به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محمود مهرمحمدی، استاد برنامه ریزی درسی دانشگاه تربیت مدرس در پیامی ویدئویی با اشاره به همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها، الگوها و تجربه ها» اظهار امیدواری کرد برگزاری این همایش دستاوردهای نیکویی به ویژه از منظر نگاه به کتابخانه های عمومی به عنوان سرمایه های فرهنگی، داشته باشد.

در متن این پیام آمده است:

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام عرض می کنم خدمت شرکت کنندگان در همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ الگوها، ایده ها و تجربه ها»، خوشبختم که در خدمت شما هستم و در این ویدئو کوتاه، نکته ای را از باب توجه دادن به کتابخانه های عمومی کشور با شما در میان می گذارم.

به اعتقاد من به کتابخانه های عمومی باید به چشم یک سرمایه فرهنگی و نماد توسعه فرهنگی جوامع نگاه کنیم. دراین نگاه، حراست از یک سرمایه فرهنگی مطرح است و استمرار حرکت در جهت توسعه فرهنگی است که محوریت پیدا می کند و این حراست از سرمایه فرهنگی و همچنین حرکت در جهت توسعه فرهنگی، قهرا از طریق توجه صرف به افزودن تعداد کتابخانه ها اتفاق نمی افتد.

متاسفانه باید بگوییم که نگاه فیزیکی و تقلیل گرایانه به امر توسعه بر کشور ما حاکم بوده و ممکن است که بر ذهن و ضمیر متولیان نهاد ارجمند کتابخانه های عمومی کشور نیز چنین تلقی از توسعه رسوخ کرده باشد. در حالی که توسعه نهادهای فرهنگی من جمله کتابخانه های عمومی باید به یک مطالبه عمومی تبدیل شود و برای این منظور کتابخوانی لازم است به یک مولفه برجسته از فرهنگ عمومی کشور تبدیل شده باشد؛ در غیر این صورت افزایش تعداد کتابخانه ها و کتاب ها و تدارک زیربنای بیشتر و تجهیزات بیشتر برای آن ها می تواند یک اتفاق برون زا یا فیزیکی باشد و با ارزش ها، گرایش ها و خواسته های مردم پیوندی نداشته باشد.

اگر چنین باشد و کتابخوانی به طور نسبی به فرهنگ عمومی تبدیل نشده باشد، سرمایه گذاری ها در این حوزه، ارزش افزوده مورد نظر را ایجاد نمی کند و بیشتر به رخداد نمایشی تبدیل خواهد شد. پس آثار توسعه کتابخانه های عمومی در شاخص های توسعه فرهنگی کشور لازم است که دیده شود و اگر مشاهده نشود، باید در بهره وری سرمایه گذاری فیزیکی که در این زمینه یا هر زمینه فرهنگی دیگری رخ می دهد، تجدید نظر کرد.

به نظر می رسد از جمله دغدغه های نهاد کتابخانه های عمومی کشور باید اصلاح جدی شاخص مطالعه کتاب در کشور باشد و نیمی از منابع خود را مصروف این مهم بکند تا در واقع، صرف نیمه دیگر منابع آن موضوعیت پیدا کند؛ در غیر این صورت اتفاقی منحصرا برون زا و نمایشی ارزیابی می شود. بنابراین ما از طریق توسعه کتابخانه های عمومی به دنبال افزایش سرمایه های فرهنگی هستیم و اینکه تعداد انسان های فرهیخته در جامعه ما رو به افزایش بگذارد و جامعه فرهیخته تری داشته باشیم.

به بیان روشن تر، در حالی که نرخ مطالعه کتاب های غیر درسی در کشور ما اصلا مایه خوشنودی و خرسندی نیست و همه از آن اطلاع داریم، نهاد کتابخانه های عمومی باید با تشریک مساعی سایر نهاد های ذی ربط، علم تغییر وضعیت موجود را بر دوش بکشد و نقش تعیین کننده ای در مدیریت و راهبری نهضت کتابخوانی در کشور ایفا کند.

توسعه امکانات و تجهیزات کتابخانه ای، از نقطه ای معنی دار خواهد بود که این وضعیت تکانی خورده باشد و در دسترس بودن کتابخانه های عمومی بتواند به آن سرعت و شتاب بیشتری ببخشد.

نکته دیگر اینکه در کل کشور اگر شاخص مطالعه کتاب یکسان نیست و تفاوت معناداری بین مناطق مختلف کشور وجود دارد؛ شاید یک سیاست معقول در صرف منابع مادی برای توسعه کتابخانه های عمومی این باشد که تمرکز را بر مناطقی بگذاریم که به سطح پیش نیاز یا حداقلی از فرهنگ کتابخوانی رسیده باشند. در مناطقی که این سطح حداقلی محقق نشده باشد، تمرکز نهاد کتابخانه های عمومی به جای توسعه امکانات و تجهیزات مادی و فیزیکی، خوب است به ارتقای این شاخص معطوف شود و البته این شاخص تنها از عهده نهاد کتابخانه ها عمومی برنمی آید و یک بسیج ملی لازم است که نهاد کتابخانه های عمومی می تواند در آن نقش مدیریتی داشته باشد.

 یکی از نهادهای موثر در این بسیج عمومی که باید پا به عرصه بگذارد و برنامه های لازم را در جهت توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی ایفا کند نهاد تعلیم و تربیت و مدرسه است.

من امیدوار هستم در آستانه تدوین برنامه هفتم توسعه، نهاد کتابخانه های عمومی با طرح پیشنهادهای سیاستی برای دستگاه های فرهنگی و تربیتی کشور، حساسیت خود را به این امرنشان دهد.

آرزو می کنم برگزاری این همایش نیز دستاوردهای نیکویی به ویژه از منظر نگاه به کتابخانه های عمومی به عنوان سرمایه های فرهنگی داشته باشد.