به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، کتابخانه مرکزی یزد به عنوان یک پروژه عظیم فرهنگی و یکی از مهم‌ترین مطالبات مردمی استان یزد پس از حدود ۲۵ سال، با همت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در اواخر سال ۱۳۹۸ آماده افتتاح شد، اما به دلیل آغاز شیوع کرونا افتتاح آن تا کنون به تاخیر افتاد که در نهایت طی مراسمی روز شنبه ۱۶ اسفند ماه سال جاری با رعایت دستورالعمل های بهداشتی به بهره‌برداری رسید. با افتتاح کتابخانه مرکزی یزد، تعداد کتابخانه های مرکزی به ۱۰ باب رسید و حدود ۸ هزار مترمربع به سرانه کتابخانه‌ای کشور افزوده شد.
در گزارش زیر سرگذشت این پروژه از زمان تعریف به عنوان طرحی ملی تا افتتاح در ۱۷ اسفند ۱۳۹۹ مرور می شود.
سال ۱۳۷۴؛ تعریف پروژه کتابخانه مرکزی یزد به عنوان طرحی ملی
در سال ۱۳۷۴ طرح ساخت کتابخانه مرکزی یزد، با ۷۷۰۰ مترمربع زیربنا، به عنوان یک طرح ملی کلید خورد و تملک آن تحویل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد. قرارداد اولیه اجرای این طرح فرهنگی در سال ۱۳۷۷ بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پیمانکار منعقد شد. در سال ۱۳۸۰ با تبدیل پروژه به وضعیت ملی- استانی، مجری طرح به اداره کل مسکن و شهرسازی سابق (راه و شهرسازی فعلی) تغییر داده شد. با این حال موضوع تامین اعتبار، قرارگیری در بافت تاریخی و تأکید اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان یزد بر تعدیل ارتفاع، باعث کندی پیشرفت پروژه تا سال ۱۳۸۸ شد.
در سفر مقام معظم رهبری به استان یزد در سال ۱۳۸۶ به منظور کمک به این پروژه از محل و ردیف سفر ۵ میلیارد ریال اختصاص یافت و در سال های ۹۱، ۹۲ و ۹۳ نیز علاوه بر آن مبلغ ۳۰ میلیارد ریال از این محل اختصاص داده شد.
در سال ۱۳۹۳ساختمان کتابخانه با پیشرفت فیزیکی حدود ۸۰ درصد جهت تکمیل به شهرداری یزد واگذار شد.
در سال ۱۳۹۴ مقرر شد، به شرط عدم تغییر کاربری و نیز حفظ مالکیت دولت، دستگاه اجرایی پروژه از اداره کل راه و شهرسازی به شهرداری یزد تغییر یابد و تا تعیین تکلیف نهایی در خصوص دستگاه بهره‌بردار، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان دستگاه بهره بردار پروژه انتخاب شود.
سال ۱۳۹۶؛ اعلام آمادگی نهاد کتابخانه های عمومی کشور برای تکمیل و بهره برداری کتابخانه مرکزی یزد
۲۹ شهریور ۱۳۹۶ طی جلسه ای که با حضور معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری یزد، معاون اداری و مالی نهاد، مدیرکل امور عمرانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان یزد در دفتر هماهنگی امور عمرانی استانداری برگزار شد، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور آمادگی خود را جهت تکمیل، تجهیز، مدیریت، تامین نیروی انسانی و منابع کتابخانه‌ای، نگهداری و تامین هزینه‌های جاری آن به صورت دائم، به استاندار اعلام کرد.
همزمان با انعقاد توافق‌نامه تکمیل و بهره‌برداری از پروژه کتابخانه مرکزی یزد بین نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و استانداری یزد در آبان ماه ۱۳۹۷ با دستور دبیرکل نهاد مبنی بر تسریع در انجام امور، با فازبندی مراحل اجرای پروژه در ۲ فاز، به سرعت با برگزاری مناقصه نسبت به انتخاب مشاور اقدام شد. با شروع کار مشاور، واحد عمران به‌منظور نظارت مستمر و تسریع امور جاری از ابتدای اسفند ماه ۱۳۹۷ به محل کتابخانه مرکزی نقل مکان کرد.
تشکیل ۹ کارگروه تخصصی برای پیگیری امور مربوط به پروژه کتابخانه مرکزی یزد
بر اساس پیگیری های نهاد کتابخانه های عمومی و با طرح موضوع در جلسات نهاد در سال ۱۳۹۸، تکمیل، تجهیز و افتتاح کتابخانه ی مرکزی یزد به طور جدی در دستورکار نهاد قرار گرفت. به این ترتیب معاون توسعه کتابخانه ها و کتابخوانی نهاد به عنوان نماینده تام الاختیار دبیرکل نهاد و مسئول کارگروه امور استانی پروژه کتابخانه مرکزی یزد انتخاب و منتصب و در ادامه ۹ کارگروه تخصصی برای پیشبرد امور تشکیل شد و شروع به کار کرد؛ این کارگروه ها عبارتند از: کارگروه عمران و ساختمان پروژه کتابخانه؛ کارگروه امور استانی؛ کارگروه تأمین منابع مالی و اعتبارات؛ کارگروه جذب مشارکت‌ها و همکاری خیرین؛ کارگروه حوزه مشورتی و مطالعات؛ کارگروه تأمین منابع و مجموعه‌سازی؛ کارگروه اطلاع‌رسانی و برنامه افتتاحیه؛ کارگروه حراست؛ کارگروه فناوری اطلاعات و کارگروه طراحی، تجهیز و راه اندازی کتابخانه مرکزی یزد.
اسفند ۱۳۹۸؛ افتتاح کتابخانه مرکزی یزد با فضاها و کاربری های جدید
با افتتاح و راه اندازی کتابخانه مرکزی یزد تعداد کتابخانه های مرکزی استان ها به ۱۰ باب کتابخانه رسید. کتابخانه مرکزی یزد با ظرفیت ۲۰۰ هزار نسخه کتاب در بخش های متنوع به عنوان یکی از بزرگ ترین کتابخانه های عمومی کشور در تاریخ ۱۶ اسفند ۹۹ مصادف با سالروز تاسیس نهاد کتابخانه های عمومی کشور راه اندازی شد. پیش بینی فضاها و کاربری های جدید در کتابخانه، بازنگری در طراحی و تجهیز کتابخانه، استانداردسازی تجهیزات داخلی و رفع نواقص قبلی از جمله ویژگی های متمایز این کتابخانه محسوب می شود.
ارسال ۴۰ هزار نسخه کتاب از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور
ظرفیت پیش بینی شده منابع چاپی و غیر چاپی برای کتابخانه مرکزی ۲۰۰ هزار نسخه و از این تعداد ۱۰۰هزار نسخه در مخزن اصلی کتابخانه جای می گیرد. از زمان شروع تعمیرات پروژه، تامین نیروی انسانی فهرستنویس و فضای خدمات فنی در کتابخانه مهیا شد و ارسال سهمیه منابع کتابخانه ای در جریان است.
تاکنون اداره کل تامین منابع نهاد کتابخانه ها در سه مرحله به ارسال کتاب به کتابخانه مرکزی یزد پرداخته است. با توجه به تعریف فضاها و خدمات در کتابخانه، اداره کل تامین منابع نسبت به ارسال منابع بریل، دیداری شنیداری، کتب خردسال و نوجوان، کتب گویا، کتب ویژه ناشنوایان، کتب کمک درسی، مرجع و اسباب بازی اقدام کرد. تاکنون قریب به ۶۰ هزار نسخه کتاب در بخش خدمات فنی کتابخانه ثبت و آماده سازی شده است.
۲۰ نیروی انسانی برای آغاز به کار کتابخانه مرکزی یزد
همچنین با برآورد اولیه نیروی انسانی، ۲۰ نیروی کتابدار برای کتابخانه درنظر گرفته شد و با استقرار بخش نگهبانی ۶ نیروی نگهبان نیز به کار گرفته شده است. ۶ نیروی خدماتی هم در این کتابخانه مشغول به کار شده اند.
اینترنت پرسرعت بر بستر فیبر نوری
با همکاری و همراهی شرکت مخابرات استان یزد کتابخانه مرکزی مجهز به اینترنت پرسرعت بر بستر فیبر نوری شده است.
تجهیز بخش های مختلف با امکانات مرغوب موجود در کشور
تمامی تجهیزات و امکانات این کتابخانه طی فرایندهای مختلف و با کارشناسی انتخاب شده و با در نظر گرفتن نیازهای کاربران بهترین وسایل از جمله میزهای مجهز به پریز برق، صندلی های ارگونومیک، استندهای ایستاده اطلاع رسانی و... تهیه شده است.
طراحی نمازخانه
نمازخانه کتابخانه مرکزی به صورت زیبا و دلنشین در فضایی مناسب طراحی و تجهیز شده است.
بخش استان شناسی
در طبقه همکف کتابخانه بخش استان شناسی با طراحی مشابه معماری سنتی یزد به صورت گاهکل در نظر گرفته شده است که ضمن نمایش کتاب های مرتبط با فرهنگ و تاریخ یزد، برخی از نمادهای زندگی سنتی یزدی ها نیز در آن مشاهده می شود.
پایش کامل کتابخانه از طریق دوربین های مدار بسته
تمامی فضاها و محوطه کتابخانه با نصب دوربین های مدار بسته رصد و پایش می شود.
طراحی و تجهیز بخش کودک
بخش کودک کتابخانه که یکی از بزرگترین بخش کودک های کتابخانه ای کشور است، توسط کتابداران بخش کودک و به صورت بومی طراحی شده است که فضایی جذاب برای کودکان و خردسالان ایجاد کرده است. در این بخش اتاق بازی، کلاس آموزشی و صحنه اجرای نمایش نیز در نظر گرفته شده که در کنار مخزن و اتاق مادر و کودک به خدمات دهی به اعضا می پردازد.