به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سومین بخش از نشست «بررسی مجموعه مطالعات طرح کتاب‌خوان» با محوریت پیشبرد طرح کتاب‌خوان به کوشش نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و مشارکت گروه اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران با حضور دکتر مریم صراف‌زاده، عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران، دکتر سید محمدحسین حسینی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش؛ دکتر سیامک محبوب، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور (هیأت رئیسه نشست) و جمعی از پژوهشگران، چهارشنبه، ۲۷ بهمن ماه در سالن الغدیر دانشکده مدیریت دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برگزار شد.
رسانه‌ها و جوایز
رشید جعفرزاده دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران، نخستین پژوهشگر این بخش بود که به ارائه تحقیقی با عنوان «رصد سازمان‌ها، رسانه‌ها و جوایز» پرداخت.
این پژوهش درصدد شناسایی و معرفی سازمان‌ها، نهادها، مؤسسه‌ها و دیگر فعالان عرصة خواندن در دو بُعد ملی و بین‌المللی است. با شناسایی این فعالان و مجریان، نهاد کتابخانه‌های عمومی می‌تواند در صورت لزوم، به همکاری و مشارکت با آنها بپردازد و از تجربیات و یافته‌های علمی و پژوهشی دیگر سازمان‌ها در این زمینه استفاده کند. همچنین با ارائة طرح کتاب‌خوان در همایش‌ها و رسانه‌های داخلی و بین‌المللی، می‌توان به معرفی گسترده این طرح در مجامع و محافل علمی مختلف اقدام کرد و پیشنهادها، انتقادها و دیدگاه‌های مختلف را در جهت هرچه بهتر اجرا کردن طرح کتاب‌خوان به‌کار گرفت.
این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد جستجوی پایگاه‌های اطلاعاتی و اینترنت انجام‌شده است.
بازنمایی درس کتاب‌خوان
نسرین پورصالحی، محقق دیگری بود که پژوهشی با عنوان «بازنمایی درس کتاب‌خوان» را به حاضران ارائه کرد.
هدف از این پژوهش بازنمایی درس کتاب‌خوان در کتاب‌های درسی مقطع ابتدایی است. با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و کیفی، مقوله‌های مرتبط با «خواندن»، «کتابخانه» و «مواد خواندنی» و مؤلفه‌های آنها در ۴۲ کتاب درسی دوره ابتدایی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.
با بررسی متون و کدگذاری مفاهیم استخراج‌شده از متن کتاب‌های درسی سه مقوله اصلی: خواندن (۱۴۶۸ مورد) شامل مؤلفه‌های کتاب‌خوانی، ترویج خواندن، اهمیت، فواید و انواع خواندن؛ مواد خواندنی (۸۵۷ مورد) شامل مؤلفه‌های کتاب، مجله و روزنامه، کتاب الکترونیکی و کتاب صوتی و کتابخانه (۷۰ مورد) شامل مؤلفه‌های کارکرد، انواع و مفهوم ظاهری استخراج شد. هر کدام از این مؤلفه‌ها، شامل مفاهیمی و مؤلفه‌های فرعی‌تری هستند و در کل مقوله‌بندی حداکثر تا چهار سطح انجام شد.
تحلیل¬های انجام شده نشان داده است در کتاب‌های درسی به برخی از مؤلفه‌های مربوط به خواندن توجه کمتری شده یا اصلاً توجه نشده است. مؤلفه‌های کتابدار، کتابخانه عمومی، اشتراک‌گذاری تجارب خواندن، توصیة کتاب و ایجاد عادت به مطالعه، ازجمله ویژگی‌های کتاب‌خوان است که در کتاب‌های درسی اصلاً موردتوجه قرار نگرفته‌اند. یکی از پیشنهادهای برخاسته از این پژوهش تألیف درس کتاب‌خوان در کتاب‌های درسی ابتدایی است.
راهنما و دستنامه
«تدوین راهنما و دستنامه» عنوان آخرین پژوهش ارائه شده در این نشست بود که توسط فرحناز سلطانی، کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران ارائه شد.
این پژوهش که به ارائه راهنمایی مفید برای برگزاری کتاب‌خوان اختصاص دارد، شامل سه بخش بدین شرح است: «دستنامة معرفی کتاب در فضای مجازی، برای استفاده معرفی‌کنندگان کتاب در پویش کتاب‌خوان مجازی و نیز سایر شبکه‌های اجتماعی و اینترنت»، «دستنامة معرفی کتاب در فضای فیزیکی، برای استفاده معرفی‌کنندگان کتاب در نشست‌های کتابخانه‌ای، عمومی، مدرسه‌ای، ملی، اقشار خاص، تخصصی» و «راهنمای برگزاری موفق نشست کتاب‌خوان، برای استفادة مسئولان و برگزارکنندگان نشست‌های کتابخانه‌ای، عمومی، مدرسه‌ای، ملی، اقشار خاص و تخصصی.»
بیان تجربه لیلا پرتوی‌مقدم، کتابدار کتابخانه مرکزی تبریز از برگزاری نشست‌های کتاب‌خوان کودک و نوجوان در این شهرستان و نمایش عکس‌هایی با محوریت استقبال این گروه از مخاطبان؛ همچنین جمع‌بندی و موضوعات پیشنهادی برای پژوهش‌های آتی، بخش دیگر این نشست بود.
بخش پایانی این نشست نیز به تقدیر از محققان و اعضای هیئت رئیسه نشست «بررسیمجموعه مطالعات طرح کتاب‌خوان» اختصاص داشت.
گفتنی است؛ هدف این مجموعه پژوهش‌ها، مستندسازی، ارزیابی و توسعه طرح ملی کتاب‌خوان است که بر اساس «تدوین محتوا و مستندسازی طرح ملی کتاب‌خوان» به‌منظور مراجعه محققان و قرار دادن تجربة برگزاری این طرح ملی در چرخة ارتباطی انجام شده است.