به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آیین امضای تفاهم‌نامه همکاری بین نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، سه‌شنبه ۱۱ آذرماه ۱۴۰۴ با حضور آزاده نظربلند؛ دبیرکل نهاد، محمدمهدی علویان مهر؛ رئیس «ISC» و جمعی از مدیران ارشد دو مجموعه، در سالن جلسات ستاد مرکزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار شد.

آزاده نظربلند در این آیین با بیان اینکه در دوره مدیریت جدید نهاد، در مأموریت‌هایمان دو کلیدواژه ارتقای دسترسی و تنوع دسترسی را مدنظر قرار دادیم، گفت: در زمینه‌های تعاملات بین‌المللی، دسترسی برخط به محتوا و امانت کتاب الکترونیکی، ضعف‌ها و کاستی‌هایی وجود دارد که با هدف‌گذاری، تلاش داریم که به این اهداف هم برسیم.  

وی ادامه داد: امروزه با قیمت بالای کتاب، عملا دسترسی مردم به کتاب بسیار سخت شده است. در این شرایط، کتابخانه‌های عمومی و امکان دسترسی آنلاین به منابع، می‌تواند نیازهای مردم به کتاب و مطالعه را مرتفع کند. «همیار کتاب»، یکی از طرح‌های نهاد با موضوع مشاوره در حوزه کتاب و کتابخوانی است که می‌تواند به ابزاری برای هدایت افراد کتابخوان به محتوای مناسب با نیازشان تبدیل شود.

دبیرکل نهاد در بخش دیگری از سخنانش، ارتقای دسترسی به منابع مطالعاتی برای عموم مردم را از اهداف مشترک نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام دانست و افزود: باید بتوانیم کتابخانه‌های عمومی را از نقش سنتی آن‌ها به سمت کتابخانه‌های نسل چهار، یعنی مراکز فعال و پویای اجتماعی، فرهنگی و علمی ببریم.

نظربلند در پایان، ارتقای مهارت و توانمندسازی کتابداران را یکی از برنامه‌های نهاد برشمرد و گفت: در راستای توانمندسازی کتابداران و افزایش سواد اطلاعاتی کتابداران سراسر کشور آموزش‌ها اقداماتی در حال انجام است.  

ماهیت خدمات کتابخانه‌ای در دنیا تغییر کرده است
محمدمهدی علویان مهر؛ رئیس موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام نیز در این آیین با اشاره به برخی برنامه‌های این مجموعه، بیان کرد: یکی از جدیدترین کارهای موسسه، نمایه استنادی کتاب «ناک» است که در این زمینه کارهایی صورت گرفته و تفاهم‌نامه‌هایی با مراکز مرتبط به امضا رسیده است. در این راستا می‌توانیم با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز تعاملات سازنده‌ و مثمرثمری داشته باشیم. در بحث روابط بین‌الملل نیز می‌توان بین دو مجموعه، تعاملاتی برقرار کرد که بابی برای تعاملات آینده باشد.

وی در بخش دیگری از سخنانش، نمایه کردن مجلات را ستون فقرات و یکی از مهمترین مأموریت‌های  «ISC» دانست و افزود: اکنون بیش از ۲ هزار مجله داخلی را نمایه می‌کنیم که به‌زودی به ۲ هزار و ۶۰۰ مجله خواهد رسید. در حال حاضر، تعدادی از مجلات خارجی نیز از سوی موسسه نمایه می‌شود که امیدواریم تا پایان برنامه هفتم توسعه، به ۲ تا ۳ هزار مجله برسد. حٌسن نمایه کردن این است که ما به جریان علم و فناوری کشور و دنیا وصل می‌شویم. بعد از نمایه کردن مجلات، کار بعدی ما، ارائه گزارش‌های تحلیلی در حوزه علم و فناوری است. می‌توانیم گزارش‌هایمان را به نهاد کتابخانه‌های عمومی نیز ارائه دهیم. در حوزه کتاب نیز می‌توانیم اطلاعات داخلی و همچنین مقالاتی که در دنیا وجود دارد را جمع‌آوری و تحلیل کنیم و گزارش‌ها را به نهاد کتابخانه‌ها، ارائه دهیم.  

علویان مهر در ادامه با برشمردن برخی دیگر از فعالیت‌ها و مأموریت‌های موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، به سامانه «دانا» که نمونه ایرانیزه‌شدن برخی پلتفرم‌های خارجی است، اشاره کرد و گفت: در این زمینه نیز می‌توانیم تعاملات سازنده‌ای با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور داشته باشیم. ماهیت خدمات کتابخانه‌ای در دنیا تغییر کرده و فعالیت‌های مرتبط با این حوزه نیز باید به‌روز شوند. ما هم در «ISC»، در حال پوست‌اندازی خدمات و هوشمندسازی خدمات و فعالیت‌ها هستیم. به لحاظ محتوایی هم تحول نظام استنادی را کلید زده‌ایم.  

رئیس موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، همچنین بیان کرد: یکی از مأموریت‌های اصلی ما، تعاملات بین‌المللی است. باید بررسی شود تا ببینیم در این حوزه چطور می‌توانیم با نهاد تعامل و همکاری داشته باشیم تا در راستای مأموریت‌ها و اهداف هر دو مجموعه قدم‌های مثبتی برداریم. یکی دیگر از زمینه‌های همکاری دو مجموعه می‌تواند در زمینه علوم انسانی دیجیتال باشد. برای گسترش علوم انسانی دیجیتال، آمادگی داریم با نهاد کتابخانه‌ها، همکاری‌ و تعامل داشته باشیم.  

وی در پایان گفت: امروزه کتابخانه‌های عمومی دیگر تنها مراکزی برای مطالعه و امانت کتاب نیستند، بلکه مرکز تعاملات اجتماعی است که می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات امروز جامعه و به‌ویژه نسل جدید باشد.

محورهای تفاهم‌نامه همکاری بین نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و «ISC»

گفتنی است، تفاهم‌نامه همکاری بین نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) با هدف ایجاد چارچوب همکاری مشترک در زمینه بهره‌برداری متقابل از منابع اطلاعاتی، ظرفیت‌ها و فرصت‌های پژوهشی، مطالعاتی و تخصصی موجود و ارتقاء فعالیت‌های علمی، پژوهشی، فناورانه و رفاهی در راستای اهداف مشترک، به امضا رسید.

در این تفاهم‌نامه، ارسال اطلاعات کتاب‌شناختی کتب، طرح‌های پژوهشی، پایان‌نامه‌ها و دیگر مستندات علمی برای ثبت در پایگاه‌های ISC؛ ارسال مجموعه مقالات همایش‌ها برای نمایه‌سازی در پایگاه‌های مؤسسه مطابق با ضوابط؛ تأمین و ارسال منابع علمی تخصصی جهت غنی‌سازی پایگاه داده‌های علمی مؤسسه؛ مشارکت در برگزاری همایش‌های تخصصی منطبق با مأموریت‌های مؤسسه؛ ارسال متادیتای کلیه کتاب‌های منتشرشده توسط نهاد جهت غنی‌سازی پایگاه داده ISC؛ اجرای طرح‌های پژوهشی مشترک با استفاده از ظرفیت‌های علمی، انسانی و فناورانه دو طرف، به‌عنوان تعهدات نهاد ذکر شده است.

موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام نیز براساس این تفاهم‌نامه، به نمایه‌سازی اطلاعات و آمار تولیدات علمی پژوهشگران «نهاد» در پایگاه‌های داده مؤسسه طبق ضوابط مربوطه و برقراری پیوند میان فهرست منابع این آثار و نشریات نمایه‌شده در ISC و استنادپذیرکردن آثار منتشرشده در «نهاد» توسط نشریات نمایه‌شده در ISC با قابلیت تحلیل استنادی سهم کتاب‌های استناد شده این سازمان توسط نشریات در قالب قرارداد؛ حمایت از انتشار کتاب‌ها و مجلات علمی نهاد طبق ضوابط مربوطه، پردازش و نمایه‌سازی آن‌ها در پایگاه‌های  ISC؛ همکاری در اجرای طرح‌های پژوهشی مشترک با بهره‌گیری از ظرفیت‌های انسانی و علمی طرفین؛ فراهم‌سازی امکان بهره‌برداری «نهاد» از سکوهای تخصصی علم و فناوری نظیر «دانا»، «سرآمدان»، «نظام ایده‌ها و نیازها (نان)» و سامانه ثبت همایش‌های ISC؛ ایجاد دسترسی اعضای نهاد به منابع علمی چاپی و الکترونیکی مؤسسه طبق قراردادهای مربوط؛ همکاری در برگزاری همایش‌ها، کارگاه‌ها، دوره‌های دانش‌افزایی و سمینارهای علمی در سطح ملی و بین‌المللی به‌صورت مشترک؛ بهره‌گیری از ظرفیت‌های نهاد برای توسعه همکاری‌های علمی بین‌المللی با کشورهای جهان اسلام؛ اشتراک پایگاه‌های اطلاعاتی و استنادی طبق ضوابط مربوطه؛ ارائه خدمات مبتنی بر فناوری‌های نوین نظیر هوش مصنوعی، زیرساخت‌های پردازش داده و رایانش عظیم ‌مقیاس به ویژه در زمینه علوم انسانی دیجیتال و همکاری در فرایند بین‌المللی‌سازی فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی نهاد، متعهد شد.