به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران؛ به مناسبت پنجمین سالگرد شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، آیین رونمایی کتاب «سرو و سرود» صبح امروز چهارشنبه ۱۲ دی ماه با حضور کریم شنی، مترجم اثر؛ محمد خلج سرپرست دستیار دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ علیرضا قزوه، شاعر برجسته کشور؛ محمدرضا اسفاری مدیرکل ترویج کتابخوانی و امور فرهنگی؛ حامد عبدوس مدیرکل تأمین منابع کتابخانه‌ها؛ علیرضا زندوکیلی مدیر کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران؛ سردار مهدی امیریان رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس؛ قاسم عزیزی شاعر و استاد دانشگاه؛ امیر بیگ محمدی مدیر آژانس ادبی تماس؛ شاعران برجسته کشوری، کتابداران و علاقه‌مندان با همکاری اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران و انتشارات صریر با اجرای محمود اکرامی، دبیر محافل ادبی کتابخانه‌های عمومی استان تهران در سالن جلسات کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد.

علیرضا زندوکیلی در ابتدای این مراسم با بیان اینکه هر چه درباره حاج قاسم سلیمانی نوشته و بیان شود حق مطلب را ادا نمی کند گفت: شخصیت و فضایل ایشان به اندازه‌ای بزرگ است که نسل جوان می‌تواند از آن در بخش‌های مختلف الگو گیرد. امیدواریم بتوانیم با برگزاری اینگونه جلسات سهم اندکی از حق بزرگانی چون حاج قاسم را ادا کنیم و برای شناساندن این بزرگان به نسل کودک و نوجوان نقشی تاثیرگذار داشته باشیم .

علیرضا قزوه، شاعر برجسته کشور نیز در ادامه با اشاره به واکنش شاعران هندوستان به شهادت حاج قاسم سلیمانی گفت: درباره شخصیت حاج قاسم سلیمانی تعداد اشعار بسیار زیادتر است. من روزهای شهادت ایشان در هندوستان بودم. بسیاری از کشورهای عربی مسلمان و شیعه هستند. در هندوستان هم هندوهایی که ارتباط زیادی با فرهنگ مقاومت و شیعه ندارند در این باره اشعاری سرودند. زیرا آنها باور داشتند حاج قاسم اقداماتش برای کرامت و آزادی انسان‌ها است.

 وی ادامه داد: دانشکده ادبیات در زمان حیات ایشان برنامه ای گذاشت و من برای ایشان قصیدی سرودم و در آن مراسم قرائت کردم. همچنین کتاب «نقاشی خدا» را درباره ایشان نوشتم که به پنج زبان ترجمه شده است.

قزوه درباره این کتاب توضیح داد: کتاب نقاشی خدا، داستان واقعی نرگس (دختر بچه‌ای هندی) است که هرشب تا پدر و مادرش برایش قصه‌ای از شجاعت حاج قاسم را نگویند نمی‌خوابد. در شبی که پدر در سفر است و مادر بیمار است و کسی نیست تا برای نرگس قصه بگوید همان شب حاج قاسم به خواب نرگس می‌آید و برایش قصه می‌گوید.

وی با بیان اینکه حاج قاسم سلیمانی انعطاف بسیاری داشت و حتی در عملیاتهای جنگی نیز این روحیه او دیده می شد بیان کرد: ایشان در یک عملیاتی سفارش کرده بود که به آهوهایی که در برف هستند غذا بدهند و می گفت از دعای این آهوها به ما تیر نمی خورد.

شاعر برجسته کشور درباره زبان ترجمه کتاب «سرو و سرود» بیان کرد: مترجم سعی کرده هر شعر را با توجه به قالب آن شعر ترجمه کند اما تصور من این است اگر او همه اشعار را به یک وزن ترجمه می‌کرد اتفاق بهتری رخ می‌داد.

وی در پایان سخنانش شعری را برای بزرگداشت شهید سلیمانی با این مضمون قرائت کرد:

از آتش جانسور خبر بال و پرم سوخت
دل آب شد از شعله و یکباره سرم سوخت

انگشتر خونین تو در دست بریده
ناگاه جهان تار شد و در نظرم سوخت

دود از جگر شعله‌ورم یکسره می‌رفت
فریاد زدم آب بیاور، جگرم سوخت

با سینه بریان شده از داغ یتیمی
رفتم نفسی گریه کنم، چشم ترم سوخت

جانم همه هیزم شد و روحم همه آتش
خاکم همه بر باد شد و خشک و ترم سوخت

هر واژه که از سینه برون شد، همه خون شد
هر شعر که سر زد از لب شعله‌ورم، سوخت

یک شام، یکی آتشی انداخت به جانم
روز و شبم آتش شد و صبح و سحرم سوخت

کریم شنی درباره روند ترجمه کتاب «سرو و سرود» بیان کرد: از سال ۲۰۱۱ تلاش کردیم با نگاه ادبی به مقاومت در غرب آسیا بپردازیم. آن زمان دریافتیم بسیاری از مردم سوریه دوستدار امیرالمؤمنین (ع) و انقلاب ایران هستند به ویژه محبت خاصی نسبت به حاج قاسم دارند و این موضوع در شعرهایشان به خوبی نمایان است. 

مترجم کتاب «خار و میخک» به قلم شهید سنوار افزود: در این کتاب شعر سعی کردم هر شعری را در قالبی که سروده شده ترجمه کنم اگر می‌خواستم همه اشعار را بر یک وزن ترجمه کنم برای مخاطب خسته‌کننده می‌شد. این کتاب نخستین اثری است که در آن ۴۰ شعر از ۴۰ شاعر عرب آورده شده است. اشعاری که ترجمه شده نشان می‌دهد شاعران بینش دقیقی نسبت به حاج قاسم داشته‌اند.

وی افزود: من به همراه آقای آل کثیر با تمام ناشران محور مقاومت صحبت کرده و آثارشان را بررسی کردیم و در انجمن های ادبی شرکت می کردیم. این افراد به اهل بیت و حاج قاسم سلیمانی علاقه دارند. بنابراین دوست داشتیم این اشعار را به گوش مردم برسانیم.

سردار سرتیپ دوم مهدی امیریان رئیس سازمان تاریخ و ادبیات دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سخنران بعدی این جلسه بود و گفت: خوشحالم در جلسه‌ای حضور دارم که در آن درباره حاج قاسم حرف زده می‌شود. ما در سازمان خود چهار رویداد ملی برگزار می‌کنیم. ابتدا کنگره شعر دفاع مقدس که از سال ۶۷ آغاز به کار کرده و تاکنون ادامه دارد را برگزار می کنیم. رویداد داستان کوتاه «یوسف»، کنگره ادبیات پایداری و جایزه کتاب سال دفاع مقدس نیز سه رویداد ملی دیگر است که توسط سازمان تاریخ و ادبیات دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برگزار می شود .

وی بیان کرد: آثار ادبی متعددی درباره حاج قاسم منتشر شده اما هنوز هم جا برای کار وجود دارد زیرا عشق حاج قاسم در دل همه ایرانیان وجود دارد. پیشنهاد می‌کنم در زمان نگارش آثار ادبی درباره حاج قاسم، روی این موضوع توجه شود که چرا حاج قاسم چنین در قلب ایرانیان و مسلمانان جهان جا دارد و وقتی درباره این چرایی حرف بزنیم به دستاوردهای خوبی خواهیم رسید. بنابراین مهم است که بدانیم او برای ما چه کرد چون این چه کردها برای ما الگو می شود بیان این موارد مهم مسیر را برای الگوپذیری دیگران هموار می کند.

سردار امیریان با بیان اینکه شخصیت حاج قاسم فراملی است، گفت: مقاومت تنها به ایران یا برخی کشورهای مسلمان مختص نیست بلکه به همه مردم جهان تعلق دارد بنابراین ما در انتشارات صریر نگاهی بین‌المللی به موضوع مقاومت داریم. شعر یک رسانه جدی است. وقتی درباره فردی مانند ایشان از زبانی غیر ایرانی ها حرف می زنیم این شعر را جذاب تر می کند. با مطالعه این آثار می توانیم مفاهیم مقاومت را تببین کنیم چون مقاومت از مرزهای ایران فراتر رفته است و نیازمند تولید آثار بیشتری در بخش بین الملل  هستیم.

دکتر قاسم عزیزی شاعر و استاد دانشگاه تهران نیز طی سخنانی بیان کرد: ترجمه شعر یکی از فعالیت‌های بسیار دشوار در حوزه ادبیات است. به همین دلیل کمتر کسی به دنبال ترجمه شعر می‌رود.

وی ادامه داد: به تمام دوستانی که بانی چنین مراسمی هستند خسته نباشید می‌گویم چرا نام حاج قاسم برای همه ما دلگرمی است. ترجمه کاری بسیار سخت‌تر از نگارش است برای همین کم و کاستی آن بیشتر به چشم می‌آید. در ترجمه دو تکنیک قبض و بسط وجود دارد. منظور کم کردن یا افزودن مطلب به اصل موضوع است. ترجمه در حوزه شعر مقاومت بسیار سخت‌تر از دیگر موضوعات است زیرا قبض و بسط در آن رخ نمی‌دهد چراکه افزودن چیزی باعث تغییر معنا خواهد شد.  
عزیزی بیان کرد: غسان کنفانی نظریه پرداز شعر مقاومت از شعر مقاومت به عنوان شعر هویت نام می برد. بنابراین در ترجمه این شعر مفاهیمی مانند مقاومت، اسلام، ... را نمی توان حذف کرد چون شعر مقاومت شعر هویتی است. در ترجمه‌های این کتاب برخی از این واژه ها حذف شدند که نباید این اتفاق انجام می گرفت.
وی درباره  ویراستاری کتاب «سرو و سرود» هم توضیح داد: بهتر بود برای این کتاب ویراستار انتخاب شود زیرا نویسنده مطلب، خود نخواهد توانست مانند ویراستار ویرایش ایده‌آل داشته باشد. درضمن ترجمه باید به گونه‌ای باشد که برای مخاطب انگیزه ایجاد کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه طراحی ظاهری کتاب نیازمند برخی اصلاحات با توجه به ترجمه از زبان عربی است بیان کرد: در ایران وقتی می خواهیم اثری را در حوزه مقاومت منتشر کنیم تنها ذهنمان به سوریه، فلسطین و ... می رود اما ما شاعران بسیار معروفی در کشورهای عرب دیگر داریم و می شود از دیگر کشورها به این حوزه جغرافیایی اضافه کرد؛ مقاومت تنها به لبنان و غزه خلاصه نمی‌شود؛ اگر فکر کنیم موضوع مقاومت تنها چند کشور را در برمی‌گیرد اشتباه کرده‌ایم زیرا امروز به روشنی می‌بینیم مقاومت کل جهان اسلام را شامل شده است. 

وی یادآور شد: در ایام شهادت حاج قاسم سلیمانی من در کویت بودم و دیدم که اشعار زیادی از کویتی‌ها سروده شد. در حالیکه شاید این کشور به محور مقاومت شناخته نشده باشد. ما محور مقاومت را از کشورهای عربی ترجمه می‌کنیم در حالی‌که شاعران بزرگی داریم که می‌توانیم اشعار مقاومت را از آنها نیز ترجمه کنیم.

امیر بیگ محمدی مدیر آژانس ادبی تماس در بخش پایانی این نشست گفت: نخستین کنگره شهدای کرمان در سال ۸۶ برگزار شد و شهید سلیمانی بهترین نویسنده‌های ایران را در آنجا جمع کرد؛ چون ایشان می دانست اگر قرار است این جنگ تمام شود باید در حوزه جنگ نرم به نتیجه برسد.

وی با بیان اینکه نگاه ایشان به حوزه فرهنگ مغفول مانده است و امیدواریم همرزمان ایشان از او الگو گرفته و مجموعه فعالیت های فرهنگی را در کشور اجرا کنند بیان کرد: ما می خواستیم برای ایشان اثری را تولید کنیم. ویژگی برجسته شهید سلیمانی فرامرزی است بنابراین باید کاری را انتخاب می کردیم که فرامرزی باشد. از این رو گردآوری اشعار عرب درباره ایشان کلید خورد کرچه کار سختی بود و بودجه خاصی نداشت.

بیگ محمدی ادامه داد: یکی از چالشهای گردآوری آثار این بود که شاعران خودشان برای درج نامشان در این کتاب همراهی کنند. ما می خواستیم درباره شاعران توضیح کاملی بنویسیم و به دلیل ملاحظات برخی شاعران در ذکر نشدن نامشان نتوانستیم از برخی اشعار استفاده کنیم. اگر زمان بیشتری داشتیم می توانستیم اشعار وسیع تر و متنوع تری هم گردآوری کنیم.

وی با تاکید بر اینکه به وجه بین المللی شهید سلیمانی پرداخته نشده است و نیازمند این هستیم که در این باره جشنواره و آثار بیشتری تولید شود گفت: مکتب شهید سلیمانی باید در حوزه بین الملل شناخته شود و افراد جبهه مقاومت نیز با تاسی از ایشان وارد این حوزه شوند. جریان مقاومت منحصر به ایران نیست و همه می توانند به صورت بین المللی در این حوزه کار کنند.

نصیبا مرادی یکی از مثنوی های خود به نام «اندیشه های نورانی»را قرائت کرد:

می درخشد نگاه تابانش بر شب  بی ستاره ی دنیا
رفته اما صدای او جاریست در خروش همیشه ی دریا

ردپای دلیری و مردی مانده بعد از عبور خونینش
طعم غیرت ، نشانه ی عزت  سخنان عمیق و شیرینش

مدعی نه! که مرد میدان بود با سکوتش جهان به حرف آمد
روشنی بخش نیمه شبها شد از غروبش سپیده دم سر زد

معجزاتی به رنگ نور آورد، از نبرد سپیدی و ظلمت
رستمی تازه زاده شد گویا ، مرد دوران سختی و غربت  
 
مثل سیمرغ از دل آتش زاده شد تا دوباره پر بکشد
دیده بسته ولی دلش می خواست تا بصیرت نصیبمان باشد
 
 شهرها را ستاره باران کرد، جوشش مکتب سلیمانی
هر کجا پا گذاشت آنجا شد شهر اندیشه های نورانی

هر کجا دشمنی کمین کرده حاج قاسم رسیده در دل شب
رمز شب در تمام میدانها شده یا مرتضی و یا زینب  

کوچه کوچه معطر است اینجا از شمیم نگاه و لبخندش
دست و انگشترش، نگویم آه ...درد دل کرده با خداوندش

سمانه رحیمی؛ شاعر آیین کشور غزلی از خود به مناسبت پنجمین سالگرد سردار سلیمانی عزیز قرائت کرد:

دنیا شبیه تو ،  هزاران مرد می‌خواهد
میدان ، سلیمان مرهمی بر درد می‌خواهد

در قحط سال مردی و مردانگی بی شک
رود جنون ، دریای صحراگرد می‌خواهد

فرقی ندارد ، سوریه ، لبنان ، یمن ، ایران
تا کارزار غزه هم آورد می‌خواهد

قطعا به تاراج خزان محکوم خواهد شد
دستی که رنگ برگ ها را زرد می‌خواهد

دست به خون آغشته ای که سالیان سال
خورشیدِ  جسم  کودکان را سرد می‌خواهد

دنیا به جای سازمان های پر از نیرنگ
مردی که دشمن را زبون می کرد می‌خواهد

فصل ظهور حضرت موعود نزدیک است
آری جهان ، تنها وُ تنها مرد می‌خواهد

موسیقی شعرم فدای نامتان سردار
اندوه جان ها را فقط یاد تو می کاهد

بر اساس این گزارش در پایان این مراسم آیین رونمایی کتاب «سرو و سرود» برگزار شد.