به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، در ادامه سلسله‌نشست‌های مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با نخبگان، نشست هم‌اندیشی با اعضای هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه‌های کشور عصر شنبه ۹ تیرماه در سالن جلسات کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران برگزار شد.

مهدی رمضانی ضمن تقدیر از حضور اساتید حوزه معارف اسلامی این جلسه را هفتمین نشست هم‌اندیشی با اساتید دانشگاه در دوره مدیریتی خود دانست و اظهار داشت: طی این دوره ما از نظرات اساتید علم اطلاعات و دانش‌شناسی، روانشناسی، علوم تربیتی و جامعه‌شناسی بهره برده‌ایم. به اعتقاد من دانشگاه و حوزه اجرایی هر یک در فضایی جداگانه زیست می‌کنند و ارتباطی پایدار، دوسویه و اجرایی بین ساحت علم و اجرا وجود ندارد. در حوزه معرفتی، از آنجا که دغدغه درونی افراد است، این فاصله کمتر و در حوزه‌های آکادمیک فاصله معنادارتر می‌شود.

وی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهید جمهور، تصریح کرد: به اهتمام آیت الله رئیسی در طول دولت ایشان اقدامات مهمی، مشخصاً در حوزه کتابخانه‌های عمومی انجام شد. این نقد به کلان دولت، و به تبع آن ما، وارد است که در معرفی ظرفیت‌های خود ضعف داشته‌ایم. متأسفانه به خوبی نمی‌توانیم اقداماتمان را منتقل و ارائه کنیم و جدای از آن، از ظرفیت‌های یکدیگر هم به خوبی آگاه نیستیم.

دبیرکل نهاد ضمن اشاره به پیشینه کاری خود در حوزه فرهنگی، اظهار داشت: کتابخانه‌های عمومی پس از مساجد و مدارس، بزرگترین شبکه فرهنگی کشور محسوب می‌شود. در حال حاضر حدود ۳۸۰۰ کتابخانه در کشور وجود دارد که از این تعداد حدود ۲۸۰۰ کتابخانه مستقیماً زیر نظر نهاد و ۱۰۰۰ کتابخانه نیز در قالب خصوصی، مشارکتی و سالن مطالعه اداره می‌شود. از حیث گستره شبکه فرهنگی کتابخانه‌های عمومی در منطقه، اول، در آسیا در بین ۵ کشور اول و در آسیا در بین ۲۰ کشور اول قرار داریم. لذا یکی از اقداماتی که به خوبی انجام نشده است، معرفی دستاورد انقلاب اسلامی در توسعه این شبکه بوده است.

وی افزود: قدمت ساختار کتابخانه‌های عمومی در کشور به سال ۱۳۴۴ برمی‌گردد. از بدو تأسیس تا پیروزی انقلاب حدود ۳۰۰ کتابخانه داشتیم و هر آنچه پس از آن اضافه شد حاصل اقدامات جمهوری اسلامی است. در سال ۱۳۸۲ قانون کتابخانه‌های عمومی، احیاء و از سال ۱۳۸۳ ساختار کتابخانه‌های عمومی به صورت نهاد عمومی غیردولتی و در استانها انجمنی درآمد. دبیرکل نهاد با ابلاغی از رئیس جمهور به عنوان عضو حقیقی هیئت امناء منصوب می‌شود و با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت اجرایی نهاد را برعهده می‌گیرد؛ بنابراین نهاد از معدود دستگاه‌ها با این ترکیب اجرایی است.

رمضانی تصریح کرد: در حال حاضر کتابخانه عمومی، مرکزی فرهنگی-اجتماعی است. ما در حوزه محتوا مصرف‌کننده و منتقد وجود آثار کثیر و ضعیف در بازار نشر هستیم. ما نماینده مردم برای خرید کتاب هستیم و برای انتخاب کتاب ساختاری هدفمند و علمی طراحی و تنظیم کرده‌ایم.

وی در پاسخ به دغدغه اساتید حوزه معارف اسلامی مبنی مراجعه کم به کتاب‌های دینی، به انطباق اجرایی و عملیاتی رده‌های پرفروش و پرامانت بین بازار و کتابخانه اشاره کرد و اظهار داشت: اولین رده پرفروش بازار در حال حاضر منابع کمک آموزشی و درسی، دومین رده منابع کودک و سومین رده پرفروش ادبیات است؛ پس از آن روانشناسی، جامعه‌شناسی و دین قرار دارد. دسته‌بندی ما در کتابخانه‌های عمومی مبتنی بر رده‌بندی دیویی است. جز این نیست که تمام شئون زندگی ما باید بر اساس دین و معارف اهل بیت(ع) باشد؛ اما وقتی بین مفهوم و موضوع تفکیک قائل می‌شویم دچار به‌هم‌ریختگی شده و در اجرا نیز به نتیجه نمی‌رسیم. برای نمونه تفکیک آثار دفاع مقدس از سایر منابع و اختصاص بخشی جدا به آن، به ضرر خوانده شدن این آثار است. علت مراجعه کمتر به کتب دینی این است که آثاری تولید می‌شود که عمومی نیست؛ بنابراین مسئله‌شناسی در تولید محتوا ایراد دارد. هر کار منتشرشده‌ای با محتوای خوب لزوماً مورد اقبال مخاطب نیست.

دبیرکل نهاد با اشاره به اجرای جشنواره کتابخوانی رضوی، به عنوان بزرگترین جشنواره کتابخوانی کشور، از سوی نهاد اظهار داشت: بزرگترین چالش ما در اجرای این جشنواره کمبود محتوای مناسب درباره امام رضا(ع) و سایر ائمه(ع) است.

وی ادامه داد: مسئله کتابخوانی در کشور تنها با اتصال مدارس به کتابخانه‌های عمومی حل خواهد شد. ما در «سند ملی خواندن»، که در شورای انقلاب فرهنگی تصویب شد، زنگ خواندن را در برنامه مدارس گنجاندیم.

عضو شورای فرهنگ عمومی با تأکید بر لزوم استفاده از ظرفیت کتابخانه‌های عمومی، بیان کرد: اعتقاد دارم مسجد نیز باید به کتابخانه عمومی متصل باشد. در حال انجام این کار به صورت آزمایشی در چند نقطه کشور هستیم تا محتوای مسجد در کتابخانه‌ها جریان داشته باشد و مدیریت مسجد در اداره کتابخانه مشارکت کند. مسئولیت اداره و مدیریت کتابخانه‌ها در کل کشور بر عهده نهاد است و بر اساس آمایش سرزمینی مصوب کرده‌ایم که لایه اول آمایش، کتابخانه‌های عمومی و لایه بعدی، هر سازمان دارای کتابخانه باشد تا نقشه راهبری کتابخانه‌های عمومی شکل گیرد.

وی اظهار داشت: باید به این سمت حرکت کنیم که افراد برای داشتن زندگی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی از محل کتابخانه گذر کنند. در برخی کشورها بیش از ۸۰ درصد از مردم عضو کتابخانه هستند؛ چراکه کتابخانه محل استفاده از تمامی خدمات اجتماعی است. کتابخانه محل گسترش اطلاعات با رویکرد عمومی‌سازی است.

رمضانی با اشاره به طرح جدید عضویت در کتابخانه‌های عمومی، گفت: در طرح جدید هر کسی با کدملی عضو کتابخانه عمومی است؛ در مرحله بعد بر اساس خدماتی که فرد از آن استفاده می‌کند و میزان برخورداری یا کمتربرخورداری منطقه، هزینه خدمات تعریف می‌شود.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از آمادگی نهاد برای برقراری ارتباط دوسویه و کاربردی بین کتابخانه‌ها و دانشگاه خبر داد و گفت: ظرفیت کتابخانه‌های عمومی در خدمت دوستان، ایده‌ها و طرح‌های آنان است و ما از تعامل و همکاری‌های بیشتر استقبال می‌کنیم. در حال حاضر در کتابخانه‌های عمومی ۶۰ نوع خدمت قابل ارائه است که سالن مطالعه و مخزن تنها یکی از آنها است.

گفتنی است، در این نشست اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های علامه طباطبائی، فردوسی، تبریز، بوعلی سینا، تهران، مازندارن، گیلان، زنجان، رازی، صنعتی شریف، خوارزمی، صنعتی امیرکبیر، فنی و حرفه‌ای، شیراز، شهید چمران، آزاد اسلامی، پیام نور، فرهنگیان، شهید بهشتی، یزد، سیستان و بلوچستان و کردستان در این نشست به بیان نظرات خود پرداختند.