به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد در ادامه سفرهای استانی خود، صبح امروز ۱۲ آذر ماه طی سفر به استان البرز با جمعی از کتابداران این استان دیدار و گفتگو کرد.

ماهیت حقوقی نهاد

دبیرکل نهاد در بخشی از این دیدار که به پاسخگویی به پرسش کتابداران حاضر اختصاص داشت درباره ماهیت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به اقتضائات قانون تأسیس نهاد، یادآور شد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به لحاظ قانونی یک نهاد عمومی غیردولتی است و بر اساس همان قانون، نحوه اداره امور اداری و مالی نهاد بر اساس دستورالعمل و آیین‌نامه‌هایی است که به تصویب هیئت امناء می‌رسد. در آیین‌نامه اداری و استخدامی مصوب هیئت امنا آمده است که در مواردی که این آیین‌نامه سکوت کرده، تابع قانون مدیریت خدمات کشوری هستیم، لذا احکام اداری ما همه منطبق بر قانون مدیریت خدمات کشوری است. صندوق بیمه ما هم، صندوق تأمین اجتماعی است.

اقتضائات بیمه و بازنشستگی در نهاد

مهدی رمضانی درباره قوانین بازنشستگی نیز توضیح داد: در موضوع بازنشستگی نیز ما بدون استثنائاتی که در نظر گرفته می‌شود، تابع صندوق خودمان هستیم؛ به عنوان مثال ممکن است در قانون کار برای برخی مشاغل استثنائاتی قائل شوند که ما شامل آن استثنائات نمی‌شویم. اساساً شغل کتابداری در میان مشاغل سخت طبقه‌بندی نمی‌شود؛ مشاغل سخت و زیان‌آور دارای یک جدول مشخص تصویب شده به لحاظ قانونی است که شغل کتابداری در آن وجود ندارد. اینکه برخی عزیزان مطرح می‌کنند که اقدامی برای اصلاح این موضوع داشته باشیم، موضوعی است که در کمیسیون اجتماعی پیگیری می‌شود که باید در فضای دیگری مطرح شود.

دبیرکل نهاد ادامه داد: ما تابع صندوق خودمان هستیم؛ یعنی قوانین صندوق بازنشستگی ما می‌گوید شما در ۳۰ سالگی می‌توانید بازنشسته شوید، همچنین تأمین اجتماعی بیمه بیکاری را از ما قبول نمی‌کند چراکه این بیمه برای قانون کار است، در قانون مدیریت خدمات کشوری تصریح شده که بیمه بیکاری وجود ندارد. بنده همه این موضوعات را به صورت جدی پیگیری کرده‌ام.

تلاش برای افزایش رفاهیت برای بهبود معیشت کتابداران

مهدی رمضانی در ادامه درباره افزایش دریافتی و بهبود وضعیت معیشتی کتابداران و کارکنان نهاد گفت: ما در حال پیگیری برای افزایش منابع و اصلاح رفاهیات کتابدارن هستیم، چراکه نمی‌توان آیتم‌های حکم را تغییر بدهیم. آیتم‌ها موارد ثابتی هستند که بر اساس فرمول و ابلاغیه محاسبه می‌شود و در حکم می‌نشیند. ما به دنبال تأمین منابع برای اصلاح قسمت رفاهیات هستیم که قول‌هایی به ما داده شده و پیشرفت‌هایی حاصل شده، بخشی از آن ممکن است پیش از پایان سال به نتیجه برسد و تحقق بخشی از آن به سال آینده موکول شود.

وی درباره برخی انتقادات نسبت به اجرای فعالیت‌های فرهنگی در کتابخانه‌های عمومی گفت: ساختار و شرح وظایف کار کتابداری را چه کسی تعریف می‌کند؟ چه اساتید علم اطلاعات و دانش‌شناسی و چه هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی معتقدند که فعالیتهای فرهنگی باید در کتابخانه‌ها اتفاق بیفتد؛ چه در ایران و چه در خارج از کشور و به خصوص کشورهایی که در حوزه کتابخانه‌های عمومی پیشرو هستند، به موضوع فعالیت‌های فرهنگی توجه ویژه‌ای دارند. در اینکه ما برای ترویج کتاب و کتابخانه به یک سری از اقدامات فرهنگی نیاز داریم شکی وجود ندارد، گاهی اشکالاتی در اجرای این برنامه‌ها وجود دارد که با پیگیری همکاران باید آنها را اصلاح و برطرف کرد.

هرگونه آمارسازی در برنامه‌های کتابخانه‌ محکوم است

دبیرکل نهاد همچنین درباره موضوع آمارسازی در برنامه‌های ترویجی و فرهنگی کتابخانه‌ها گفت: من حتماً آمارسازی را محکوم می‌کنم؛ چه آمارسازی در اعضا، چه در امانت و چه در جشنواره رضوی؛ مجموعه جشنواره رضوی یک اقدام فرهنگی ترویجی است. ما نیز در فضای الکترونیک در تهران بر آن نظارت داریم و آمارساز را می‌بینیم و و آمارهای او را حذف می‌کنیم و با او برخورد می‌کنیم. چه بسا بارها این کار را انجام داده‌ایم. در همین رابطه درباره تعداد شرکت‌کنندگانی که امسال برای جشنواره رضوی اعلام کردیم نسبت به سال گذشته کمتر شده بود و برخلاف مشی بسیاری از دستگاه‌های دیگر ما به دنبال آمارسازی نیستیم. چراکه معتقدم باید کار واقعی انجام دهیم.

وی تصریح کرد: جشنواره رضوی یک اقدام فرهنگی-ترویجی در راستای مسئله کتاب و کتابخوانی با محوریت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) که بسیار فراگیر است و همه اجزا و بخش‌های جامعه با آن درگیر می‌شوند و محتوای آن محتوای مفید و مؤثری است که البته برخی اشکالات نیز در اجرای آن وجود دارد که با جدیت در حال برطرف کردن آن هستیم.

مهدی رمضانی با تأکید بر لزوم اجرای طرح‌های مؤثر برای شناساندن جایگاه واقعی کتابحانه در جامعه گفت: موضوع کتابخانه باید مسئله استاندار و فرماندار و مسئول سیاسی کشور بشود. همچنین باید اقدامات ترویجی برای آشنایی مردم با کتابخانه را در دستور کار قرار دهیم. به عنوان مثال انیمیشن «آقا و خانم کتابدار» یکی از اقدامات نهاد برای شناساندن موقعیت کتابخانه به مردم بوده که حتماً تأثیر داشته است؛ چراکه این برنامه جزء یکی از پربازدیدترین انیمیشن‌های شبکه پویا بوده که باید اقداماتی شبیه این کار تکثیر شود و گسترش پیدا کند.

وی افزود: کتابخانه‌ای که در گذشته اصلاً مسئله رسانه نبوده، امروز در رسانه مطرح شده و مورد مراجعه واقع شده است. همه بخش‌های کتابخانه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ به عنوان مثال حتماً مخزن کتابخانه جای مهمی است و باید ارتباط بین مخزن و سالن مطالعه برقرار باشد تا فردی که از مخزن استفاده می‌کند در سالن مطالعه نیز حاضر شود و بالعکس. همچنین باید توجه داشت که فصل جدید موضوعات حوزه کتاب و کتابخوانی بحث «خواندن» است. در بحث خواندن دیگر فضای جدیدی مطرح می‌شود و فقط موضوع مطالعه و ارتقاء اطلاعات مطرح نیست، بلکه موضوع سرگرمی هم مطرح می‌شود.

هیچ فهرست سیاهی برای تأمین منابع کتابخانه‌ها وجود ندارد

دبیرکل نهاد درباره ملاحظات انتخاب منابع برای کتابخانه‌های عمومی توضیح داد: اولین نکته‌ای که در این حوزه وجود دارد واقعی کردن مسائل است؛ اینکه باید زاویه دیدمان را به هم نزدیک کنیم تا موفق شویم به سمت جلو حرکت کنیم. طبیعتاً یک فرد کتابخوان نمی‌تواند همه کتاب‌هایی که منتشر می‌شود را برای خواندن انتخاب، تهیه و نگهداری کند. دقیقاً همین موضوع دلیل روند انتخاب کتاب برای کتابخانه‌های عمومی است.

مهدی رمضانی یادآور شد: سال گذشته ۱۱۰ هزار عنوان کتاب در کشور چاپ و منتشر شده است. فارغ از اینکه برخی از آنها تجدیدچاپ و کمک‌آموزشی بوده است، اما آنقدر کتاب خوب تولید می‌شود که ما تمرکزمان را برای شناخت همین کتاب‌های خوب برای کتابخانه‌های عمومی معطوف کنیم.

وی تأکید کرد: ما هیچ فهرست سیاهی برای تأمین منابع نداریم. اگرچه برخی کتاب‌ها ممکن است جذاب باشند، اما قابل توصیه برای خواندن نیستند. با این حال ما در خریدهای اخیر تعداد قابل توجهی از رمان‌های عامه‌پسند نیز برای کتابخانه‌ها تهیه کرده‌ایم؛ چراکه در فضای خواندن، هستند افرادی که علاقمندند برای تفریح کتاب بخوانند. هم محدودیت فضا، هم محدودیت منابع مالی در تهیه منابع کتابخانه‌های عمومی مطرح است.

تعریف فعالیت‌های کتابخانه بر اساس نیازهای منطقه‌ای

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور درباره رویکرد خود در فعالیت کتابخانه‌های عمومی گفت: دیدگاه بنده نه تنها در تأمین کتاب بلکه در تعریف کار کتابخانه، ساعت کار و سایر امور این است که هر کتابخانه به اقتضای شرایط خود تصمیم بگیرد؛ این ایده‌آل در شرایط فعلی شدنی نیست و موانعی دارد. اما به سمت آن حرکت کرده‌ایم؛ اجرای طرح «مأموریت کتابخانه من» در راستای همین رویکرد بوده است.

وی در این باره توضیح داد: در طرح «مأموریت کتابخانه من» این اختیار را به کتابخانه می‌دهیم و برای آن بودجه در نظر می‌گیریم و به آنها امکانات لازم را می‌دهیم تا حدی که حتی ساعت کار کتابخانه، برنامه‌های فرهنگی خود را خودشان بر اساس نیازسنجی از منطقه تحت پوشش مشخص کنند که یکی از مهمترین اقدامات ما در این زمینه شناور کردن ساعت کاری کتابخانه‌ها بوده است. قاعدتاً از آنجا که ما یک دستگاه خدمت‌رسان هستیم، ساعت کار کتابخانه باید با مردم مراجعه‌کننده تنظیم شود.

افزایش مشارکت کتابداران در انتخاب منابع کتابخانه‌ها

مهدی رمضانی یادآور شد: امروز طرح انتخاب کتابدار در دوره جدید گسترش پیدا کرده است به طوری که در مرحله آخر اجرای این طرح تعداد عناوین کتاب و هم مبلغ در نظر گرفته شده برای تأمین آثار افزایش پیدا کرده است؛ که این نگاه همچنان ادامه خواهد داشت. درباره مجموعه‌سازی و خرید کتاب ما علاقه‌مند هستیم کتاب‌هایی به کتابخانه برود که خوانده شود و کتابی در قفسه کتابخانه جای بگیرد که عضو از آن استفاده کند و خوشحال شود.

وی همچنین درباره برخی نکات مطرح شده درباره کُندی سامانه سامان نیز گفت: این موضوع در حال پیگیری و برطرف شدن است. همکاران ما در حال رفع مشکل سرور و ارتقاء آن هستند و چندین جلسه فنی برای بهبود فرایند سامانه سامان برگزار کرده‌ایم.

از نوبت کاری کتابداران تا تأمین امنیت کتابخانه‌ها

مهدی رمضانی در پاسخ به سؤال برخی کتابداران درباره شیفت کاری در کتابخانه ها گفت: فعالیت کتابداران در کتابخانه‌ها بر اساس شیفت نیست؛ چراکه شیفت در قوانین یک تعریف مشخص خود را دارد و تناوب و تکراری دارد که ما در فعالیتهای کتابداران فاقد آن هستیم. بر اساس تعاریف موجود ما یک نوبت صبح داریم و یک نوبت عصر و برخی کتابداران ما بر اساس این دو نوبت فعالیت می‌کنند.

وی افزود: بیش از ۶۰ درصد از همکاران ما از بانوان هستند که این ساختار در سطوح مدیریتی نیز وجود دارد. این موضوع برای مجموعه مزیت‌های بسیاری دارد، اما از سویی نیز در مسائل خانوادگی و ساعت کار برای بانوان باعث تزاحم‌هایی می‌شود. بر اساس دستورالعمل موجود، ابلاغ کرده‌ایم که کتابخانه‌هایی که در شرایط خاص هستند، اداره کل استان ساعت کاری آنها را پیشنهاد دهد. این موضوعات در کمیته ساعت کار بررسی و اصلاح می‌شود. اما اینکه بخواهیم ساعت کار را بر اساس سلیقه تغییر دهیم، شدنی نیست.

دبیرکل نهاد تأکید کرد: البته آگاه هستیم که مشکلات و موانعی در این زمینه برای همکاران وجود دارد که در حال پیگیری و برطرف کردن آن هستیم؛ به همین دلیل بخشی از این مسئله با شناور کردن ساعت کار قابل اصلاح است.

تصویب قانون جدید تأسیس و اداره کتابخانه‌ها در کمیسیون فرهنگی

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: بنده و همکاران با همه توان و قوت و ارتباطاتی که داریم، تلاش می‌کنم و خواهم کرد تا مشکلات نهاد را حل کنم. یکی از مهمترین اشکالات نهاد، قانون نهاد است که در نهایت پس پیگیری‌ها و رایزنی‌های مختلف هفته گذشته در کمیسیون فرهنگی مجلس تصویب شد که جزئیات آن پس از انجام کار اطلاع‌رسانی خواهد شد.

رمضانی همچنین در پاسخ به سؤالی مبنی بر استخدام کتابداران و تأمین نیروی انسانی در کتابخانه‌ها گفت: در این موضوع باید آزمون استخدامی برگزار شود. در این باره ما باید موضوع برگزاری آزمون را درخواست دهیم و سازمان اداری و استخدامی کشور موافقت کند. به لحاظ پیگیری‌های قانونی بهتر است ابتدا موضوع قانون تأسیس و اداره نهاد را به ثمر برسانیم و تعیین تکلیف کنیم و سپس درخواست برگزاری آزمون را پیگیری کنیم. همچنین در حوزه تأمین نیروی خدماتی برای کتابخانه‌ها به لحاظ امکانات مالی، هر چه بار نهاد را در حوزه نیروی انسانی خدمات بالا ببریم، از پس هزینه‌های آن بر نخواهیم آمد. بر این اساس تلاش داریم با اجرای دستورالعمل حق التنظیف که اخیراً ابلاغ شده این موضوع را تأمین کنیم.

تأمین کتاب‌های کمک‌درسی در کتابخانه‌ها با همکاری مؤسسات آموزشی

مهدی رمضانی به موضوع تأمین کتاب‌های کمک‌درسی از محل تامین منابع اشاره کرد و گفت: با بودجه تامین منابع نمی توان منابع کمک درسی خرید چراکه به جهت قانونی باتوجه به تعاریف شدنی نیست. اما موضوع تأمین این کتابها را با مؤسسات آموزشی پیگیری کرده‌ایم و دوستان تلاش می‌کنند که این حوزه را تقویت کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: تلاش کردیم مسائلی که مربوط به امور جاری همکارانمان است را به‌روز کنیم یکی از آنها سامانه نقل و انتقالات و اِعمال مدارک تحصیلی است.