به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان گیلان، همزمان با فرارسیدن دهه مبارک فجر و با همکاری اداره کتابخانه های عمومی شهرستان رشت و اداره کل کتابخانه های عمومی استان گیلان، نشست مجازی اهمیت بازنویسی متون کهن برای کودکان و نوجوانان گیلان روز چهارشنبه(۱۳ بهمن) با حضور حسین فتاحی نویسنده، پژوهشگر و تاریخ‌نویس مطرح کشور؛ فرزانه آقاپور، از کارشناسان ادبیات کودک و نوجوان گیلان؛ زهرا بدن آرا، معاون امور کتابخانه ها و همکاری های اداره کل کتابخانه های عمومی استان گیلان، مسئولین روابط عمومی و امور فرهنگی و یکی از کتابداران کتابخانه عمومی کودکان باران رشت، با اجرای صمد رهبریار، مسئول کتابخانه عمومی سیار قاصدک رشت برگزار شد.

فتاحی: بدون استفاده از آثار بزرگان اعتلایی رخ نمی‌دهد

حسین فتاحی، نویسنده، پژوهشگر و تاریخ‌نویس مطرح کشور در این نشست مجازی، شاهنامه فردوسی را در ردیف بزرگ ترین آثار ادبی تاریخ جهان دانست و گفت: بیشتر اقشار مختلف مردم با وجود علاقمندی و تعلق خاطری که به آثاری مانند شاهنامه و حافظ دارند، اطلاعاتشان درباره این آثار محدود است.

فتاحی اظهار داشت: شاید دیگر هیچ وقت شاهد ظهور شخصیت‌های بزرگی مانند فردوسی و حافظ، مولوی و سعدی نباشیم. هر کدام از این افراد برجسته متعلق به دوره‌ای بودند که دیگر تکرار نشدند. از سویی در زمانی که فردوسی شاهنامه را برای اعتلای زبان و ادبیات فارسی نوشت دانشمندانی مانند بیرونی و ابوعلی سینا آثار خود را به زبان عربی به نگارش درآوردند و اینجا اهمیت کار و هوشمندی فردوسی مشخص می‌شود.

وی نقالی و حفظ اشعار را از جمله دلایل ماندگاری زبان فارسی و آثاری مانند شاهنامه فردوسی ذکر کرد و گفت: در زمان سعدی صناعت زبان بسیار رواج داشت و وقتی تاریخ به دوران اساتیدی مانند جمال زاده در عصر قاجار می‌رسد، می‌بینیم که همان آثار به شکل ساده‌تر و با ادبیات دیگری روایت می‌شود.

نویسنده، پژوهشگر و تاریخ‌نویس مطرح کشور، فرهنگ و ‌تمدن ایران را مجموعه‌ای از زبان، فرهنگ، گویش، آداب و رسوم و ادبیات دانست و گفت: اگر پیکره جامعه ایران را یک موجود زنده فرض کنیم که ریشه‌های آن هر روز جوانه می‌زند و بر شاخ و برگ آن افزوده می‌شود، باید این پیکره از جایی تغذیه شود زیرا بدون استفاده از آثار بزرگان اعتلایی رخ نمی‌دهد.

فتاحی با بیان اینکه ایران سرزمینی است که هیچ کشوری مانند آن شاعر، نویسنده و شخصیت برجسته ندارد، معرفی شاعران درجه یک ایرانی به نسل جدید را موضوعی بسیار حساس و پراهمیت خواند و اضافه کرد: متاسفانه نسل امروز فرصت نداشته که شاهنامه را از اصلش مطالعه کند و ما باید بستر تحقق این امر را فراهم کنیم.

وی تولید آثاری جدید متناسب با فهم کودک و نوجوان و مسائل مبتلابه این قشر با تکیه بر آثار کلاسیک و فاخری مانند شاهنامه، گلستان و مثنوی معنوی را مورد تاکید قرار داد و افزود: برای موفقیت در این کار، نویسنده باید مطالعه و تسلط لازم را بر اثر کلاسیک مربوطه کسب کند، زیرا در غیر این صورت نتیجه لازم در بازنویسی حاصل نمی شود.

آقاپور: لزوم آسیب‌شناسی در حوزه آثار بازنویسی و بازآفرینی شده ایرانی

فرزانه آقاپور، از کارشناسان ادبیات کودک و نوجوان گیلان نیز در این نشست مجازی با بیان اینکه آثاری مانند «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» چند نسل را با میراث کهن ایران آشنا کرد، اظهار داشت: در عرصه استفاده از میراث شفاهی و افسانه‌ها نیز آثار زیادی داریم که با یک بازنویسی و تغییر در روایت در اختیار طیف کودک و نوجوان قرار گرفت.

وی با بیان اینکه انتشار آثار بازآفرینی و بازنویسی در دهه اخیر برای ناشران بسیار پرسود بوده است، تصریح کرد: در این میان آثاری که الهام گرفته از متونی کهن مانند گلستان سعدی و شاهنامه بودند به شدت مورد علاقه و استقبال قرار گرفتند و مخاطبان با توجه به پشتوانه چنین کتبی به خریداری آن‌ها برای کودکان و نوجوانان اقدام می‌کردند.

آقاپور آثار بازآفرینی و بازنویسی شده را ارزشمند خواند و با تاکید بر اینکه روایت‌ها در زمان و مکان تغییر می کنند، اضافه کرد: از گذشته یک رابطه و نگاه خطی از بالا به پائینی نسبت به آثار بازآفرینی و بازنویسی شده وجود داشته است اما در جهان معاصر به شکل گسترده‌ای از روایت‌های قومی، کلاسیک و شخصیت‌های شناخته شده هر فرهنگی در رسانه‌ها استفاده می‌شود.

این استاد دانشگاه گیلان ادامه داد: آثار تازه و بازتولید شده آثاری خلاق بوده و نشان می‌دهند آفرینندگان آن‌ها احاطه لازم را به روایت‌های قبلی دارند و در حقیقت با خلق چنین آثاری وارد یک نوع گفت‌وگو با آثار کلاسیک می‌شوند، از طرفی پر واضح است که اگر به چنین حیطه‌ای ورود نکنیم آثار قدیمی بدون هیچ گونه پویایی از بین رفته و حیات خود را از دست می‌دهند.

وی تولید هر چه بیشتر آثار بازآفرینی شده در حوزه ادبیات کودک و نوجوان با تکیه بر آثار کلاسیک را ضروری دانست و با تاکید بر اینکه عرصه بازنویسی و بازآفرینی در ایران نیازمند آسیب‌شناسی مفصلی است، خاطرنشان کرد: اگر می‌خواهیم امروز نوجوانان ایرانی با فرهنگ و پیشینه خود آشنا شوند باید از رسانه‌های تازه‌تر به طور مثال کتاب‌های تصویری استفاده کنیم تا به موجب آن بتوانیم داستان‌های پیشین را به شکل تازه‌تری روایت کرده در اختیارشان قرار دهیم.