به گزارش روابط عمومی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران، مریم امیدخدا، مسئول کتابخانه عمومی هدهدسفید شهر تهران و دانش‌آموخته دکتری رشته کتابداری، که ۲۴ آبان ماه در آیین بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار به عنوان برگزیده کشوری تقدیرنامه خود را از دست دکتر مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور دریافت کرد، شنبه ۲۶ آبان ماه با حضور در برنامه زنده تلویزیونی «صبحانه ایرانی» شبکه دو سیما به بیان خاطرات و تجربیات خود در حوزه ترویج کتابخوانی به ویژه در بین کودکان پرداخت.

امیدخدا با اشاره به خاطره دوران کودکی خود، گفت: زمانی که کودک بودم هر سه‌شنبه همراه پدرم به دکه روزنامه‌فروشی محله می‌رفتیم و پدرم برایم «کیهان بچه‌ها» می‌خرید و با ذوق داستان‌های مجله را برایمان می‌خواند. این اولین جرقه‌های علاقه‌مند کردن من به کتابخوانی بود؛ در همان دوران من به کلاس‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌رفتم و از قصه‌گویی‌های آن مرکز استفاده می‌کردم. کتابداران آن مرکز با روی خوش و مهربانی برایمان قصه می‌گفتند.

وی افزود: وقتی وارد دبستان شدم، مسئول کتابخانه مدرسه خانم ناظم بودند که وقت بسیاری برای بچه‌ها می‌گذاشتند. در آن زمان خانم ناظم برایمان کتاب‌های مهدی آذر یزدی را می‌خواند و بعد از دانش‌آموزان می خواست تا بر اساس قصه بازگوشده نقاشی بکشیم و به عنوان یادگاری تصاویر را در کتابخانه نصب می‌کرد؛ وی بسیار مهربانانه رفتار می‌کرد و هر نقاشی را به خوبی توصیف می‌کرد و این بسیار به دل من می‌نشست و انگیزه کتابخوانی من بود.

مسئول کتابخانه هدهد سفید تهران در پاسخ به سؤال مجری مبنی بر اینکه مخاطب کتابخانه‌ها بیشتر چه کسانی هستند، گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در سال‌های اخیر کتابخانه‌های «هدهد سفید» را ویژه کودکان راه‌اندازی کرده است. این کتابخانه‌ها بخش مادر و کودک دارد و ما از مادران دعوت می‌کنیم تا به اتفاق کودکان به کتابخانه بیایند؛ ما بخش بازی، سرگرمی و خلاقیت در کتابخانه داریم و مادر و فرزند با حضور در این بخش روزی خاطره‌انگیز برای خود می‌سازند. در واقع کاربرد و تعریف کتابخانه از شکل سنتی تغییر کرده و حضور در کتابخانه تنها با هدف کتاب خواندن نیست. ما از مردم دعوت می‌کنیم تا با اشتیاق بیشتر در کتابخانه حضور یابند و از خدمات نوین ما، که همین بازی‌ها و سرگرمی‌ها است، استفاده کنند. این بازی‌ها با محوریت کتابخوانی برگزار می‌شود؛ برگزاری نشست‌های شاهنامه‌خوانی، حافظ‌خوانی، معرفی کتاب و نقالی، همگی همراه با بازی برای کودکان برگزار می‌شود تا سبب جذب بیش از پیش این گروه سنی به کتابخوانی شود.

وی که ۲۰ سال سابقه کار کتابداری دارد، درباره کتابخانه هدهد سفید، گفت: این مجموعه، اولین کتابخانه ویژه کودک و نوجوان در شهر تهران از سری کتابخانه‌هایِ هدهد سفید نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است که سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری رسید. هدف هدهد سفید، فراهم کردن مکانی شاد و جذاب برای اطلاع‌رسانی، آموزش، آفرینش و سرگرمیِ کودکان با محوریت کتاب و کتابخوانی بوده و برای تحقق این هدف بخش‌های مختلفی در ۲۷۰ مترمربع فضا طراحی شده است؛ بخش‌هایی مثل امانت، مخزن کتاب‌های والدین، اتاق مادر و کودک و بخش انتظار والدین، بخش نوزاد و نوپا، سالن چندمنظوره نمایش، بخش بازی و آموزش و بخش نشریات و مرجع و تازه‌های کتاب. در این کتابخانه، کارگاه‌های مختلف مثل داستان‌نویسی، قصه‌گویی، تصویرسازی، اوریگامی، نقاشی و همچنین کارگاه‌های مادر و کودک با هدف هم‌افزایی فرهنگی با خانواده‌ها برگزار می‌شود. نمایش فیلم‌های آموزشی و برگزاری کلاس‌های آموزشی فرهنگی هم از دیگر اقدامات کتابخانه است و کودکان می‌توانند به صورت هدفمند، اوقات خوشی را در این مکان بگذرانند.

امیدخدا تصریح کرد: یکی دیگر از فعالیت‌های خوب کتابخانه هدهد سفید، برگزاری کارگاه‌های آموزشی است؛ کارگاه هوش مالی، کتاب‌سازی، روزنامه دیواری و مسابقات کتابخوانی حتی در سطح ملی همچون جشنواره کتابخوانی جشنواره رضوی؛ این مسابقه دارای بخش‌های مختلف و متنوع برای تمام گروه‌های سنی است و از مردم برای حضور در کتابخانه و شرکت در این جشنواره دعوت می‌کنم. در حال حاضر کتابخانه‌های عمومی کشور خدمات بسیار متنوعی ارائه می‌دهند؛ مثلاً همین «هدهد سفید»؛ کتابخانه‌های هدهد سفید، جشنواره نشان هدهد سفید، کتاب هدهد سفید، رادیو و برنامه تلویزیونی هدهد سفید راه‌اندازی و تولید شده و در چند سال اخیر به برندی در حوزه ترویج کتابخوانی در بین کودکان و نوجوانان تبدیل شده است.

وی قصه‌گویی و نمایش خلاق را از جمله اقدامات تأثیرگذار ترویج کتابخوانی دانست و گفت: آن زمان که من کودک بودم آن کتابدار کانون پرورش فکری و آن ناظم مدرسه با قصه‌گویی خوب و دلنشین، مرا به کتابخوانی علاقه‌مند کردند؛ حال من وظیفه دارم در کودکان این تأثیر را داشته باشم. قصه‌گویی قصه‌های کلیله و دمنه چون سرشار از حیوانات است و از زبان آنها بیان می‌شود، برای کودکان بسیار دلچسب است و کودکان با این داستان‌ها همراه می‌شوند؛ در بیان این قصه‌ها هر عضو کودک نقشی را بر عهده می‌گیرد و با قصه‌گویی آن داستان نقش‌آفرینی می‌کند و قصه با کمک خود کودکان بیان می‌شود. اینگونه قصه‌گویی همراه با نمایش خلاق شکل می‌گیرد. قصه‌گویی‌های ما در حال حاضر تعامل‌پذیری بیشتری دارد و چون کتابدار در برگزاری قصه‌گویی این ارتباط تعاملی را دارد، کودک بیش از پیش درگیر داستان می‌شود و لذت خواندن را درک می‌کند.

مسئول کتابخانه هدهدسفید افزود: سلیقه کودکان در این دوران تغییر یافته و دوست دارند خودمحورتر باشند؛ در دوران اخیر اگر به کودک پیشنهاد خواندن کتابی خاص بدهیم، خود او کتابی را بر اساس علایق خود انتخاب می‌کند؛ اگر در آن زمان معلم یا کتابدار کتابی را به ما پیشنهاد می‌داد، ما فقط همان را مطالعه می‌کردیم؛ ولی امروز کودکان کاملاً مستقل و خودمحور شده‌اند و دوست دارند آنچه خودشان علاقه دارند را دنبال کنند و هوشمندانه‌تر جلو می‌روند.

وی در خصوص شیوه‌های ترغیب مردم به‌ویژه کودکان به کتابخوانی، گفت: با برگزاری برنامه‌های متنوع همچون جمع‌خوانی، بلندخوانی کتاب و برگزاری مسابقات متنوع کتابخوانی کمک بسزایی به کتابخوانی خواهیم کرد. روخوانی را با خواندن زیاد می‌توان تقویت کرد؛ باید به کودکان کمک کرد و آنها را به کتابخوانی تشویق کنیم؛ همان قصه‌گویی‌های آخر شب، که پدر و مادرها در گذشته برای کودکان می‌گفتند، یکی از شیوه‌های رایج ترغیب کودکان به کتاب و مطالعه بوده است؛ کودک می‌آموزد که کتاب خواندن فقط مربوط به کتاب‌های درسی و کمک‌درسی نیست و با مطالعه دیگر کتاب‌ها می‌تواند خواندن و روان‌خوانی خود را قوت بخشد.

این مسئول کتابخانه برگزیده افزود: در نسل جدید چون بیشتر با گوشی مویابل درگیر هستند، روان‌خوانی کمتر دیده می‌شود و امیدوارم مردم با شرکت در برنامه‌های جمع‌خوانی و کتابخوانی کتابخانه‌ها در جمع خوانش گروهی قرار بگیرند و بتوانند با هم ترویج کتابخوانی را توسعه دهند.

امیدخدا شیرین‌ترین روز کاری خود را روز افتتاح کتابخانه هدهد سفید در مهرماه ۱۴۰۰ بیان کرد و گفت: اولین کتابخانه هدهد سفید، کتابخانه‌ای جذاب برای کودکان در تهران با حضور وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب آقای اسماعیلی افتتاح شد. آن روز یکی از شیرین‌ترین روزهای زندگی کاری‌ام بود؛ شور و حال خاصی برای افتتاح آن داشتیم. وقتی بچه‌ها وارد آنجا شدند، حال و هوایی غیرقابل وصف داشتم؛ آنها با ذوق و شوق به قفسه‌ها و کتاب‌ها دست می زدند و با بازی‌های آنجا خود را سرگرم می‌کردند؛ یکی دیگر از خاطرات شیرین تقدیری بود که روز پنج‌شنبه ۲۴ آبان ماه از دستان رئیس‌جمهور محترم آقای پزشکیان در آیین ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار در تالار وحدت دریافت کردم. بسیار خوشحال شدم وقتی دیدم ایشان به کتاب و کتابخوانی این میزان اهمیت می‌دهند.

وی در خصوص سلیقه خواندن اعضای کودک گفت و افزود: دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدایی وقتی وارد کتابخانه می‌شوند، بیشتر کتاب‌های کمیک همچون «تن تن»، «قصه‌های من و بابام» را می‌خوانند که قصه‌ها همراه تصویر است؛ کتاب‌های «ایلیا» دیگر مجموعه پرمخاطب این گروه سنی است. دانش‌آموزان دختر بیشتر برای سرگرمی و کاردستی به کتابخانه مراجعه می‌کنند و استقبال آنها بیشتر از کلاس‌های اوریگامی است. با استفاده از داستان کتاب‌ها در برنامه‌های قصه گویی، اعضای دختر الگوبرداری کرده و شروع به خلق آثار اوریگامی می‌کنند. این گروه از شنیدن داستان‌های شاهزاده‌ها و افسانه‌ها نیز استقبال می‌کنند و وقتی به نوجوانی و جوانی می‌رسند به دنبال کتاب‌های هیجانی‌تر می‌گردند؛ حتی خیلی زود می‌خواهند کتاب‌های بزرگسال همچون «بابا لنگ دراز» را بخوانند.

مسئول کتابخانه هدهد سفید در پایان سخنانش از کودکان دعوت کرد تا به همراه والدین خود به کتابخانه هدهد سفید واقع در شرق تهران، داخل بوستان رسالت بیاند و از خدمات ویژه، برنامه‌های متنوع کتابخوانی و بازی‌های آن استفاده کنند.

وی اظهار داشت: در حال حاضر کتابخانه‌های عمومی، به‌ویژه کتابخانه‌های مرکزی استان‌ها، دارای بخش کودک مجهز همراه با وسایل و امکانات خلاق هستند و والدین می‌توانند با حضور در این بخش روزی خاطره‌انگیز برای کودکان خود رقم زنند.