به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، همزمان با هفته پژوهش سجاد محمدیان، مدیرکل دفتر پژوهش و آموزش نهاد در گفتگوی تلفنی با برنامه تقاطع فرهنگ رادیو گفتگو، به موضوع خواندن پرداخت.
محمدیان در ابتدا با اشاره به تفاوت مطالعه و خواندن، گفت: مطالعه و خواندن، دو مقوله متفاوت است که متاسفانه در ادبیات علمی ما و نیز حوزه سیاست‌گذاری توجه چندانی به این تفاوت نشده است. این دو مقوله، اهداف و الزامات متفاوتی دارند. مطالعه عموما با هدف یادگیری انجام می‌شود اما خواندن، می تواند برای اهداف مختلفی از جمله سرگرمی انجام شود. به همین دلیل دامنه خواندنی‌ها بسیار وسیع‌تر است. ازسوی دیگرمطالعه حافظه محور هست در حالی که در مقوله خواندن، حافظه چندان درگیر نمی شود. همچنین مطالعه فعالیتی زمانبرتر است و پیچیدگی بیشتری نسبت به مقوله خواندن دارد. علاوه بر این تفاوت‌ها، توجه به طیف مخاطبان این دو مقوله نیز، حائز اهمیت است. مقوله خواندن، طیف وسیعی از افراد را شامل می شود اما از آنجا که لازمه مطالعه، داشتن یک سری مهارت است، ممکن است برخی افراد، همچون نوسوادان یا کم سوادان، امکان آن را نداشته باشند.
وی با اشاره به اینکه با در نظر گرفتن استثنائات، عموم اطلاعاتی که از طریق فضای مجازی کسب می کنیم، مربوط به حوزه خواندن است، گفت: با توجه به اینکه مطالعه و خواندن، هر یک اهداف و کاربردهای خاص خود را دارد، هرگونه ارزش‌گذاری و برتر دانستن یکی بر دیگری اشتباه است.
مدیرکل دفتر پژوهش و آموزش نهاد با اشاره به موضوع سرانه مطالعه، اظهار داشت: سرانه مطالعه، در ادبیات علمی جایگاهی ندارد و بیشتر یک موضوع ژورنالیستی است. شاید بیش از ۲ دهه است که کشورهای دنیا از این موضوع عبور کرده اند و برای اندازه گیری سرانه مطالعه و سنجش خود بر اساس آن تلاش نمی کنند. در تعیین سرانه مطالعه، نهایتا به عددی می رسیم که می گوید هر فرد بطور میانگین چقدر در روز مطالعه می کند؛ اما واقعیت این است که این عدد مبنای علمی ندارد و به هیچ سوالی از جمله اینکه چه چیزی خوانده می شود، چه کسانی می خوانند، چرا می خوانند یا نمی خوانند و ... پاسخ نمی دهد.
وی تصریح کرد: در ادبیات علمی، آنچه که اهمیت دارد، عادت خواندن است و کشورهای مختلف سالانه پیمایش‌هایی در این خصوص انجام می دهند. در سنجش عادت‌های خواندن تمامی ابعاد خواندن برای پاسخ به این که چه کسانی چه چیزهایی را چه مقدار و چگونه و چرا می خوانند، همین طور این که چه کسانی چرا نمی خوانند، در نظر گرفته می شود. بنابراین با سنجش عادت‌های خواندن به داده‌هایی می رسیم که در حوزه سیاست‌گذاری بسیار حایز اهمیت و قابل استفاده است.
محمدیان در خاتمه اظهار داشت: در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به دنبال انجام پیمایش ملی عادت‌های خواندن ایرانیان هستیم. بحث نظری این کار تمام شده و به ابزار اولیه پیمایش که پرسشنامه ۴۲ گویه ای و حاصل ترکیب ۱۷ پرسشنامه بین المللی است، رسیده ایم. اکنون در حال مذاکره با چند مرکز افکارسنجی در کشور هستیم تا انشاالله این پیمایش را در زمستان امسال انجام دهیم و از نتایج آن در سیاست‌گذاری حوزه کتاب کشور، استفاده شود.