به گزارش روابط عمومی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس و به نقل از خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، دوشنبه‌ها در کتابخانه شقایق شیراز چراغی ویژه برای ترویج کتاب و کتاب‌خوانی برای کودکان ناشنوا روشن می‌شود. میثم جوانبخت، رئیس اداره امور کتابخانه‌های اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس که توجه ویژه‌ای به ترویج کتاب‌خوانی در میان ناشنوایان دارد، در گفتگو با خبرنگار ایبنا اظهار داشت: «افراد ناشنوا چون از نعمت شنوایی کم‌بهره یا بی‌بهره هستند، از اطلاعات زیادی که از طریق گوش و قدرت شنوایی درک و دریافت می‌کنیم، محروم هستند؛ به همین دلیل، دایره واژگانی آنها محدود می‌شود.»
وی تصریح کرد: «مهم‌ترین مشکل ناشنوایان همین محدودیت دایره واژگان است که در فکر کردن، بیان خواسته‌ها و بسیاری از حوزه‌های دیگر، آنها را دچار مشکلاتی می‌کند که اختلال در تفکر، فراگیری و کاهش اعتماد به نفس را می‌توان از جمله این مشکلات دانست. همچنین ناشنوایی باعث می‌شود کلام آنها آهنگ نداشته باشد و به‌خاطر تبعات ناشی از ناشنوایی بیشتر از جمع فاصله می‌گیرند و درون گرا یا حتی منزوی می‌شوند.»
جوانبخت درباره هدف فعالیت‌های اداره تحت اشرافش نیز گفت: «من به عنوان یک کتابدار، در کتابخانه‌های عمومی هدفم این است که دایره واژگانی افراد ناشنوا غنی شود، مفاهیم ذهنی را بهتر درک کنند و واژگان مترادف و متضاد را یاد بگیرند. علاوه بر آن، بتوانند به صورت صحیح و مناسب از کلمات استفاده کنند.»
میثم جوانبخت که ۱۶ سال سابقه کتابداری در کتابخانه‌های عمومی دارد که ۷ سال آن را به‌صورت ویژه، به ناشنوایان اختصاص داده است، در خصوص شیوه ارائه خدمات به این قشر از جامعه تاکید کرد: «در کتابخانه عمومی شقایق، هر جلسه یک موضوع را ویژه کودکان ناشنوا انتخاب می‌کنیم و در کنار آن، برای افزایش دایره واژگانی ناشنوایان تلاش می‌کنیم. از این نظر کتابخانه‌های عمومی می‌توانند بستر مناسبی برای کاهش مشکلات ناشنوایان باشند.»
جوانبخت ادامه داد: «به‌عنوان مثال، فرد ناشنوا درک دقیقی از ضرب‌المثل و شعر ندارد. تجربه عینی من نشان داد، وقتی با یک کودک ناشنوا از لیز خوردن صحبت می‌کنی، چون مفاهیم ذهنی را سخت درک می‌کند، فکر می‌کند لیز خوردن هم یک نوع خوردنی است. بنابراین ما فیلم لیز خوردن را به او نشان می‌دهیم تا بتواند مفهوم عمل لیزخوردن را از خوردن تفکیک کند و به‌جا از آنها استفاده کند. همچنین قصه‌گویی مبتنی بر گفتگو با زبان اشاره، از خدمات محوری برای ناشنوایان است که باید انجام شود.»
او مشارکت کودک در قصه‌گویی، گرفتن بازخورد از کودک و هماهنگی سبک خواندن قصه و سطح توانایی کودک را سه اصل ضروری در این مدل قصه‌گویی برشمرد و خاطرنشان کرد: «آموزش واژگان جدید از طریق نقاشی، از دیگر خدمات کتابخانه شقایق به این کودکان است؛ چراکه بچه‌های ناشنوا فوق‌العاده در ترسیم قوی هستند و شعارشان این است که "من هرآنچه می‌بینم، می‌شنوم". مثلاً به آنها می‌گوییم آشپزخانه را تصور کن، هرچه به ذهنت می‌آید نقاشی کن و بعد اسم آنها را بنویس. این روش که یک نوع املای تصویری است، باعث می‌شود کودک مجذوب کار شود، کلمه جدید یاد بگیرد و اضطراب یادگیری او کاهش یابد چون سختی یادگیری کمتر می‌شود.»
این مروج کتاب، در ادامه از تأثیر کتاب‌های چندرسانه‌ای در علاقه‌مند کردن ناشنوایان به کتاب گفت و اظهارداشت: «به خاطر محدودبودن منابع مناسب برای ناشنوایان، برخی کتاب‌های قصه را به کتاب چندرسانه‌ای تبدیل کردیم. در قصه‌گویی چندرسانه‌ای، هم از صوت برای ارتباط‌گیری با کم‌شنوایان و هم از تصویر، زیرنویس و زبان اشاره برای ناشنوایان استفاده می‌کنیم. در آموزش جمله‌نویسی و کلمه‌آموزی، با استفاده از فرهنگ‌های مصور هم برای این قشر برنامه داریم.»
جوان بخت افزود: «مشاعره موضوعی کلمات را هم از مشاعره شاعران الهام گرفتیم که دایره واژگانی این بچه‌ها را وسیع‌تر کنیم. مثلاً، به کودکان می‌گوییم یک میوه نام ببر و برو پای تابلو آن را نقاشی کن یا روی کاغذ بنویس. مثلاً می‌نویسد سیب! نفر بعدی با حرف آخر میوه انتخابی نفر اول، میوه بعدی را بگوید. نفر دوم می‌نویسد به! نفر سوم هلو و بازی ادامه پیدا می‌کند. کلمات هم‌معنی، هم‌خانواده، متضاد و مترادف هم با کارت‌ها و فلش کارت‌هایی که خودمان آماده کردیم، آموزش می‌دهیم. علاوه بر آن، مسائل ساده دینی مثل وضو و نماز را با استفاده از ترکیب فیلم با زبان اشاره به بچه‌ها آموزش می‌دهیم. مادران هم در برگزاری برنامه‌ها در کتابخانه نقش موثری دارند و فرزندان‌شان را همراهی می‌کنند. به اعضای کتابخانه نباید قولی بدهیم که عملی نشود و فقط باید به انجام کاری که قدرت انجام آن را داریم قول بدهیم که اگر دقت نکنیم، او به کتابدار شنوا اعتماد نمی‌کند و می‌رود. یا اینکه باید تجهیزات و نرم‌افزارهای خاص آنها را بشناسیم؛ مثلاً ما در اتاق ناشنوایان لامپ‌های رنگی داریم و توسط لامپ‌ها به بچه‌ها اطلاع می‌دهیم کتابخانه باز است یا تعطیل است؛ و کتابدار هست یا نیست.»
او در انتها تاکید کرد: «کتابدار ناشنوایان، باید شمرده و واضح صحبت کند. آقایان حتی‌الامکان سبیل نداشته باشند و سرشان را موقع صحبت‌کردن پایین نیندازند چون مخاطب ما لب‌خوانی می‌کند. توجه به این نکات جزئی، خیلی در جذب و ماندگاری ناشنوایان در کتابخانه‌های عمومی می‌تواند مؤثر باشد.»
به گزارش ایبنا، در حال حاضر، در ۳۰ کتابخانه عمومی در سراسر کشور، بخش ویژه ناشنوایان داریم و در کتابخانه‌های مرکزی استان‌ها که در سال‌های اخیر در دست ساخت و ساز بودند و به تازگی مورد بهره‌برداری قرار گرفتند، خصوصا به اقشار مختلف از جمله توانخواهان توجه بیشتری شده است.
ارسال نظر