به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، عصر شعر سروده‌های مسجد با عنوان «عرش قدسـی» با هدف تکریم و گرامیداشت این پایگاه‌های مردمی و سنگرهای عبادی، دوشنبه ۳۱ مردادماه، همزمان با روز جهانی بزرگداشت مساجد، با حضور مصطفی محدثی خراسانی، محمود اکرامی فر، سیدعبدالله حسینی، محمدرضا سنگری، جواد محمدزمانی، میلاد عرفانپور، علی سلیمانی، عارفه دهقانی، فاطمه نانی‌زاد، عبدالرحیم سعیدی‌راد، بابک نیک‌طلب، احمد شهریار، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید سبحانی‌صدر، عزیزالله محمدی و محمود یوسفی در کتابخانه مرکزی پارک‌شهر تهران برگزار شد.

مصطفی محدثی خراسانی، عضو شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در ابتدای این مراسم در سخنانی گفت: مسجد خانه خانواده اسلام است. همانگونه که هر کدام از ما خانه ای داریم، مسجد نیز خانه خانواده بزرگ اسلام است. همین که پیامبر به محض هجرت به مدینه در اولین اقدام خود، دست به ساخت مسجد می‌زنند، خود نمادی از اهمیت مسجد است. نقش مسجد در شکل گیری تاریخ تمدن ما و در به وجود آمدن میراث معرفتی، فرهنگی و هنری مشهود است. به طوری که مساجد نمایشگاه‌های هنر اسلامی هستند.

لزوم تلاش برای بازیابی جایگاه واقعی مسجد در جامعه

محمدرضا سنگری، نویسنده و شاعر آیینی مطرح کشور نیز در این مراسم درباره اهمیت مسجد در تاریخ، فرهنگ و ادبیات ما، با اشاره به واقعه کربلا و رنج‌ها و مصائب حضرت زینب(س) گفت: امشب، شب یازدهم شهادت امام حسین(ع) است؛ در کربلا قصه تمام شده، همه به شهادت رسیده‌اند، خیمه‌ها را غارت کرده اند، سوزانده اند و هیچ کس به اندازه حضرت زینب (س) درد و رنج ندیده است.

وی افزود: در چنین شبی حضرت زینب(س) روی خاکستر خیمه ها یک شعر می گوید. البته یک نیایش بود که به اعتقاد من کاملاً شعر است. این شعر ارتباط مستقیمی با نماز و مسجد دارد که تاثیرات مهمی در ادبیات ما نیز داشته است. به طوری که من بعید نمی دانم که سهراب سپهری برخی اشعار خودش به خصوص «صدای پای آب» را با توجه به این نیایش سروده باشد. بر این اساس همه هستی مسجد است و الان که در اینجا حضور داریم در مسجد هستیم و همه هستی در حال تسبیح و نیایش است؛ بر این اساس ما دائم در مسجد زیست می‌کنیم و در مسجد می‌میریم.

محمدرضا سنگری ادامه داد: در قرآن کلمه مسجد ۲۲ بار به کار رفته که ۱۵ بار آن به مسجدالحرام اشاره داشته است. با توجه به این ۱۵ مورد و هفت مورد دیگری که خداوند به طور عام در درباره مسجد صحبت کرده است، در میابیم که امروز مسجد در نظام مقدس جمهوری اسلامی آهسته آهسته جایگاه خود را از دست می‌دهد. امروز مجموعه های دیگری در کنار مسجد می نشینند و کار مسجد را انجام می دهند، در حالی که وقتی کارکردهای مسجد را بر اساس آیات قرآن و روایات بررسی کردم واقعاً امروز مسجد از کارکردهای واقعی خود دور شده  است.

این پژوهشگر در این باره توضیح داد: به عنوان مثال دکتر شریعتی جایی اشاره کرده بود در مسجد پیامبر سه ستون وجود داشت که مردم می دانستند وقتی پیامبر در کنار هر یک از این ستون ها می نشیند، چه کار خاصی دارند.  مثلا یک ستون مراجعات مردمی بود، یک ستون برای مراجعه سفرا و نمایندگان مناطق مختلف و یک ستون برای خلوت و عبادت پیامبر بود. مسجد نقطه تصمیم‌گیری، جایگاه تفکر و اندیشه بوده؛ مسجد پایگاهی بوده که پس از جنگ در آن جمع می شدند تا نقاط ضعف سپاه را بررسی کنند؛ مسجد قلمرو همه کارکردهای دینی بوده است. 

مسجد؛ مرکز تصمیم گیری‌های اجتماعی در اسلام

حجت الاسلام و المسلمین سیدعبدالله حسینی درباره کاربردهای مسجد از گذشته تا کنون گفت: یکی از ویژگی‌های مسجد داشتن محلی به نام «محراب» است.  یعنی محل حرب، یعنی جایی برای برنامه ریزی جنگی. تلفیق بین نماز و اسلحه در نماز جمعه و این که این اتفاق باید در مسجد صورت بگیرد، همگی نکات و کد هایی است که نشان می‌دهد مسجد به عنوان مرکزی ترین نقطه برای تصمیم گیری‌های اجتماعی در اسلام معرفی شده است.

وی در ادامه درباره برگزاری کنگره شعر عاشورایی نیز توضیح داد: ان‌شاءالله ما ۹ شهریور مراسم اختتامیه کنگره عاشورایی را خواهیم داشت و ۱۱ هزار و ۵۰۰ یورو برای بخش انگلیسی و ۱۱ هزار و ۵۰۰ یورو هم برای بخش فارسی در نظر گرفته شده که در این روز به برگزیدگان تقدیم خواهد شد. تا کنون ۱۶ نفر برگزیده انتخاب و معرفی شده‌اند که در روز اختتامیه نیز اسامی نفرات اول تا سوم را اعلام می‌کنیم.

نقش ویژه مسجد مدرسه ها در تربیت علمای اسلام

حجت الاسلام و المسلمین حمید سبحانی صدر، نیز در ادامه این مراسم به معرفی کتاب «عالم ربانی» پرداخت و گفت: یکی از کارویژه هایی که در سال‌های اخیر برای خودم تعریف کردم، مسئله تاریخ پژوهی مساجد و به خصوص مساجد تهران است. بر این اساس در چند کتاب به موضوع مسجد مدرسه‌ها پرداخته‌ایم و در حال حاضر نیز در حال تلاش هستیم تا مجموعه مسجد مدرسه‌های تهران را در قالب یک کتاب معرفی کنیم.

وی ضمن اشاره به برخی آثار منتشر شده در این زمینه، درباره کتاب «عالم ربانی»  گفت: مرحوم شیخ علی اکبر برهان بانی مسجد لرزاده است که این مسجد سال ۱۳۲۲ شمسی توسط این بزرگوار بنا شده است؛ مسجدی بسیار تاریخ ساز است. البته مسجد لرزاده در واقع یک مسجد مدرسه است که بسیاری از بزرگانی که امروز از محضر آنها استفاده می‌کنیم، کار خود را از این مسجد مدرسه آغاز کردند؛ مانند آیت الله باقری کنی، آیت الله مهدوی کنی، آیت الله خوشوقت، آیت الله سعادت پرور، شیخ حسن آقای پهلوانی تهرانی و شیخ حسین انصاریان همه در این مجموعه تربیت شده و رشد کرده اند که در این کتاب ۲۴ مصاحبه از این عزیزان ارائه شده است که در سال‌های اخیر ۱۱ نفر از این بزرگواران از دنیا رفته اند در واقع این کتاب به گنجینه ای از تاریخ شفاهی تبدیل شده است.

سبحانی صدر  افزود: درباره سیره شیخ علی اکبر برهان در مسجد لرزاده باید بگویم که ایشان وقتی مسجد را ساخ، بیانیه ای را برای همه علمای اسلام منتشر کرد که تصویر آن اعلامیه را در این کتاب منتشر کرده‌ایم. او همه را برای ایجاد تحول در مساجد دعوت می کند تا مساجد را به دارالتبلیغ تبدیل کنند. ایشان بعد از دوره رضاخان آمد و مسجد لرزاده و مساجد دیگری را پایه گذاری کرد و تاکید داشت که مسجد باید دارالتبلیغ باشد؛ به گونه ای که بتوانیم مسیحیان را به مساجد دعوت کنیم و آنها را با اسلام آشنا کنیم.

وی درباره عنایت ویژه رهبر معظم انقلاب به کتاب «عالم ربانی» نیز گفت: زمانی که این کتاب منتشر شد، حضرت آقا با حضور در نمایشگاه کتاب به غرفه ناشر مراجعه کردند و این کتاب را برداشتند و به ناشر فرمودند که «نظیر این کار را زیاد انجام دهید». چاپ اول این کتاب تمام شده و چاپ دوم با اضافاتی در حال انتشار است.

ادامه این برنامه به شعرخوانی حاضران و مهمانانی که به صورت مجازی در برنامه شرکت کرده بودند اختصاص داشت  که طی آن مصطفی محدثی خراسانی، محمود اکرامی فر، سیدعبدالله حسینی، محمدرضا سنگری، جواد محمدزمانی، میلاد عرفانپور، علی سلیمانی، عارفه دهقانی، فاطمه نانی‌زاد، عبدالرحیم سعیدی‌راد، بابک نیک‌طلب، احمد شهریار، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید سبحانی‌صدر، عزیزالله محمدی و محمود یوسفی و نغمه مستشار نظامی به خوانش اشعاری با موضوع مسجد  و محرم پرداختند.