به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، برنامه صبحگاهی سحرلر شبکه استانی سهند در آذربایجان شرقی، سه‌شنبه ۱۵ شهریور ماه میزبان مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بود تا در گفت‌وگویی زنده، نگاهی به آخرین وضعیت کتابخانه‌های عمومی در استان آذربایجان شرقی و کشور داشته باشد.
مهدی رمضانی در این گفت‌وگوی تلویزیونی با اشاره به ظرفیت شبکه کتابخانه‌های عمومی در کشور گفت: امروز حدود ۲۸۰۰ کتابخانه عمومی نهادی در کشور وجود دارد که به همراه حدود ۱۰۰۰ کتابخانه مشارکتی و سالن مطالعه خصوصی، جمعاً یک شبکه گسترده کتابخانه‌ای را تشکیل می‌دهد. بر این اساس کتابخانه‌های عمومی پس از مدارس و مساجد گسترده ترین شبکه فرهنگی کشور به حساب می‌آیند.
دبیرکل نهاد افزود: در استان آذربایجان شرقی نیز ۱۴۶ کتابخانه عمومی داریم که البته با توجه به ظرفیت‌های موجود در استان، امکان افزایش این تعداد و گسترش این شبکه وجود دارد. امروز از ۱۳۹۲ شهر در کشور، ۱۱۶۱ شهر دارای کتابخانه است. همچنین ۶۲ هزار آبادی در کشور داریم، اما آبادی‌هایی که به لحاظ جمعیتی می‌تواند دارای کتابخانه باشد، حدود ۲۲۰۰ عدد است که در ۸۰۰ پارچه از آنها دارای کتابخانه عمومی هستیم.
ضرورت بازطراحی و ارائه خدمات نوین در کتابخانه مرکزی تبریز
عضو هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور تصریح کرد: ما به لحاظ گستره شبکه کتابخانه‌های عمومی در منطقه جایگاه اول را داریم و در آسیا جزو کشورهای پیشرو هستیم. امیدوارم به زودی در کتابخانه‌های استان آذربایجان شرقی و مشخصاً در کتابخانه مرکزی تبریز که از کتابخانه‌های دارای قدمت کشور است، یک بازطراحی و نوآوری صورت بگیرد تا در سطح سایر کتابخانه‌های مرکزی کشور که نسل جدید کتابخانه‌های عمومی هستند، با قدرت بیشتر به فعالیت خود ادامه دهد.
وی افزود: در کتابخانه‌های جدید، که از آن به عنوان نسل جدید کتابخانه‌های عمومی یاد می‌کنیم و چند نمونه مرکزی و شهرستانی در کشور دارد، خدمات تنوع و گسترش پیدا می‌کند. به عنوان مثال در کتابخانه مرکزی مشهد و در کتابخانه مرکزی یزد بیش از ۵۰ خدمت ارائه می‌شود و در کتابخانه مرکزی رشت که در حال طراحی آن هستیم حدود ۷۰ خدمت تعریف کرده‌ایم. ما آموزش‌های متعددی در کتابخانه‌ها پیش‌بینی کرده‌ایم؛ بطوریکه بیش از ۱۷۵ سرفصل آموزشی ابلاغ و آماده ارائه در این مراکز است.
دبیرکل نهاد ادامه داد: امروز در دنیا آن تصور سنتی از کتابخانه عمومی به عنوان مکانی که صرفاً کتاب امانت می‌دهد و از سالن مطالعه آن استفاده می‌شود، تغییر کرده و کتابخانه‌ها تبدیل به یک مرکز فرهنگی اجتماعی شده‌اند که حول محور کتاب و اطلاع‌رسانی فعالیت می‌کنند. در این کتابخانه‌ها به موضوعات مختلف و متنوعی چون مهارتهای شغلی و کاریابی، حوزه کودک، ارائه خدمت به گروه‌های خاص مانند نابینایان، ناشنوایان و سالمندان، گالری، بخش دیداری و شنیداری و به طور کلی یک مجموعه فرهنگی اجتماعی چندمنظوره پرداخته می‌شود که البته هسته و مغز اصلی این خدمات کتاب و مطالعه است و همه خدمات حول محور کتاب شکل می‌گیرد.
دبیرکل نهاد یادآور شد: خوشبختانه در سفری که به استان آذربایجان شرقی داشتم، و در مذاکراتی که با استاندار و نماینده ولی فقیه صورت گرفت، هر دو بزرگوار قول مساعد دادند که ان‌شاءالله از ایجاد این فضای نوین و نسل جدید کتابخانه‌های عمومی و به خصوص بازطراحی کتابخانه مرکزی تبریز حمایت کنند که امیدواریم به زودی شاهد این موضوع باشیم.
پیوند کتابخانه و مدرسه برای ارتقاء سرانه مطالعه
عضو شورای فرهنگ عمومی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع سرانه مطالعه در کشور اشاره کرد و گفت: در این بحث ابتدا باید تعریف دقیقی از مطالعه داشته باشیم. متأسفانه پیمایش دقیقی درباره اینکه سرانه مطالعه در کشور چقدر است نداریم. تاکنون بر اساس برخی تعاریف و شاخص‌ها، اعداد و ارقام متفاوتی برای سرانه مطالعه اعلام شده است؛ ولی شاخص‌های دیگری وجود دارند که نشان می‌دهد اوضاع مطالعه در کشور آنقدر که می‌گویند بد نیست و نباید مردم را متهم به کتاب نخواندن کنیم.
وی در این باره توضیح داد: نگاهی به گردش اقتصادی حوزه کتاب و نشر در سال گذشته این موضوع را روشن‌تر می‌کند. سال گذشته بیش از ۱۰۳ هزار عنوان کتاب در کشور منتشر شده که البته تعدادی قابل توجهی از آنها کتاب‌های حوزه کمک‌آموزشی و آموزشی است که آنها نیز جای بحث دارد؛ اما فارغ از آن، سایر عناوین در کشور تولید می‌شود، فروش می‌رود و خوانده می‌شود. به عنوان مثال یکی از حوزه‌های پرمخاطب حوزه کودک نوجوان است که آثار متعدد و متنوع چاپ شده در این حوزه خریداری و خوانده می‌شود.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با ابراز تأسف از عدم آموزش مهارت مطالعه در سیستم آموزشی کشور گفت: متأسفانه کودکان در دورانی که خانواده‌ها آموزش‌های اولیه فرزندان خود را بر عهده دارند، نسبت به زمانی که در اختیار سیستم آموزشی قرار می‌گیرند بسیار کتابخوان‌تر هستند؛ یعنی خانواده‌ها انرژی و انگیزه بیشتری برای خرید و مطالعه کتاب و توجه دادن فرزندانشان به کتاب به کار می‌بندند.
مهدی رمضانی با اشاره به حذف کتابخانه، پست کتابدار و همچنین ساعت مطالعه آزاد در مدارس، گفت: امروز نیاز داریم مهارتهای مطالعه را به فرزندانمان آموزش دهیم و متأسفانه این موضوع در ساختار آموزشی کشور دیده نمی‌شود. البته ما پیگیر این موضوع هستیم و در شورای فرهنگ عمومی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین دیدار با وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزیر محترم آموزش و پرورش این موضوع را مطرح کرده‌ایم که باید اتصال بین کتابخانه‌های عمومی و آموزش و پرورش برقرار شود تا در بحث سرانه مطالعه پیشرفت جدی داشته باشیم.