی از این ۳۱ شهرستان است.

امین متولیان با اشاره به حضور دبیرکل نهاد و اعضای شورای معاونین در هشت شهرستان دارای اولویت‌های اجتماعی، گفت:  هدف اصلی ما از حضور در این شهرستان‌ها این است که نهاد به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌ها و دستگاه‌های فرهنگی در سطح کشور که مدیریت و راهبری فضایی فرهنگی و اجتماعی به نام «کتابخانه عمومی» را بر عهده دارد، زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های موجود شامل فضای کتابخانه‌ها، منابه کتابخانه‌ای  ومنابع انسانی و برنامه‌های فرهنگی و آموزشی و اجتماعی خود را در اختیار سایر دستگاه‌های فرهنگی و اجتماعی تصمیم‌گیر و همچنین دستگاه‌های مردم نهاد در این استان ها قرار دهد تا بتوانیم موضوع ارتقای شاخص های سلامت اجتماعی در این شهرستان‌ها را مدیریت کنیم.

نقش متمایز کتابخانه‌ها در ارتقاء سلامت اجتماعی

معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد با اشاره به ویژگی‌های متمایز کتابخانه‌های عمومی در جامعه گفت: کتابخانه‌های عمومی با وجود تفاوت‌های قومی، مذهبی و اعتقادی، متعلق به همه مردم است. همچنین سیاست‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مبنی بر «اجتماعی شدن کتابخانه‌ها» که با تدبیر دبیرکل نهاد و تأکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل‌گرفته ویژگی‌هایی هستند که کتابخانه‌ها را از سایر امکان و فضاهای فرهنگی متفاوت می‌کند.

وی ادامه داد: این دو ویژگی باعث می‌شود که کتابخانه‌ها در امر موضوعات اجتماعی یک ظرفیت متمایز، کم‌نظیر و متعالی باشد تا مردم با مراجعه به کتابخانه موضوع سلامت و سواد اجتماعی را مبتنی بر آموزه‌های دینی و انقلابی پی بگیرند. ما در حال گذر از کتابخانه‌هایی هستیم که در آنها تنها کتاب در آن موضوعیت داشت و امروز در حال حرکت به سمت کتابخانه‌هایی هستیم که به عنوان یک پایگاه فرهنگی، اجتماعی، اعتقادی و هنری مطرح هستند.

اختصاص ظرفیت‌های موجود به موضوعات کلان اجتماعی

متولیان با بیان اینکه هدف از برگزاری این نشست‌ها صرفا تصمیم‌گیری برای کتابخانه‌های عمومی نیست، تصریح کرد: نگاه ما به کتابخانه‌های عمومی به عنوان یک ظرفیت و امکان مطرح است. شاید لازم باشد در نقاطی برای ارائه خدمات بیشتر، زیر ساخت‌های خود را توسعه دهیم و کتابخانه جدید ایجاد کنیم، اما موضوع اصلی این است که اقداماتی فرهنگی و اجتماعی منطبق بر نیازها و دغدغه‌های شهرستان‌های مورد نظر، طراحی شود و کتابخانه به عنوان پشتیبان آنها به ایفای نقش بپردازد.

معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد ادامه داد: نزدیک به ۲۷۰۰ کتابخانه نهادی در سراسر کشور فعال هستند که به عنوان یک شبکه گسترده با مردم در شهرها و روستاهای سراسر کشور ارتباط دارند. ما قائل هستیم که این ظرفیت گسترده باید در اختیار مسائل و موضوعات کلان فرهنگی و اجتماعی کشور، از جمله مسائل اجتماعی قرار بگیرد. بر این اساس هدف از حضور در این شهرستان‌ها شنیدن نیازها، دغدغه‌ها و همچنین پیشنهادات مسئولان شهرستان است؛ پیشنهاداتی که ناظر بر هم‌افزایی و شکل‌گیری اتفاقات گروهی موثر باشد و ان‌شاءالله نهاد بر اساس توان سخت افزاری و نرم‌افزاری خود تلاش می‌کند به پیشنهادهای اولویت‌دار، جامه عمل بپوشاند.

توانمندسازی و اشتغالزایی در برنامه‌های پیش‌رو

محمدعلی طالبی، سرپرست استانداری یزد با تقدیر از توجه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به حوزه ارتقاء سلامت اجتماعی، طی سخنانی گفت: متاسفانه به دلیل مشغله بسیار و کمبود وقت، مقامات استانی ترجیح می‌دهند بیشتر به بازدید از شهرستان‌های نزدیک مرکز استان بپردازند، به همین دلیل شهرستان‌های دور افتاده‌تر مانند بهاباد از حضور مسئولان محروم شده‌اند. اما خوشبختانه توجه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به مناطق محروم و دارای اولویت‌های اجتماعی و اثرات حضور مسئولان این نهاد در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی آن بسیار قابل تقدیر است.

وی افزود: امروز موضوع کتاب و کتابخوانی در استان یزد این ظرفیت را دارد که زمینه ساز بسیاری از حرکت های اجتماعی و فرهنگی باشد. امروز در شهرستان بهاباد با مجموعه مسائل و مشکلاتی روبه‌رو هستیم و بهترین راه مقابله با این مشکلات، تمرکز بر توانمندسازی جامعه است که بخش عمده‌ای از آن به آموزش  بازمی‌گردد. طرح‌هایی هم برای توانمندسازی در حال اجرا است که در نهایت باید به اشتغالزایی بینجامد تا به این ترتیب یکی از مشکلات اساسی این شهرستان برطرف شود.

سرپرست استانداری یزد تصریح کرد: ما در مجموعه استانداری آمادگی داریم اولویت‌هایی را به طرح‌های فرهنگی و اجتماعی اختصاص دهیم و برخی برنامه‌ها را نیز در قالب تفاهمنامه مشترک دنبال کنیم. در مسئله اولویت‌های فرهنگی و اجتماعی بهاباد باید همکاری بین بخشی به وجود بیاید و همه مسئولان در جهت تقویت آن گام بردارند؛ به خصوص اینکه بهاباد در زمینه کودک و نوجوان نیاز به اقدامات بسیاری دارد.

پوشش خلاءهای موجود با حضور کتابخانه‌ها

در ادامه این مراسم فخرالسادات خامسی، مدیر کل دفترامور اجتماعی استانداری یزد نیز طی سخنانی گفت: متاسفانه امروز در بحث آسیب‌های اجتماعی با مسئله بی‌برنامه‌گی جوانان و نوجوانان روبه‌رو هستیم؛ اما فرصت فراگیری مهارت‌های زندگی در این شهرستان وجود دارد که کتابخانه‌ها در این زمینه می‌توانند نقش محوری داشته باشند. همچنین با وجود اینکه در برخی از محله‌های این شهرستان امکان توسعه فضاهای آموزشی وجود ندارد، حضور کتابخانه ها در این محله های محروم می‌تواند خلاء موجود در این زمینه را پوشش دهد.

وی افزود: یکی از مشکلاتی که ما در برنامه‌ریزی‌های کلان فرهنگی و اجتماعی در استان و شهرستان با آن روبه‌رو هستیم، در دسترس نبودن منابع معتبر در این حوزه‌ها است که کتابخانه‌ها می‌توانند این منابع را در اختیار ما قرار دهند. این در حالی است که بهاباد تنها یک دانشگاه آزاد دارد و هیچ موسسه علمی و پژوهشی دیگری در آن فعالیت نمی‌کند که به نظر ما کتابخانه‌ها می‌توانند این کمبود را نیز جبران کنند.

خامسی با اشاره به ارتباط نزدیک و موثر کتابخانه‌ها با مردم، گفت: موضوع آموزش کتابداران در زمینه تعامل با مردم و حفظ سرمایه‌های اجتماعی، یکی دیگر از مسائلی است که در این زمینه می‌تواند موثر باشد. بهاباد این پتانسیل را دارد که در زمینه توانمندسازی و ارتقاء توانایی‌های اجتماعی و اقتصادی مردم منطقه، اقدامات موثری انجام دهد که می‌توان در این زمینه از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد استفاده کرد. ما در استان سازمان های مردم نهادی را داریم که در حوزه کتاب فعال هستند که با انعقاد یک تفاهم نامه می‌توان ظرفیت آنها را در این زمینه بکار گرفت.

ارائه دانش کارآفرین؛ بهترین کمک به مردم بهاباد

در ادامه این مراسم علیرضا جلالی، مشاور مدیرکل آموزش و پرورش بهاباد، با اشاره به ضرورت توجه بیشتر به قشر مستضعف و مناطق محروم کشور گفت: متأسفانه امروز آسیب‌های اجتماعی بیش از هر قشر دیگر بر قشر مستضعفین تأثیرگذار بوده است.

وی با بیان اینکه در بحث آسیب‌های اجتماعی باید دو حوزه «آسیب زنندگان» و «آسیب دیدگان» توجه کنیم، افزود: اگر از راهی برویم که تا به حال رفته ایم به جایی می‌رسیم که تا کنون رسیده‌ایم. تا کنون همواره نگران زیرساخت های فیزیکی بوده‌ایم و هنوز هم هستیم، ولی دقیقا از جایی ضربه می‌خوریم که نمی دانیم؛ جایی مسلما به زیرساخت‌های فیزیکی مرتبط نمی‌شود و عواملی غیر فیزیکی، نادیدنی و نامرئی هستند.

تأمین منابع و توسعه فضای کتابخانه‌ای در بهاباد

علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این نشست با اشاره به حضور اعضای شورای معاونین نهاد در هشت شهر دارای اولویت‌های اجتماعی، گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به عنوان یک دستگاه فرهنگی گسترده خود را موظف به مشارکت در موضوع ارتقاء سلامت اجتماعی می‌داند و فعالیت‌هایی را در این زمینه صورت داده، به طوری که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از  نهاد به عنوان پیشران سایر دستگاه‌های وزارت ارشاد بحث ارتقاء سلامت اجتماعی یاد کرده‌اند که در واقع نهاد به نمایندگی از کل مجموعه وزارت ارشاد در این شهرها حضور پیدا می‌کند.

وی با اشاره به لزوم تشکیل جلساتی مستمر با حضور مسئولان و دستگاه‌های مختلف شهرستان با محوریت فرمانداری بهاباد، گفت: برنامه‌ریزی برای پیاده کردن طرح‌های موثر فرهنگ و اجتماعی نیازمند ارائه طرح‌های و پیشنهاداتی مشخص در سطوح مختلف از سوی مسئولان این شهرستان است که در ادامه نهاد نیز با تدوین و امضای تفاهمنامه‌های لازم با استانداری، فرمانداری و سایر دستگاه ها، از این پیشنهادها حمایت خواهد کرد.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به موضوع تأمین منابع کتابخانه‌ها به عنوان یکی از سطوح ابتدایی حوزه تأمین منابع در بهاباد، عنوان کرد: اگر کتابخانه‌های مختلف شهرستان اعم از کتابخانه‌های نهاد، مدارس، مساجد، بهزیستی و سازمان‌های مردم نهاد، فهرستی از کتاب‌های مورد نظرخود را در حوزه موضوعی یا حتی عناوین ارائه کنند، حتما در تأمین بخش قابل توجهی از آن کمک خواهیم کرد.

مختارپور ادامه داد: در بخش توسعه فضای کتابخانه‌ای نیز پیشنهادهایی در دست بررسی است. همچنین درباره کتابخانه‌ای که در مجاورت مسجد قرار داشت، بنا شد تا با همکاری و مشارکت فرمانداری، فضای این کتابخانه را توسعه دهیم.

برگزاری دوره‌های آموزش ارتقاء سلامت اجتماعی

وی در ادامه با اشاره به زمینه‌های حمایت و همکاری نهاد در حوزه آموزش نیز گفت: یک سطح از آموزش به آموزش کتابداران نهاد و کسب مهارت‌های آنها مربوط می‌شود که اگر در سطح استان افرادی بتوانند آموزش‌هایی را در موضوع ارتقاء سلامت اجتماعی به کتابداران ما ارائه دهند، ما استقبال و همکاری می‌کنیم. همچنین اگر در سطح مدیران و کارکنان سایر دستگاه‌های شهرستان نیز، نیاز است که دوره‌هایی برای ارتقاء فهم عمومی و فرهنگی از مسئله آسیب‌های اجتماعی ارائه شود، باز هم آمادگی خود را برای حمایت و مشارکت در برگزاری این دوره‌ها، اعلام می‌کنیم.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ادامه داد: همچنین استفاده از سازمان‌های مردم نهاد (سمن) در بحث آموزش، سطح دیگری از فعالیت‌های این حوزه است تا این سازمان‌های مردم نهاد بتوانند در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی، فعالیت‌هایی موثرتر داشته باشند که در گام اول یافتن این مردم نهادها و پیدا کردن حوزه‌های مسئولیت آنها، می‌تواند زمینه‌ای برای آغاز این همکاری باشد.

حمایت از برنامه‌های فرهنگی با رویکرد اقتصادی

وی همچنین به برگزاری سه دوره از طرح «مدرسه جهادی خواندن» در شهرستان بشاگرد اشاره کرد و گفت: مدرسان اعزامی ما در این منطقه با برخی محصولات و صنایع دستی بومی بشاگرد روبه‌رو شدند که قابلیت راه‌اندازی کسب و کار برای چندین خانواده را داشت. بر این اساس اگر ما بدانیم زنان، دختران و پسرانی هستند که با یک آموزش مختصر و سرمایه‌ای اندک می‌توانند یک کسب و کار خانگی برای خود راه‌اندازی کنند، مورد حمایت قرار خواهیم داد.

مختارپور درباره برخی نکات مطرح شده مبنی بر لزوم به روز رسانی منابع کتابخانه‌ها، عنوان کرد: موضوع به‌روز شدن منابع کتابخانه‌ها از دو طریق قابل تحقق است؛ ابتدا تعیین بودجه‌ای برای کتابخانه‌ها تا بتوانند کتاب‌های مورد نیاز خود را از نمایشگاه استانی در یزد تأمین کنند. همچنین تهیه فهرستی از منابع مورد نیاز کتابخانه‌ها که می‌تواند با همکاری خوب کتابداران و رییس شهرستان و کارکنان ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی شهرستان تهیه شود، دیگر راه به روز رسانی منابع است که نهاد آمادگی ورود و همکاری در هر دو مسیر را دارد.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور افزود: حمایت از نویسندگان بومی و خرید آثار آنها برای کتابخانه‌های استان، برگزاری مراسم رونمایی و نقد آثار نویسندگان بومی، حمایت از حلقه‌های کتابخوانی محلات و تهیه یک دستگاه خودرو برای راه‌اندازی کتابخانه سیار برای حدود ۳۶ روستای فاقد کتابخانه در شهرستان بهاباد که از فاصله دور با یکدیگر قرار دارند نیز از اقداماتی است که در دستور کار قرار خواهیم داد.

استقبال از برگزاری دوره‌های مشاوره خانوادگی در بهاباد

وی در ادامه با اشاره به برخی مطالب ارائه شده از سوی مدیر کل دفترامور اجتماعی استانداری یزد، گفت: سرکار خانم خامسی نکات دقیق و صحیحی عنوان کردند و نهاد آمادگی خود را در زمینه برگزاری دوره‌های آموزشی، فعالیت‌های پژوهشی، برنامه‌های اجتماع محور، فعالیت‌های مرکز توانمندسازی و برگزاری طرح‌های نشاط اجتماعی اعلام می‌کند. ضمن اینکه نهاد در فعالیت‌های ایجاد نشاط اجتماعی بسیار فعال است و به منظور ایجاد شادی در میان کودکان و نوجوانان در تهران، طی چند ماه گذشته ۲۷ دوره بازی کودک برگزار کرده است.

مختارپور همچنین درباره پیشنهاد برگزاری دوره مشاوره خانوادگی در شهرستان بهاباد نیز عنوان کرد: نهاد در بحث مشاور خانوادگی دوره‌هایی را با حضور آقای دکتر گلزاری در برخی شهرها برگزار کرده و از برگزاری این دوره‌ در شهرستان بهاباد نیز بسیار استقبال خواهیم کرد. خوشبختانه اجرای این گونه برنامه‌ها در این شهرها با سرعت خوبی در حال رشد است و از مسئولان شهرستان بهاباد نیز درخواست می‌کنم تا پیشنهادهای مشخص خود را در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی ارائه کنند.

دبیرکل نهاد با اشاره به اختصاص هشت جایزه ملی به استان یزد در مراسم هفته کتاب گفت: یکی از علل موفقیت کتابخانه‌های عمومی استان در کنار فعالیت‌ها و تلاش‌های سرکار خانم دوست‌فاطمی‌ها، حمایت‌ها و مساعدت‌های استانداری، فرمانداری و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است. مطمئن هستم که این شهرستان یک شهرستان الگو در انجام توافقات فرهنگی و اجتماعی خواهد شد و بسیار امیدوارم که شش ماه دیگر که برای افتتاح کتابخانه مرکزی یزد به این استان خواهیم آمد، گزارش پرباری از تحقق این برنامه‌ها در دست باشد.