به گزارش پایگاه اطلاعرسانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، همزمان با گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار، مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد مهمان ویژهبرنامه هفته کتاب تلویزیون اینترنتی کتاب شد.
دبیرکل نهاد در این برنامه در خصوص نقش نهاد در ترویج کتابخوانی، اظهار داشت: نهاد کتابخانههای عمومی کشور متولی حوزه کتابخانههای عمومی است. بیش از ۲۷۰۰ کتابخانه عمومی در کشور مستقیماً تحت نظر نهاد و حدود ۱۰۰۰ کتابخانه نیز به صورت مشارکتی یا سالنهای مطالعه بخش خصوصی، مرتبط با نهاد بوده و مجوز فعالیت از نهاد و نیز حمایت سازمان را دریافت میکند. در واقع در حال حاضر شبکهای متشکل از ۳۷۰۰ کتابخانه در کشور داریم. مسئله ترویج مطالعه و خواندن با محوریت کتابخانه عمومی یکی از اولویتهای ما است. اگر فضای خواندن در کشور رونق یابد، مراجعه به کتابخانه نیز افزایش خواهد یافت. از طرفی کتابخانه به عنوان یک مکان، میتواند محل ترویج مطالعه و خواندن باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر تعریف کتابخانه عمومی و خدمات و امکاناتش بسیار متفاوت از تصور سنتی آن است. امروز کتابخانه در دنیا و ایران یک مرکز فرهنگی- اجتماعی با دو کارکرد علمی و اجرایی است. نسل جدید کتابخانههای عمومی با امکانات و خدمات جدید در کشور ما از کتابخانههای مرکزی بجنورد، مشهد، یزد و سنندج آغاز شده و این مهم در بازسازی کتابخانهها لحاظ میشود. در حال حاضر بیش از ۶۰ خدمت تعریف و در حال ارائه در کتابخانههای عمومی کشور است.
رمضانی اظهار داشت: ما بر رفع دغدغه کتابخوانی، که دغدغه مسئولان است، همت کردهایم؛ شبکه گسترده نیروی انسانی در نهاد با عنوان محترم کتابدار، پیشبرنده و مروج موضوع کتاب هستند. کتابداران ما یک کارمند نیستند، عملکرد کتابدار در کتابخانه، عملکردی فرهنگی و نرمافزاری است. کتاب یک جسم است. روح کتاب، مطالعه و مخاطب و روح کتابخانه، کتابدار است. عنصر انسان، در موضوع مطالعه، یک عنصر اساسی است. آنجا که کتابداران و همکاران عزیز ما توجه خود را بر موضوعی از جمله کودک و نوجوان یا ترویج کتاب متمرکز میکنند، عملکرد کتابخانه در آن زمینه برجسته میشود. باید به این موضوع بها دهیم و در همین راستا به لحاظ آموزشی و تعریف کارکرد فعالیتهای پژوهشی مفصلی داریم که پشتوانه عملکردی ما در مسئله اداره کتابخانههای عمومی است.
وی با اشاره به مراسم بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار در نهاد، ضمن تبریک این مناسبت اظهار داشت: اختصاص هفتهای به موضوع کتاب به عنوان اقدامی ارزشمند از سال ۱۳۷۱ و در سالروز رحلت علامه طباطبایی با پیام رهبر معظم انقلاب، آغاز شد و امروز سیاُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا است. هرساله در این ایام موضوع کتاب را سرِ دست میگیریم، در جامعه مطرح میکنیم و به آن بها میدهیم. این اتفاقی مغتنم و مبارک است و قطعاً اثرگذار خواهد بود. البته مسئله کتاب و کتابخوانی، به این یک هفته ختم نخواهد شد؛ این هفته شروع داستان کتابخوانی است؛ ماجرایی که باید در طول سال به آن شاخ و برگ دهیم و در هفته کتاب میوههایش را بچینیم و از برکات آن به نیکی یاد کنیم.
عضو شورای فرهنگ عمومی گفت: بسیاری از مسائل در جامعه و کشور ما با مطالعه حل میشود؛ با مطالعه، نقاط تاریک، شفاف و روشن میشود. مسئله جدی ما در کشور، مسئله گفتوگو است. امکان گفتوگو، آداب گفتوگو، دانش و دامنه لغات برای گفتوگو، نیاز به سواد دارد و این دانش از طریق مطالعه به دست میآید. فضای مجازی، سینما، موسیقی، تئاتر و هنرها بسیار حائز اهمیت و ارزشمند هستند اما باید بدانیم ریشه تمام اینها کتاب است. خیلی از عزیزانی که در حوزههای مختلف فعالیت حرفهای دارند، به موضوع کتابخوانی توجه میکنند. با این حال در جامعه ما کتابخوانی یک مسئله نیست و ما باید آن را به مسئله کشور تبدیل کنیم. وقتی کتاب به مسئله تبدیل شود، در تمام سطوح اعم از فیلم، موسیقی، تئاتر و... مورد توجه قرار میگیرد و مسئولان از کتابهایی که خواندهاند، صحبت میکنند.
وی در خصوص اقدامات نهاد در حوزه کودک و نوجوان برای ترویج امر کتابخوانی، اظهار داشت: اگر بخواهیم جامعه را با کتاب و کتابخوانی مأنوس کنیم، تنها راه، توجه به حوزه کودک و نوجوان با محوریت مدارس است. به اعتقاد من، بچهها پیش از دبستان، وقتی به لحاظ آموزشی در کنترل خانواده هستند، بیشتر کتاب میخوانند؛ چراکه اهتمام خانواده به موضوع کتاب بیشتر است. در حال حاضر یکی از پرفروشترینها در فضای نشر، کتاب کودک است. در کتابخانههای عمومی ما نیز کتاب کودک و نوجوان، یکی از پرامانتترین ردهها است. بیش از نیمی از اعضای کتابخانههای عمومی نیز کودکان و نوجوانان هستند. متأسفانه در نظام آموزشی ما مسئله کتاب مورد توجه نیست. پست کتابدار از مدارس حذف شده و بسیاری از مدارس فاقد کتابخانه است. رهبری به عنوان عالیترین مقام کشور خواستار راهاندازی زنگ کتاب در مدارس شدند اما این اتفاق به لحاظ اجرایی در مدارس فراگیر نشده است. ما در نهاد آماده هستیم کتابخانهها را به مدارس نزدیکشان متصل کنیم و مسئله کتابخوانی را در مدارس پیگیری کنیم. اگر در مدارس زنگ مطالعه داشته باشیم و ساعتی در هفته به مطالعه اختصاص یابد، در آن ساعت دانشآموزان از شیوه انتخاب کتاب خوب، سیر مطالعاتی، روش پیدا کردن حوزه مورد علاقه، تکنیکهای مطالعه و... آگاه میشوند. با راهاندازی چنین فضایی، استعدادهای بسیاری شکوفا خواهد شد. راهاندازی زنگ مطالعه در مدراس بخش عمدهای از مسئله کتاب و کتابخوانی را در کشور مرتفع خواهد کرد.
رمضانی با اشاره به فعالیت کتابخانههای سیار در کشور گفت: در نهاد کتابخانههای عمومی کشور برای تسهیل دسترسی به کتاب و رفع محرومیت، دو بال تعریف کردهایم. یکی، کتابخانههای مرکزی با فضا و خدمات گسترده است که اثرگذاری آن در سراسر یک استان قابل مشاهده است. بال دیگر ما، کتابخانه سیار است. کتابخانه سیار ویژگیهای منحصر به فردی دارد؛ نخست اینکه خدمت را نزد خدمتگیرنده میبرد و در این فضا ارتباطی عاطفی شکل میگیرد؛ غالباً کودکان و نوجوانان، مخاطب وفادار این کتابخانهها هستند؛ کتابدار کتابخانه سیار با مراجعه به مدارس برنامههای متنوعی همچون جمعخوانی کتاب، معرفی کتاب، قصهگویی، مشاعره و... اجرا میکند؛ گستره فعالیت کتابخانههای سیار وسیع است و برخی از آن ها به اندازه یک کتابخانه مرکزی خدمترسانی میکنند. در سال ۱۳۹۷ که به عنوان معاون توسعه کتابخانهها و ترویج کتابخوانی در نهاد شروع به کار کردم، نهاد مجهز به ۹ کتابخانه سیار بود و در حال حاضر حدود ۴۰ کتابخانه سیار در کشور خدمترسانی می کند. این کتابخانه ها به لحاظ تجهیزاتی مجهز به موقعیتیاب و قادر به ارائه خدمات اینترنتی هستند. منطق این کتابخانه ها ایجاب میکند که به یک کتابخانه مادر متصل باشند تا گردش منابع و اطلاعات اتفاق بیفتد.
وی افزود: کتابخانه سیار، یکی از ابزارهای برقراری عدالت فرهنگی است و توسعه آن از اولویتهای ما است؛ خوشبختانه خیرین هم اقبال خوبی نسبت به این موضوع داشتهاند.
دبیرکل نهاد کتابخانه ای عمومی کشور با اشاره به کتابی که در دست مطالعه دارد با عنوان «سند انتخاب»، در خصوص آن گفت: این کتاب، تدوین محسن سام، اثری تاریخی است و سیر انتخاب آیتالله خامنهای به عنوان رهبر انقلاب را بیان میکند. کتاب به لحاظ ساختار تاریخی و دیدگاههای مطرح شده در آن، حائز اهمیت است و توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.